Список материалов
ҠУЖБАҠТЫ, Илеш р‑нындағы ауыл
ҠУЖБАҠТЫ, Илеш р‑нындағы ауыл, Ҡужбаҡты а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 22 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 129 км алыҫлыҡта Баҙы й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 721 кеше; 1920 — 917; 1939 — 974; 1959 — 675; 1989 — 431; 2002 — 402; 2010 — 372 кеше. Татарҙар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар...
ҠУЖӘХМӘТОВ Григорий Ғилмийәр улы
ҠУЖӘХМӘТОВ Григорий Ғилмийәр улы (14.10.1939, БАССР‑ҙың Ҡалтасы районы Көркәк а. — 16.5.2015, Өфө ҡ.), ботаник. Биология фәндәре докторы (2000), профессор (2001). БР‑ҙың атҡаҙанған халыҡ мәғарифы хеҙмәткәре (2001). БДУ‑ны тамамлаған (1966). 1959—68 йй. Ҡалтасы районы Оло Ҡасаҡ һигеҙ йыллыҡ мәктәбендә...
ҠУЖАНАҠ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл
ҠУЖАНАҠ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Яңыбай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 117 км һәм Ҡыуандыҡ т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнб. табан 20 км алыҫлыҡта Ҡоруйыл й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 407 кеше; 1920 — 391; 1939 — 237; 1959 — 186; 1989 — 501; 2002 — 499; 2010 — 420 кеше....
ҠУЖАН, Әбйәлил р‑нындағы ауыл
ҠУЖАН, Хоҙайбирҙе, Әбйәлил р‑нындағы ауыл, Таштимер а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 13 км һәм Магнитогорск т. юл ст. (Силәбе өлк.) Көнб. табан 42 км алыҫлыҡта Моһаҡ й. (Йәнгел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 280 кеше; 1920 – 261; 1939 – 269; 1959 – 247; 1989 – 298; 2002 – 297; 2010 –...
ҠУЖАҠОВ Морат Ғәлләм улы
ҠУЖАҠОВ Морат Ғәлләм улы [10.3.1904, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Иҫке Мораптал а. (БР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны) — 30.10.1986, Өфө, Иҫке Мораптал а. ерләнгән], Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1929 й. алып Көйөргәҙе р‑нының В.И.Чапаев ис. к‑зында эшләй. 1942 й. апр. башлап Сталинград,...
ҠУЖАБАҠ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл
ҠУЖАБАҠ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Яңы Себенле а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 20 км һәм Төйлөгән т. юл ст. (Ырымбур өлк.) К.‑Көнс. табан 41 км алыҫлыҡта Яманйылға (Ташлы й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 149 кеше; 1920 — 256; 1939 — 271; 1959 — 161; 1989 — 165; 2002 — 186; 2010 — 157 кеше....
ҠУҘЫ, Бөрө р‑нындағы ауыл
ҠУҘЫ, Курыш, Бөрө р‑нындағы ауыл, Шишмә а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 30 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 105 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 348 кеше; 1920 — 434; 1939 — 416; 1959 — 525; 1989 — 368; 2002 — 440; 2010 — 444 кеше. Мариҙар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты, клуб,...
ҠУҘЛЫЯЛ, Ҡалтасы р‑нындағы ауыл
ҠУҘЛЫЯЛ, Ҡалтасы р‑нындағы ауыл, Әмзебаш а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 23 км һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнб. табан 79 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 446 кеше; 1920 — 413; 1939 — 450; 1959 — 243; 1989 — 211; 2002 — 218; 2010 — 151 кеше. Мариҙар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты, клуб...
ҠУҘҒАЛАҠ
ҠУҘҒАЛАҠ(Rumex), ҡарабойҙай һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 200 төрө билдәле, ике ярымшарҙың да тропик булмаған бүлкәттәрендә, ш. уҡ тропиктарҙың тауҙарында таралған. Башҡортостанда 14 төрө үҫә: ат Ҡ., турғай Ҡ., урыҫ Ҡ., һыу Ҡ. һ.б. Күп, ике йәки бер йыллыҡ үлән. Һабағы төҙ, ғәҙәттә...
ҠУҘБАЙ, Борай р‑нындағы ауыл
ҠУҘБАЙ, Борай р‑нындағы ауыл, Ҡуҙбай а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 12 км һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнс. табан 56 км алыҫлыҡта Тере Танып й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1025 кеше; 1920 — 1232; 1939 — 1107; 1959 — 846; 1989 — 518; 2002 — 447; 2010 — 394 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ...
ҠУҘАҠЛЫЛАР
ҠУҘАҠЛЫЛАР (Fabaceae, йәки Leguminosae), ике өлөшлөләр ғаиләһе. Яҡынса 400 заты, 9 меңдән ашыу төрө билдәле, бөтә Ер шарында таралған. Үләндәр, ҡыуаҡтар, ваҡ ҡыуаҡтар, ярым ҡыуаҡтар, лианалар, ағастар.
Башҡортостанда 23 заттан (аморфа, астрагал, борсаҡ, йүтәл үләне, йылан ҡуҙағы, клевер, күкһәүел,...
