Материалдар

СУМАРОКОВТАР

СУМАРОКОВТАР, С у м о р о к о в т а р, дворяндар нәҫеле. Өфө тармағына нигеҙ һалыусы — Андрей Фёдорович һәм Иван Фёдорович С., Ҡазандан Өфөгә күсерелгәндәр һәм Өфө й. буйында 250 сирек ер күләмендә поместье оклады тәғәйенләп, 1628 й. түләүле хәрби хеҙмәткә (поместье һәм аҡсалата эш хаҡына) алынғандар....

СУМҒАН МӘМЕРЙӘҺЕ

СУМҒАН МӘМЕРЙӘҺЕ, Ҡ о т о ҡ - С у м ғ а н, БР‑ҙың иң оҙон мәмерйәһе. Ҡотоҡ төбәгендә урынлашҡан. Карст мәмерйәһе, визе ярусы эзбизташтарында барлыҡҡа килгән. Көньяҡ‑көнбайыш һәм көньяҡ‑көнсығыш йүнәлешле горизонталь‑ауыш галереяларҙың, коридорҙарҙың һәм юлдарҙың 3 яруслы системаһынан тора. Оҙонлоғо...

СУПАЙ, Шаран р‑нындағы ауыл

СУПАЙ, Шаран р‑нындағы ауыл, Аҡбарыҫ а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 6 км һәм Туймазы т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 38 км алыҫлыҡта Шалтыҡ й. (Сөн й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 629 кеше; 1920 — 800; 1939 — 534; 1959 — 391; 1989 — 169; 2002 — 201; 2010 — 176 кеше. Мариҙар йәшәй (2002)....

СУРАҒОЛ МИҢЛЕБАЕВ

СУРАҒОЛ МИҢЛЕБАЕВ, башҡорт ихтилалы (1755—56) етәкселәренең береһе. Уҫы даруғаһы Ғәйнә улусы Төндөк а. (хәҙ. Пермь крайы Барҙы р‑ны) башҡорто. 1755 й. июлендә үҙ улусы кешеләренән баш күтәреүселәр отряды ойоштора. 27 авг. отряды м‑н Ғәйнә улусының Ҡыҙылъяр а. (хәҙ. Пермь крайы Барҙы р‑ны) килә, бында...

СУРАҒОЛ Рәмил Мотаһар улы

СУРАҒОЛ (Сурағолов) Рәмил Мотаһар улы (16.8.1962, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны Прибельский эшселәр ҡсб), шағир. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2006), ТР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (2010). Яҙыусылар союзы (1996), Журналистар союзы (1997), ТР Яҙыусылар союзы (2001) ағзаһы. БДУ‑ны тамамлаған (1991). “Тулпар”,...

СУРАҒОЛОВА Зилә Солтан ҡыҙы

СУРАҒОЛОВА Зилә Солтан ҡыҙы (1.8.1939, БАССР‑ҙың Ауырғазы р‑ны Яңы Ҡарамалы а.), агрохимик‑тупраҡ белгесе. Биол. ф. д‑ры (2004). Рф‑тың (2012), БР‑ҙың (1997) атҡ. урмансыһы. Тажик а.х. ин‑тын тамамлағандан һуң (Дүшәмбе, 1963) “Росгипрозем” проект‑тикшеренеү ин‑ты Башҡ‑н ер төҙөлөшө экспедицияһының (Өфө)...

СУРАЙ УРТА МӘКТӘБЕ

СУРАЙ УРТА МӘКТӘБЕ. Мишкә р‑нында урынлашҡан. 1887 й. земство башҡа милләттәр өсөн мәктәп (урыҫ‑мари) булараҡ асыла, 1918 й. алып 1‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе, 1930 й. — колхоз йәштәре мәктәбе, 1933 й. — тулы булмаған урта мәктәп, 1943 й. башлап урта мәктәп, 2012 й. алып Мари гимназияһы. 2005 й....

СУРАЙ, Әлшәй р‑нындағы ауыл

СУРАЙ, Әлшәй р‑нындағы ауыл, Ҡармыш а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Раевка т. юл ст. К.‑Көнс. табан 16 км алыҫлыҡта Дим й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 335 кеше; 1920 — 625; 1939 — 418; 1959 — 395; 1989 — 354; 2002 — 442; 2010 — 386 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Төп мәктәп, балалар баҡсаһы, фельдшер‑акушерлыҡ...

СУРАЙ, Миәкә р‑нындағы ауыл

СУРАЙ, Миәкә р‑нындағы ауыл, Мәнәүезтамаҡ а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 20 км һәм Аксёнов т. юл ст. К. табан 40 км алыҫлыҡта Дим й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 216 кеше; 1920 — 313; 1939 — 314; 1959 — 343; 1989 — 210; 2002 — 177; 2010 — 130 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ...

