Список материалов
АФРИДОНОВ Миҙхәт Вафа улы
АФРИДОНОВ Миҙхәт Вафа улы (15.9.1924, Төркөстан АССР‑ы Кина‑Аральск а. — 20.7.2000, Өфө), совет партия-дәүләт эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. сауҙа хеҙм‑ре (1980). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. КПСС ҮК эргәһендәге Юғары партия мәктәбен тамамлаған (Мәскәү, 1958). 1943 й. алып — ВЛКСМ‑дың Бөрө район ком‑тында,...
АФФИКС
АФФИКС (лат. affixus — ялғанған), морфологик деривация (һүҙ үҙгәреше һәм һүҙьяһалыш) процестарында һүҙ тамырына ҡушылыусы ярҙамсы морфема (ҡара: Морфемика). Агглютинатив төҙөлөшлө (ҡара: Агглютинатив телдәр) тел булараҡ, башҡорт телендә типик бер мәғәнәлелек, А. тамырға ҡарата урынлашыуының билдәле...
АХЛЫСТИН, Благовещен р‑нындағы ауыл
АХЛЫСТИН, Благовещен р‑нындағы ауыл, Иҫке Надеждин а/ с ҡарай; пристань. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 46 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 43 км алыҫлыҡта Өфө й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 360 кеше; 1920 — 494; 1939 — 520; 1959 — 485; 1989 — 363; 2002 — 351; 2010 — 344 кеше. Урыҫтар йәшәй...
АХЛЫСТИН, Кушнаренко р‑нындағы ауыл
АХЛЫСТИН, Кушнаренко р‑нындағы ауыл, Әхмәт а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 30 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 70 км алыҫлыҡта Студёное күле (Ағиҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 833 кеше; 1920 — 819; 1939 — 850; 1959 — 416; 1989 — 210; 2002 — 227; 2010 — 183 кеше. Урыҫтар, башҡорттар...
АХМАН, Баҡалы р‑нындағы ауыл
АХМАН, Баҡалы р‑нындағы ауыл, Ахман а/ с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 7 км һәм Туймазы т. юл ст. Т. табан 69 км алыҫлыҡта Иҙәк й. (Сөн й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1010 кеше; 1920 — 1233; 1939 — 913; 1959 — 752; 1989 — 512; 2002 — 525; 2010 — 476 кеше. Сыуаштар, татарҙар йәшәй...
АХМЕДОВ Михаил Владимирович
АХМЕДОВ Михаил Владимирович (24.4.1925, Яңы Николаевка губ. Васильков а. — 27.8.1989, Воронеж ҡ.), Советтар Союзы Геройы (1943), полковник (1975). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. РСФСР ЮС‑ы ис. Мәскәү пехота уч‑щеһын тамамлаған (1957). 1943 й. алып Совет Армияһында. 1943 й. авг. башлап Үҙәк, 1‑се Белоруссия...
АХМЕДОВ Михаил Владимирович
АХМЕДОВ Михаил Владимирович (24.4.1925, Яңы Николаевка губ. Васильково а. — 27.8.1989, Воронеж ҡ.), Советтар Союзы Геройы (1943), полк. (1975). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. РСФСР ЮС‑ы ис. Мәскәү пехота уч‑щеһын тамамлаған (1957). 1943 й. алып Совет Армияһында. 1943 й. авг. башлап Үҙәк, 1‑се Белоруссия...
АХТЕМИРОВ Иван
АХТЕМИРОВ Иван, Бөгөлмә ведомствоһы һәм Ставрополь провинцияһы однодворецтары, ерле һалдаттары, отставкалағы унтер‑офицерҙары, драгундары һәм һалдаттарынан Уложенный комиссия депутаты. Ырымбур губернаһы Сергиевск биҫтәһенең отставкалағы драгундарынан. Комиссияға отставкалағы һалдат улдарының береһен...
АХТИЯЛ, Яңауыл р‑нындағы ауыл
АХТИЯЛ, Яңауыл р‑нындағы ауыл, Истәк а/ с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Яңауыл т. юл ст. Көнс. табан 8 км алыҫлыҡта Ҡаймаш й. (Беүә й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 496 кеше; 1920 — 535; 1939 — 588; 1959 — 437; 1989 — 342; 2002 — 344; 2010 — 353 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002)....
АХУН
АХУН (фарс. — остаз), 1917 й. тиклем Рәсәйҙә мосолман руханиҙарының иң юғары дини дәрәжәһе. А. руханиҙар эшмәкәрлеген күҙәткән, гражданлыҡ эштәрен (ғаилә‑никах һәм мөлкәт) ҡараған, мәсеттәр, мәҙрәсәләр һәм мәктәптәр төҙөү, уҡытыу мәсьәләләре һ.б. б‑са урындағы хакимиәт һәм дин әһелдәре араһындағы бәйләнеште...
