Список материалов
БАЙРАМҒОЛ, һырт
БАЙРАМҒОЛ, Башҡортостан (Көньяҡ) Уралындағы һырт. БР‑ҙың Белорет р‑ны һәм Силәбе өлк. буйлап көньяҡ-көнбайыштан төньяҡ-көнсығышҡа табан һуҙылған. Оҙонлоғо 5 км, БР‑ҙа яҡынса 3 км, киңлеге 3 км, бейеклеге яҫы түбәһе м‑н 1010 м тиклем. Көнбайыш битләүҙәре һөҙәк, уйһыулыҡтары күп, көнсығышы текә, урыны...
БАЙРАМҒОЛОВ Юлай Ейәнғәли улы
БАЙРАМҒОЛОВ Юлай Ейәнғәли улы (15.12.1937, БАССР‑ҙың Мәсетле р‑ны Тимерәк а.), инженер-механик. Техник ф. д‑ры (1994), проф. (1994). БР‑ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1999), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1978). Силәбе политехник ин‑тын тамамлағандан һуң (1965) Брянск автомобиль з‑дында эшләй, 1966 й. алып ӨМЭЗ‑дә,...
БАЙРАМҒОЛОВА Нилә Ильяс ҡыҙы
БАЙРАМҒОЛОВА Нилә Ильяс ҡыҙы (21.2.1948, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Яңы Байрамғол а.), хор артисы (сопрано). БР‑ҙың халыҡ (1997), БАССР‑ҙың атҡ. (1975) артисы. ӨДСИ‑не тамамлаған (1975; Р.Д.Земчурина класы). 1969 й. алып Хор капеллаһы артисы, 2003 й. — Башҡ. филармонияһы администраторы. Б. репертуарында М.Сөндөклө...
БАЙРАМДАР
БАЙРАМДАР, туйҙар, теге йәки был иҫтәлекле көнгә йәки ваҡиғаға арналған тантаналар. Традицион һәм ижт.-сәйәси (ҡара: Байрам көндәре) Б. айырып йөрөтөлә. Традицион Б. хужалыҡ итеү һәм көнкүреш тәртибенә бәйле календарь Б. (сәсеү эштәре тамамланыу, ураҡ һ.б.) һәм ислам динен ҡабул иткәндән һуң таралған...
БАЙРАМОВ Әхнәф Арыҫлан улы
БАЙРАМОВ Әхнәф Арыҫлан улы [30.9.1923, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Сейәлеҡул а. (БР‑ҙың Саҡмағош р‑ны) — 16.2.2010, Өфө], яҙыусы. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1983). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1957). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Златоуст хәрби инженерҙар уч‑щеһын тамамлаған (1942). 1950—62 йй. “Кызыл таң”...
БАЙСАҠА, Борай р‑нындағы ауыл
БАЙСАҠА, Борай р‑нындағы ауыл, Ваныш а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 15 км һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнс. табан 83 км алыҫлыҡта Апаша й. (Тере Танып й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 361 кеше; 1920 — 399; 1939 — 239; 1959 — 213; 1989 — 107; 2002 — 95; 2010 — 54 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002).
Ауылға...
БАЙТАЛЛЫ, Кушнаренко р‑нындағы ауыл
БАЙТАЛЛЫ, Кушнаренко р‑нындағы ауыл, Рәсмәкәй а/ с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 17 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 76 км алыҫлыҡта Байталлы й. (Сәрмәсән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 813 кеше; 1920 — 1012; 1939 — 896; 1959 — 584; 1989 — 462; 2002 — 458; 2010 — 445 кеше. Башҡорттар,...
БАЙТИМЕР, Миәкә р‑нындағы ауыл
БАЙТИМЕР, Миәкә р‑нындағы ауыл, Өршәкбаш-Ҡарамалы а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 19 км һәм Аксёнов т. юл ст. К.‑Көнс. табан 62 км алыҫлыҡта Ҡарамалы й. (Өршәк й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 493 кеше; 1920 — 585; 1939 — 345; 1959 — 261; 1989 — 164; 2002 — 159; 2010 — 140 кеше....
БАЙТИРӘКОВ Ғабдуллатиф Хәбибулла улы
БАЙТИРӘКОВ Ғабдуллатиф Хәбибулла улы [29.3.1873, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Шланлыкүл а. (БР‑ҙың Бүздәк р‑ны) — 23.4.1951, Өфө], Өфө губернаһынан 4‑се Дәүләт думаһы (1912—17) депутаты. Крәҫтиәндәрҙән. 1904—05 йй. рус‑япон һуғышында ҡатнашыусы. Ырымбур татар‑башҡ. уҡытыусылар мәктәбендә уҡый. 1894—99 йй....
БАЙТИРӘКОВ Нурыл‑Ғаян Нуриәхмәт улы
БАЙТИРӘКОВ Нурыл‑Ғаян Нуриәхмәт улы [28.11.1890, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Шланлыкүл а. (БР‑ҙың Бүздәк р‑ны) — 17.5.1974, Өфө], хирург. Мед. хеҙмәте полк. (1959). РСФСР‑ҙың атҡ. табибы (1957). Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында, 1939—40 йй. совет‑фин һәм Б.В. һуғыштарында ҡатнашыусы. Ҡазан ун‑тын...