СУРАЙ, Мишкә р‑нындағы ауыл

СУРАЙ, Мишкә р‑нындағы ауыл, Сурай а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 34 км һәм Загородная т. юл ст. Т.- Көнб. табан 102 км алыҫлыҡта Ҡыңғыр й. (Бөрө й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 889 кеше; 1920 — 898; 1939 — 990; 1959 — 851; 1989 — 1040; 2002 — 971; 2010 — 984 кеше. Мариҙар йәшәй...

СУРАҠАЙ, Әлшәй р‑нындағы ауыл

СУРАҠАЙ, Әлшәй р‑нындағы ауыл, Шафран а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 20 км һәм Шафран т. юл ст. Т. табан 4 км алыҫлыҡта Ҡорҫаҡ й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 533 кеше; 1920 — 623; 1939 — 442; 1959 — 368; 1989 — 507; 2002 — 561; 2010 — 477 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002). Башланғыс...

СУРАШ, Асҡын р‑нындағы ауыл

СУРАШ, Асҡын р‑нындағы ауыл, Солтанбәк а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 50 км һәм Чернушка т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 138 км алыҫлыҡта Көнгәк й. (Сарыс й. басс.) тамағында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 438 кеше; 1920 — 595; 1939 — 385; 1959 — 462; 1989 — 214; 2002 — 256; 2010 — 233 кеше. Башҡорттар...

СУРАШ, Нуриман р‑нындағы ауыл

СУРАШ, Нуриман р‑нындағы ауыл, Байгилде а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 26 км һәм Иглин т. юл ст. Т. табан 26 км алыҫлыҡта Ҡарға күле (Ҡариҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 177 кеше; 1920 — 278; 1939 — 317; 1959 — 243; 1989 — 181; 2002 — 173; 2010 — 168 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Ауылға...

СУРҘЫ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл

СУРҘЫ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл, Кирҙә а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 71 км һәм Щучье Озеро т. юл ст. (Пермь крайы) К. табан 146 км алыҫлыҡта Һыулы Көрйә й. (Ҡариҙел й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1959 й. — 396 кеше; 1989 — 222; 2002 — 156; 2010 — 115 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002). Ауылға...

СУРИНА Сәрүәр Рәшит ҡыҙы

СУРИНА Сәрүәр Рәшит ҡыҙы (8.12. 1957, БАССР‑ҙың Күгәрсен р‑ны Үрге Һаҙ а.), яҙыусы, журналист. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2004), БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2007). Журналистар союзы (1988), Яҙыусылар союзы (2000) ағзаһы. БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1980) “Башҡортостан” ДТРК‑ның телевидение студияһы мөхәррире...

СУРКОВ Владимир Анатольевич

СУРКОВ Владимир Анатольевич (21.12.1964, Өфө), кардиохирург. Мед. ф. д‑ры (2003). БР‑ҙың атҡ. табибы (2011), БР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2009). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1988) Стәрлетамаҡ үҙәк ҡала дауаханаһында, 1989 й. алып Өфөнөң 6‑сы дауаханаһында эшләй. 2001 й. башлап Респ. кардиология диспансерында...

СУРКОВ Константин Александрович

СУРКОВ Константин Александрович (30.7.1960, Өфө), һыу аҫты кәмәһе морягы, 1‑се ранг капитаны (1996). Рәсәй Федерацияһы Геройы (2008). Техник ф. канд. (2008). Адмирал С.О.Макаров ис. Тымыҡ океан юғары хәрби‑диңгеҙ уч‑щеһын (Владивосток ҡ., 1982), Советтар Союзы флоты адмиралы Н.Г.Кузнецов ис. Хәрби-...

СУРКОВА Валентина Константиновна

СУРКОВА Валентина Константиновна (31.7.1941, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Шишмә а., хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Шишмә ҡсб), офтальмотравматолог. Мед. ф. д‑ры (1998), проф. (2013). РФ‑тың (1998) һәм БАССР‑ҙың (1988) атҡ. табибы, СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1979). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1966) Бөрө ҡ. трахоматоз...

СУРОВКА, Өфө р‑нындағы ауыл

СУРОВКА, Өфө р‑нындағы ауыл, Михайловка а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 15 км алыҫлыҡта Ольховое күле (Ағиҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 129 кеше; 1920 — 363; 1939 — 328; 1959 — 229; 1989 — 111; 2002 — 121; 2010 — 421 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Ауылға,...

СУРТАН ҺЫМАҠТАР

СУРТАН ҺЫМАҠТАР (Esociformes), һөйәкле балыҡтар класы отряды. Бер нисә ғаиләһе, ш. и¾. суртандар һәм умбралылар йәки евдошкалылар, билдәле; бер нисә йыртҡыс балыҡ төрөн үҙ эсенә ала, Төньяҡ ярымшарҙың сөсө һыуҙарында таралғандар. БР‑ҙа ябай суртан йәшºй. Кәүҙә оҙонлоғо – 1 м тиклем, ауырлығы – 20 кг...

Список материалов