ҠУҘАҠЛЫ ИГЕН КУЛЬТУРАЛАРЫ
ҠУҘАҠЛЫ ИГЕН КУЛЬТУРАЛАРЫ, аҡһымға бай иген алыу өсөн үҫтерелгән ҡуҙаҡлылар ғаиләһенә ҡараған үҫемлектәр. Ҡ.и.к. борсаҡ, кәрешкә, ҡара борсаҡ, ноҡот, соя, торна борсағы, фасоль, яҫмыҡ борсаҡ һ.б. инә. Борсаҡ, кәрешкә, ҡара борсаҡ, соя — дым яратыусы; ноҡот, торна борсағы, фасоль — ҡоролоҡҡа сыҙамлы...
ҠУДАШЕВТАР
ҠУДАШЕВТАР, кенәздәр нәҫеле. Нәҫелде башлап ебәреүсе — Яфай Ҡ. (16 б. 1‑се ярт.), мырҙа. Әбдүк Илек улы Ҡ. һәм Яҡуп Илек улы Ҡ. 18 б. 60‑сы йй. Тамбов наместниклығының Темников өйәҙенән Ырымбур губернаһына күсеп килә. Әбдүк Илек улы Ҡ. улы — Йүҫкәй (Йүҫпәй, Йосоп) Әбдүк улы Ҡ. (1739/1740—? ), мырҙа....
ҠУДАШЕВА Флорида Хөсәйен ҡыҙы
ҠУДАШЕВА Флорида Хөсәйен ҡыҙы (22.9.1940, Өфө ҡ. — 10.10.2016, шунда уҡ), химик. Химия фәндәре докторы (1994), профессор (1994). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2001), РФ‑тың халыҡ мәғарифы отличнигы (1990), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (1996). Ҡудашевтар нәҫеленән, Х.И.Ҡудашевтың...
ҠУДАШЕВА Фәриҙә Йәһүҙә ҡыҙы
ҠУДАШЕВА Фәриҙә Йәһүҙә ҡыҙы [15.12.1920, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Келәш а. (БР‑ҙың Шишмә р‑ны) — 9.10.2010, Өфө], йырсы. РСФСР‑ҙың атҡ. (1972), БАССР‑ҙың (1968) һәм ТР‑ҙың (1990) халыҡ, БАССР‑ҙың атҡ. (1956) артисы. Башҡ. театр‑художество уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1939) 1941 й. тиклем — Дүртөйлө...
ҠУДАШЕВА Зөлфиә Иҙрис ҡыҙы
ҠУДАШЕВА Зөлфиә Иҙрис ҡыҙы (15.5.1956, Сибай ҡ.), бейеүсе. БР‑ҙың халыҡ (1995), БАССР‑ҙың атҡ. (1989) артисы. Силәбе мәҙәниәт һәм сәнғәт акад. тамамлаған (2009; педагогы В.И.Панфёров). 1975 й. алып (өҙөклөктәр м‑н) Башҡ. филармонияһы‑ ның балет артисы, 1978—80 йй. Башҡ. дәүләт халыҡ бейеүҙәре ансамбле...
ҠУДАШЕВ Хөсәйен Илдархан улы
ҠУДАШЕВ Хөсәйен Илдархан улы (10.5.1913, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Бүздәк а., хәҙ. БР‑ҙың Бүздәк р‑ны Иҫке Бүздәк а., — 13.11.1986, Дәмәшҡ, Өфөлә ерләнгән), актёр. РСФСР‑ҙың халыҡ (1983) һәм атҡ. (1973), БАССР‑ҙың халыҡ (1969) һәм атҡ. (1954) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1955). Ҡудашевтар нәҫеленән....
ҠУДАШЕВ Рөстәм Радик улы
ҠУДАШЕВ Рөстәм Радик улы (13.2.1954, Өфө), музыкант‑аккомпаниатор (баҫмаҡлы музыка ҡоралы). БР‑ҙың халыҡ (1999), БССР‑ҙың атҡ. (1991) артисы. Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1985; Л.Н.Бажанова класы), ӨДСИ‑не (1990; Р.М.Бикмөхәмәтова класы) тамамлаған. 1972 й. алып “Юбилейный” мәҙәниәт һарайының муз. етәксеһе,...
ҠУДАШЕВ Рифҡәт Хөсәйен улы
ҠУДАШЕВ Рифҡәт Хөсәйен улы (30.7.1939, Өфө), химик‑органик. Химия ф. д‑ры (1992), проф. (2001). Журналистар союзы ағзаһы (2005). Ҡудашевтар нәҫеленән. Х.И.Ҡудашевтыңһәм Ф.М.Камалетдинованың улы. БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1964) Стәрлетамаҡ химия з‑дында эшләй, 1968 й. алып Стәрлетамаҡ химия‑ технология...
ҠУДАШЕВ Барый Батыргәрәй улы
ҠУДАШЕВ Барый Батыргәрәй улы [12.11.1916, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Ташлыкүл а. (БР‑ҙың Бүздәк р‑ны) — 27.12.1992, Өфө], рентгенолог. Мед. ф. д‑ры (1974), проф. (1976). БАССР‑ҙың атҡ. табибы (1983), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1966). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ҡудашевтар нәҫеленән. Һарытау мед. ин‑тын...
