Список материалов
БАЙГИЛДЕ АУЫЛ ЛИЦЕЙЫ
БАЙГИЛДЕ АУЫЛ ЛИЦЕЙЫ, Нуриман районы. 1921 й. 1‑се баҫҡыс мәктәп булараҡ нигеҙ һалына, 1939 й. алып тулы булмаған урта мәктәп, 1953 й. — урта мәктәп, 1993 й. — хәҙерге исемен һәм статусын йөрөтә. 2020 й. Р.С.Исмәғилев исеме бирелгән. Интернаты, умарталығы, теплицаһы, авто- һәм ауыл хужалығы машиналары,...
БАЙГИЛДЕ, Дүртөйлө р‑нындағы ауыл
БАЙГИЛДЕ, Дүртөйлө р‑нындағы ауыл, Иҫке Яндыҙ а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.-Көнс. 26 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 117 км алыҫлыҡта Ҡазыйкүл (Ағиҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 608 кеше; 1920 — 617; 1939 — 580; 1959 — 431; 1989 — 333; 2002 — 396; 2010 — 378 кеше. Мариҙар йәшәй...
БАЙГИЛДЕ, Нуриман р‑нындағы ауыл
БАЙГИЛДЕ, Нуриман р‑нындағы ауыл, Б. а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 30 км һәм Иглин т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 21 км алыҫлыҡта Олокүл (Өфө й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1136 кеше; 1920 — 1273; 1939 — 1034; 1959 — 677; 1989 — 481; 2002 — 429; 2010 — 432 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй...
БАЙҒАҘЫ ҠОҘАМЫШЕВ
БАЙҒАҘЫ ҠОҘАМЫШЕВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Себер даруғаһы Әйле улусы башҡорттарынан. Шул уҡ улустың старшинаһы. Ихтилалға 1773 й. дек. ҡушыла. Исәт провинцияһы баш күтәреүселәре етәкселәренең береһе була. Б.Ҡ. отряды 1774 й. июнендә Пугачёвтың Төп ғәскәре...
БАЙҒАҘЫ, Бөрйән р‑нындағы ауыл
БАЙҒАҘЫ, Бөрйән р‑нындағы ауыл, Байғаҙы а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 28 км һәм Сибай т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 146 км алыҫлыҡта Һәүәнәк й. (Үҙән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 332 кеше; 1920 — 478; 1939 — 210; 1959 — 192; 1989 — 302; 2002 — 409; 2010 — 360 кеше. Башҡорттар йәшәй...
БАЙҒОШТАР
БАЙҒОШТАР, башҡ. йәмғиәтенең социаль структураһында ирекһеҙ кешеләр төркөмө. Үҙ хужалығы (ере, малы, эш ҡоралы һ.б.) булмаған аҫаба башҡорттар Б. әйләнгән. Арзан ғына хаҡҡа байҙарға эшкә (ваҡытлыса йәки даими) ялланған. 19 б. батрактар составына ингән. 20 б. 30‑сы йй. башында коллективлаштырыу барышында...
БАЙҒУЖА, Ишембай р‑нындағы ауыл
БАЙҒУЖА, Ишембай р‑нындағы ауыл, Байғужа а/с үҙәге. Район үҙәгенән Көнс. 11 км һәм Салауат т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 27 км алыҫлыҡта Тәйрүк й. буйында (Ағиҙел й. ҡушылдығы) урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 620 кеше; 1920 — 601; 1939 — 860; 1959 — 722; 1989 — 448; 2002 — 447; 2010 — 504 кеше. Башҡорттар йәшәй...
БАЙҒУЖА, Йылайыр р‑нындағы ауыл
БАЙҒУЖА, Йылайыр р‑нындағы ауыл, Үрге Ғәле а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 90 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 123 км алыҫлыҡта Кәкүк й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 107 кеше; 1959 — 248; 1989 — 277; 2002 — 275; 2010 — 253 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп...
БАЙҒУЖА, Яңауыл р‑нындағы ауыл
БАЙҒУЖА, Яңауыл р‑нындағы ауыл, Байғужа а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнб. табан 15 км алыҫлыҡта Уръя й. (Беүә й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1790 кеше; 1920 — 1060; 1939 — 1465; 1959 — 997; 1989 — 523; 2002 — 488; 2010 — 487 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй...
БАЙҒУСҠАР ҠУРҒАНЫ II
БАЙҒУСҠАР ҠУРҒАНЫ II, 14 б. аҙ. археологик ҡомартҡыһы. Хәйбулла р‑ны Байғусҡар а. төньяҡҡа табан 3 км алыҫлыҡта Тиргәмеш й. (Таналыҡ й. басс.) һул ярында урынлашҡан. 1991 й. Ф.А.Сөнғәтов тарафынан асыла һәм өйрәнелә. Ҡурған (диам. 8 м, бейеклеге 0,3 м) аҫтында 1 ҡәбер табылған, уның өҫтөндә сағыу ҡыҙғылт...
БАЙҒУСҠАР, Хәйбулла р‑нындағы ауыл
БАЙҒУСҠАР, Тиргәмеш, Хәйбулла р‑нындағы ауыл, Байғусҡар а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 28 км һәм Һары т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнс. табан 86 км алыҫлыҡта Тиргәмеш й. (Таналыҡ й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 353 кеше; 1920 — 343; 1939 — 227; 1959 — 290; 1989 — 499; 2002 — 590;...