БАЙТИРӘКОВА Динора Нурылғаян ҡыҙы
БАЙТИРӘКОВА Динора Нурылғаян ҡыҙы (20.12.1927, Өфө), театр‑йәмәғәт эшмәкәре, театр белгесе. РСФСР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1984). Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1955). Н.‑Ғ.Н.Байтирәковтың ҡыҙы. ГИТИС‑ты тамамлағандан һуң (1952; Л.А.Малюгин һәм П.А.Марков курсы) БАДТ‑ның әҙәби бүлеге мөдире. 1955 й....
БАЙТИРӘКОВА Ләйлә Сафа ҡыҙы
БАЙТИРӘКОВА Ләйлә Сафа ҡыҙы (3.7.1924, Өфө ҡ. — 31.7.2006, Мәскәү ҡ.), офтальмолог. Медицина фәндәре докторы (1975). СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1980). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1948) Башҡортостан трахоматоз ҒТИ‑нда, 1950—82 йй. Мәскәү өлкә клиник ҒТИ‑нда (1960 й. алып...
БАЙТУР, Мишкә р‑нындағы ауыл
БАЙТУР, Мишкә р‑нындағы ауыл, Камай а/ с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 22 км һәм Загородная т. юл ст. Т. табан 143 км алыҫлыҡта Байтур й. (Уҫы й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 744 кеше; 1920 — 762; 1939 — 765; 1959 — 541; 1989 — 381; 2002 — 339; 2010 — 273 кеше. Мариҙар йәшәй (2002)....
БАЙШАҘЫ, Борай р‑нындағы ауыл
БАЙШАҘЫ, Борай р‑нындағы ауыл, Тепляк а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 33 км һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнс. табан 101 км алыҫлыҡта Варзы й. (Тере Танып й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 815 кеше; 1920 — 797; 1939 — 527; 1959 — 401; 1989 — 232; 2002 — 188; 2010 — 135 кеше. Удмурттар...
БАЙЫҠ АЙҘАР
БАЙЫҠ АЙҘАР [ысын исеме Байыҡ Аблаев, башҡа мәғлүмәттәр б‑са, Баймөхәмәт Байназаров; 1734, башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1710; Себер даруғаһы Мырҙалар улусы Монай а. (хәҙ. БР‑ҙың Салауат р‑ны Арҡауыл а.), башҡа мәғлүмәттәр б‑са, ш. уҡ улустың Мәхмүт а. (Салауат р‑ны) — яҡынса 1815], сәсән.
“Байыҡ Айҙар сәсән”...
БАЙЫМ ИШАН
БАЙЫМ ИШАН (ысын исеме Байым Тәнибәков; яҡынса 1733, Нуғай даруғаһының Бөрйән улусы — 1816, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Бөрйән улусы Муллабайым а., хәҙ. БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны Байым а.), дин әһеле. Суфыйсылыҡ юлынан барыусы, ишан. Бохара ҡ. мәҙрәсә тамамлаған. 19 б. башынан Муллабайым ауылында указлы...
БАЙЫМ ҠЫҘРАЕВ
БАЙЫМ ҠЫҘРАЕВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Нуғай даруғаһы Күбәләк улусы башҡорттарынан. Тархан. Ш. уҡ улустың старшинаһы. 6 мең баш тирәһе йылҡыһы булған. Бер нисә тимер мәғдәне ятҡылығын, ш. иҫ. Магнит тауын, беренсе булып асыусы (ҡара: Мәғдән белгестәре һәм...
БАЙЫМ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл
БАЙЫМ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл, Байым а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 67 км һәм Ташбулат т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 10 км алыҫлыҡта Кесе Ҡыҙыл й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 458 кеше; 1920 — 567; 1939 — 531; 1959 — 643; 1989 — 913; 2002 — 982; 2010 — 1015 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта...
БАЙЫМ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл
БАЙЫМ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл, Ниғәмәт а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 41 км һәм Сибай т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 89 км алыҫлыҡта Таулы й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 397 кеше; 1920 — 793; 1939 — 228; 1959 — 326; 1989 — 474; 2002 — 521; 2010 — 487 кеше. Башҡорттар йәшәй...
БАЙЫМБӘТОВ Альберт Апуш улы
БАЙЫМБӘТОВ Альберт Апуш улы (27.11.1938, Приморье крайы Благодатное а.), социолог. Социол. ф. д‑ры (1990), проф. (1991). ЛДУ‑ны тамамлағандан һуң (1964) 1969 й. тиклем БАССР‑ҙың прокуратура органдарында эшләй. 1974 й. алып ӨДАТУ‑ла уҡыта. Фәнни тикшеренеүҙәре идара итеү социологияһына, йәштәрҙең соц....