АХУН УРТА МӘКТӘБЕ, Учалы р‑ны
АХУН УРТА МӘКТӘБЕ, Учалы р‑ны. 1895 й. башҡа милләттәр өсөн мәктәп (урыҫ‑башҡ.) булараҡ нигеҙ һалына, 1912 й. алып министрлыҡ мәктәбе, 1920‑се йй. 1‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе, 1932 й. башлап тулы булмаған урта мәктәп, 1953 й. хәҙ. статусын ала. 2008 й. Ғ.М.Усманов исеме бирелә. Интернаты, музейы,...
АХУН, Благовар р‑нындағы ауыл
АХУН, Благовар р‑нындағы ауыл, Троицкий а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 39 км һәм Благовар т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 52 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 123 кеше; 1959 — 316; 1989 — 238; 2002 — 257; 2010 — 214 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп (Троицкий урта мәктәбе...
АХУН, Бүздәк р‑нындағы ауыл
АХУН, Бүздәк р‑нындағы ауыл, Күҙәй а/ с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Бүздәк т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 50 км алыҫлыҡта Төрөш й. (Сәрмәсән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 677 кеше; 1920 — 536; 1939 — 566; 1959 — 417; 1989 — 418; 2002 — 410; 2010 — 387 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй (2002)....
АХУН, Салауат р‑нындағы ауыл
АХУН, Салауат р‑нындағы ауыл, Мәсетле а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 18 км һәм Кропачёво т. юл ст. (Силәбе өлк.) Т. табан 47 км алыҫлыҡта Йүрүҙән й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 434 кеше; 1920 — 501; 1939 — 503; 1959 — 567; 1989 — 472; 2002 — 633; 2010 — 673 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....
АХУН, Учалы р‑нындағы ауыл
АХУН, Учалы р‑нындағы ауыл, Ахун а/ с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 25 км һәм Учалы т. юл ст. К.‑Көнс. табан 30 км алыҫлыҡта Ҡыйҙыш й. (Уй й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 2784 кеше; 1920 — 4087; 1939 — 2660; 1959 — 2653; 1989 — 2334; 2002 — 2610; 2010 — 2449 кеше. Татарҙар йәшәй...
АХУНЙӘНОВ Әнүәр Мәхмүт улы
АХУНЙӘНОВ Әнүәр Мәхмүт улы (3.2.1914, Бөрө ҡ. — 19.5.1986, Ҡазан ҡ.), тел белгесе. Филология фәндәре докторы (1967), профессор (1969). ТАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1984). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. ЛДУ‑ны тамамлаған (1937). 1945—52 йй. Ҡазан педагогия институтында, 1955—59 йй. СССР ФА Ҡазан филиалының...
АХУНЙӘНОВ Таһир Исмәғил улы
АХУНЙӘНОВ Таһир Исмәғил улы [15.9.1923, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Муса а. (БР‑ҙың Бишбүләк р‑ны) — 25.11.2013, Өфө], совет партия‑дәүләт эшмәкәре, яҙыусы. Тарих ф. канд. (1961). Журналистар союзы (1957), Яҙыусылар союзы (1984) ағзаһы. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. ВКП(б)‑ның Башҡ‑н өлкә ком‑ты эргәһендәге...
АХУНОВ Ғариф (Ғарифйән) Ахунйән улы
АХУНОВ Ғариф (Ғарифйән) Ахунйән улы (18.9.1925, ТАССР‑ҙың Өсөйлө а. — 4.6.2000, Ҡазан, ТР‑ҙың Арса ҡсб ерләнгән), яҙыусы. ТР‑ҙың халыҡ яҙыусыһы (1993). ТР ФА‑ның почётлы ағзаһы (1998). 1974—84 йй. ТАССР Яҙыусылар союзы идараһы рәйесе, 1975—84 йй. РСФСР Яҙыусылар союзы идараһы секретары. “Йәшлек йәме”...
АХУНОВ Мәсәбих Фәтхелислам улы
АХУНОВ Мәсәбих Фәтхелислам улы [3.3.1928, БАССР‑ҙың Бөрө кантоны Үрге Маншыр а. (БР‑ҙың Илеш р‑ны) — 8.6.2008, Воронеж ҡ.], график. РСФСР‑ҙың атҡ. рәссамы (1976). РФ‑тың Рәссамдар союзы ағзаһы (1967). Ҡазан сәнғәт уч‑щеһында уҡыған (1950—51; педагогы В.И.Куделькин). 1959—66 йй. Воронеж ТВ‑һы һәм “Коммуна”...
АХУНОВ Рөстәм Ринат улы
АХУНОВ Рөстәм Ринат улы (22.8.1978, Өфө ҡ.), иҡтисадсы. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (2018), иҡтисад фәндәре докторы (2018). БР‑ҙың атҡаҙанған иҡтисадсыһы (2021), БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2015). БДУ‑ның иҡтисад факультетын (2000) һәм Хоҡуҡ институтын (2002), РФ Президенты ҡарамағындағы Рәсәй халыҡ хужалығы...