БАЙДАКОВКА, Әлшәй р‑нындағы ауыл
БАЙДАКОВКА, Әлшәй р‑нындағы ауыл, Ниғмәтулла а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Раевка т. юл ст. К.‑Көнс. табан 42 км алыҫлыҡта Ҡыҙыл й. (Өршәк й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 789 кеше; 1920 — 984; 1939 — 280; 1959 — 405; 1989 — 217; 2002 — 273; 2010 — 218 кеше. Башҡорттар, урыҫтар йәшәй...
БАЙДАРКА ҺӘМ КАНОЭЛА ИШЕҮ
БАЙДАРКА ҺӘМ КАНОЭЛА ИШЕҮ, спорт төрө, ҡолаҡһыҙ тар кәмәлә ишкәктәр ярҙамында ишкәксенең физик көсө иҫәбенә һыуҙа ҙур тиҙлектә йөҙөү. Бер, ике һәм дүрт кешелек кәмәләрҙә ярыштар була. Башҡортостанда Б.һ.к.и. үҫеше 20 б. 40‑сы йй. аҙ. Өфөлә “Динамо” ДСО‑һының һыу‑ишеү базаһы, “Спартак” ДСО‑һы эргәһендә...
БАЙДАРКА ҺӘМ КАНОЭЛА ИШЕҮ БУЙЫНСА СПОРТ МӘКТӘБЕ
БАЙДАРКА ҺӘМ КАНОЭЛА ИШЕҮ БУЙЫНСА СПОРТ МӘКТӘБЕ. Өфөлә урынлашҡан. 1992 й. Респ. ДЮСШ булараҡ ойошторола, 1994 й. алып СДЮСШОР, 2007 й. — байдарка һәм каноэла ишеү буйынса балалар һәм үҫмерҙәр махсус спорт мәктәбе. Байдарка һәм каноэла ишеү, ишеү слаломы бүлектәре эшләй. Мәктәптә 380‑дән ашыу уҡыусы...
БАЙДӘҮЛӘТ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл
БАЙДӘҮЛӘТ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Байдәүләт а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 34 км һәм Һарыҡташ т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнс. табан 88 км алыҫлыҡта Оло Һүрәм й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 482 кеше; 1920 — 492; 1939 — 476; 1959 — 350; 1989 — 202; 2002 — 231; 2010 — 207 кеше. Башҡорттар...
БАЙДӘҮЛӘТОВ Рафаэль Ибраһим улы
БАЙДӘҮЛӘТОВ Рафаэль Ибраһим улы (16.8.1943, БАССР‑ҙың Белорет р‑ны Береш а.), дәүләт эшмәкәре. Рәсәй Берҙәм энергетика системаһының атҡ. хеҙм‑ре (2003), БР‑ҙың атҡ. энергетигы (1993), РФ яғыулыҡ‑энергетика комплексының почётлы хеҙм‑ре (2003). Иваново энергетика ин‑тын тамамлағандан һуң (1970) Белорет...
БАЙДИН Николай Анатольевич
БАЙДИН Николай Анатольевич (5.5.1919, Пермь губ. Галицы а. — 7.7.1993, Өфө), Соц. Хеҙмәт Геройы (1958). 1946 й. алып 74‑се төҙөлөш-монтаж идаралығы электр м‑н иретеп йәбештереүсеһе, 1959—87 йй. “Нефтепроводмонтаж” тресының электр м‑н иретеп йәбештереүселәр мәктәбендә производствоға өйрәтеү мастеры....
БАЙҘАР
БАЙҘАР (төрк.), башҡ. йәмғиәтенең социаль структураһында өҫтөнлөккә эйә булған халыҡ категорияһы. Күп мал-тыуары (ҡара: Күсмә тормош), ере, капиталы булған аҫаба башҡорттар Б. әйләнгән. Б. бер өлөшөнөң нәҫелдән күсә килгән титулдары (бей, кенәз, мырҙа, тархан, хан), ер биләүҙә һәм ерҙе файҙаланыуҙа...
БАЙКОВ Арсен Радик улы
БАЙКОВ Арсен Радик улы (31.8.1981, Әшә ҡ.), спортсы. Пауэрлифтинг б‑са Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2000). ӨДНТУ‑ны тамамлаған (2004). “Геракл” спорт клубы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры Р.Р.Ғадиев). Студенттар араһында Рәсәй чемп. (1999, 2002—03), Донъя кубогының (2003) һәм Рәсәй чемпионатының...
БАЙКОВ Виталий Әнүәр улы
БАЙКОВ Виталий Әнүәр улы (24.2.1955, БАССР‑ҙың Туймазы р‑ны Серафимов ҡсб), математик. Физика-матем. ф. д‑ры (1991), проф. (1992). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1997). БДУ‑ны тамамлаған (1977). 1982 й. алып ӨДАТУ‑ла эшләй (1998 й. башлап матем. каф. мөдире), бер үк ваҡытта 2005 й. алып "РН — Уфа НИПИ нефть"...
