Список материалов
ҠАРАН-БИШЕНДЕ, Туймазы р‑нындағы ауыл
ҠАРАН-БИШЕНДЕ, Туймазы р‑нындағы ауыл, Үрге Бишенде а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Туймазы т. юл ст. К. табан 18 км алыҫлыҡта Ҡаран й. (Өҫән й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 487 кеше; 1920 — 568; 1939 — 358; 1959 — 307; 1989 — 116; 2002 — 138; 2010 — 168 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002).
Ауылға...
ҠАРАМЫШЕВТАР
ҠАРАМЫШЕВТАР, дворяндар нәҫеле. Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (Ишембай р‑ны) башҡорттары. Нәҫелде башлап ебәреүсе — Ҡармыш баба (ҡара: Ҡармыш). Билдәлеләре: Байслан Аҡкөбәк улы Ҡ., йорт старшинаһы. Рус-швед һуғышында (1788—90) ҡатнаша. Ҡылыс м‑н бүләкләнә; Рәхмәтулла Әбделкәрим улы Ҡ. (1804—?), зауряд-...
ҠАРАМЫШЕВА Нурия Миңлеғәли ҡыҙы
ҠАРАМЫШЕВА Нурия Миңлеғәли ҡыҙы (3.12.1948, БАССР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны Яңы Ҡалҡаш а.), социолог. Социол. ф. д‑ры (2006). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2009). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1976) Стәрлетамаҡ химия- технология техникумында, 1985 й. алып КПСС‑тың Стәрлетамаҡ ҡала ком‑тында (1987...
ҠАРАМЫШЕВ Мөхтәр Батыргәрәй улы
ҠАРАМЫШЕВ Мөхтәр Батыргәрәй улы [1895, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны) — 1941], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. Ҡарамышевтар нәҫеленән. Беренсе донъя, Граждандар һәм Б.В. һуғыштарында ҡатнашыусы. Орск ҡ. училище һәм пед. курстарын тамамлаған. 1915— 17 йй. рус армияһында, прапорщик;...
ҠАРАМЫШЕВ Лотфулла Ғибәҙулла улы
ҠАРАМЫШЕВ Лотфулла Ғибәҙулла улы [22.10.1916, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Йомаҡ а. (БР‑ҙың Мәләүез р‑ны) — 27.3.1985, Салауат ҡ.], совет партия эшмәкәре. Соц. Хеҙмәт Геройы (1957). 1945 й. совет‑япон һуғышында ҡатнашыусы. ВКП(б)‑ның Башҡ‑н өлкә ком‑ты эргәһендәге 2 йыллыҡ өлкә партия мәктәбен тамамлаған...
ҠАРАМЫШЕВ Йософ Ибраһим улы
ҠАРАМЫШЕВ Йософ (Мөхәмәтйософ) Ибраһим улы [1825, Ырымбур губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны) — ?], кантон башлығы, ғәскәри старшина (1859). Коканд походтарында (1852, 1853) ҡатнаша. Ҡарамышевтар нәҫеленән. 1851 й. 8‑се башҡ. кантоны башлығы, 1852 й. алып Башҡорт- мишәр ғәскәре командующийы...
ҠАРАМЫШЕВ Ғәлимйән Харис улы
ҠАРАМЫШЕВ Ғәлимйән (Ғәлим, Әлим) Харис улы [1903 й. дек., Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны) — 20.1.1977, Өфө], актёр. РСФСР‑ҙың (1955) һәм БАССР‑ҙың (1940) халыҡ, РСФСР‑ҙың (1949) һәм БАССР‑ҙың (1935) атҡ. артисы. Ҡарамышевтар нәҫеленән. 1926—27 йй. Дәүләт кинематография ин‑тында...
ҠАРАМЫШЕВ Гәрәй Батыргәрәй улы
ҠАРАМЫШЕВ Гәрәй (Мөхәмәтгәрәй) Батыргәрәй улы [8.7.1888, Өфө губернаһы Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (БР‑ҙың Ишембай районы) — 1922 й. сентябре, Стәрлетамаҡ ҡ.], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. Ҡарамышевтар нәҫеленән. 1920 й. алып РКП(б) ағзаһы, 1921 й. ағзалыҡтан сығарыла. Ҡазан татар уҡытыусылар мәктәбен...
ҠАРАМЫШЕВ Әмир Батыргәрәй улы
ҠАРАМЫШЕВ Әмир Батыргәрәй улы [7.4.1893, Өфө губернаһы Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (БР‑ҙың Ишембай районы) — 7.8.1918, шул уҡ губернаның Мейәс ҡ., Ырымбур ҡ. ерләнгән], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. Ҡарамышевтар нәҫеленән. Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында ҡатнашыусы. 1914—17 йй. рус армияһында,...
ҠАРАМЫШ Таңһылыу
ҠАРАМЫШ Таңһылыу (ысын исеме Мәхмүтова Таңһылыу Фаяз ҡыҙы; 3.3.1948, БАССР‑ҙың Бөрйән р‑ны Байназар а.), шағирә. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2001). Ҡарамышевтар нәҫеленән. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1984). БДУ‑ны (1971), КПСС‑тың Башҡ‑н өлкә ком‑ты эргәһендәге Партия, совет һәм идеология кадрҙарының...
ҠАРАМАЛЫТАШ СВИТАҺЫ
ҠАРАМАЛЫТАШ СВИТАҺЫ (Баймаҡ районындағы Ҡарамалыташ тауы исеменән), девондың урындағы стратиграфик бүлексәһе. Ф.И.Ковалёв ирәндек свитаһы составынан айырып күрһәтә (1944). Ҡ.с. ултырмалары Баймаҡ, Учалы һәм Әбйәлил райондарында таралған. Йәшмә ҡатламдарын үҙ эсенә алған һелте һәм әсе составлы базальттарҙан,...
ҠАРАМАЛЫ, Иглин р‑нындағы ауыл
ҠАРАМАЛЫ, Иглин р‑нындағы ауыл, Аҡбирҙе а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Иглин т. юл ст. К.‑Көнб. табан 61 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1086 кеше; 1920 — 1088; 1939 — 1420; 1959 — 641; 1989 — 333; 2002 — 380; 2010 — 381 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп, фельдшер-акушерлыҡ пункты,...
ҠАРАМАЛЫ-ҒӨБӘЙ, Туймазы р‑нындағы ауыл
ҠАРАМАЛЫ-ҒӨБӘЙ, Туймазы р‑нындағы ауыл, Ҡарамалы-Ғөбәй а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.-Көнс. 38 км һәм Ҡандра т. юл ст. К. табан 30 км алыҫлыҡта Өҫән й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1309 кеше; 1920 — 1446; 1939 — 1332; 1959 — 1230; 1989 — 1096; 2002 — 1052; 2010 — 1120 кеше. Башҡорттар, татарҙар...
ҠАРАҠАЙ, Балаҡатай р‑нындағы ауыл
ҠАРАҠАЙ, Балаҡатай р‑нындағы ауыл, Билән а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 58 км һәм Наҙыпетровск т. юл ст. (Силәбе өлк.) Т.‑Көнб. табан 31 км алыҫлыҡта Тыпҡынды й. (Өфө й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 461 кеше; 1939 — 471; 1959 — 315; 1989 — 293; 2002 — 316; 2010 — 310 кеше. Башҡорттар...
ҠАРАКҮЛ, һаҙлыҡ
ҠАРАКҮЛ, А р ы й, Әнйәк й. (Әй й. басс.) үҙәнендәге һаҙлыҡ, тәбиғәт ҡомартҡыһы (2005). Дыуан р‑ны Үрге Әбсәләм а. төньяҡ‑көнбайышҡа табан 1 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Уйһыу һаҙлыҡ, дөйөм майҙаны 106 га, торфтың уртаса ҡалынлығы яҡынса 5 м. Ер аҫты һыуҙары м‑н туйына. Үҫемлектәрҙең һирәк төрҙәре үҫә: гермафродит...
ҠАРАКҮЛ, Дыуан р‑нындағы ауыл
ҠАРАКҮЛ, Дыуан р‑нындағы ауыл, Арый а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. табан 6 км һәм Һилейә т. юл ст. (Силәбе өлк.) 81 км алыҫлыҡта Әнйәк й. (Әй й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 228 кеше; 1939 — 62; 1959 — 196; 1989 — 291; 2002 — 335; 2010 — 357 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс...
ҠАРАЙЕРЕК, Саҡмағош р‑нындағы ауыл
ҠАРАЙЕРЕК, Саҡмағош р‑нындағы ауыл, Туҙлыҡыуыш а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. табан 28 км һәм Бүздәк т. юл ст. 97 км алыҫлыҡта Ҡарғалы й. (Кеүәш й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 911 кеше; 1920 — 1149; 1939 — 837; 1959 — 689; 1989 — 456; 2002 — 499; 2010 — 405 кеше. Татарҙар, башҡорттар...
ҠАРАЙҒАН, Ишембай р‑нындағы ауыл
ҠАРАЙҒАН, Ишембай р‑нындағы ауыл, Урман-Бишҡаҙаҡ а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 17 км һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Көнс. табан 15 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 323 кеше; 1920 — 333; 1939 — 384; 1959 — 419; 1989 — 250; 2002 — 284; 2010 — 277 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс...
ҠАРАЙ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл
ҠАРАЙ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл, Яҡшембәт а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Ермолаевка т. юл ст. К.‑Көнб. табан 28 км алыҫлыҡта Кесе Көйөргәҙе й. (Оло Юшатыр й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 197 кеше; 1920 — 203; 1939 — 164; 1959 — 57; 1989 — 82; 2002 — 102; 2010 — 85 кеше. Башҡорттар йәшәй...
ҠАРАИМ ТЕЛЕ
ҠАРАИМ ТЕЛЕ, ҡыпсаҡ төркөмөнә (ҡара: Ҡыпсаҡ телдәре) ҡараған төрки телдәрҙең береһе. Ҡараимдарҙың милли теле. Литвала, Польшала һ.б. илдәрҙә таралған. Һөйләшеүселәр һаны яҡынса 540 кеше (1989). Ҡырым татарҙары теленә яҡын. Әҙәби теле юҡ. 14 б. һуң формалашҡан галич (Г.д.), ҡырым (Ҡ.д.) һәм тракай (Т.д.)...
