Список материалов
ҒАЗНАНОВ Миңлейәр Бәхти улы
ҒАЗНАНОВ Миңлейәр Бәхти улы [25.12.1926, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Кәркәлетамаҡ а. (хәҙ. БР‑ҙың Миәкә р‑ны Кесе Кәркәле а.) — 25.11. 1999, Өфө], совет партия‑дәүләт эшмәкәре. ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1954) “Ишимбайнефть” нефть промыслаһы идаралығында эшләй. 1958 й. алып БАССР‑ҙың коммуналь хужа‑ лыҡ...
ҒАИЛӘ
ҒАИЛӘ, өйләнешеү, туғанлыҡ, уллыҡҡа алыу йәки балаларҙы тәрбиәгә алыуҙың башҡа формалары арҡаһында барлыҡҡа килгән шәхси, мөлкәт һәм мөлкәтһеҙ хоҡуҡ һәм бурыстар м‑н бәйләнгән кешеләр. Ғ. ағзалары араһындағы мөнәсәбәттәр ғаилә хоҡуғы м‑н көйләнә. Ғ. — социаль сәйәсәттең төп объекттарының береһе. Ғ....
ҒАИЛӘ ХОҠУҒЫ
ҒАИЛӘ ХОҠУҒЫ, ғаилә ағзала‑ рын хоҡуҡи яҡлауҙы тәьмин итеү, уның хеҙмәткә яраҡһыҙ ағзаларының һәм бәлиғ булмаған балаларҙың мәнфәғәттәрен һаҡлау маҡсатында ғаилә мөнәсәбәттәрен көйләгән хоҡуҡ тармағы. Ғ.х. нормалары никахҡа инеү, уны өҙөү һәм ҡанунһыҙ тип таныу шарттарын һәм тәртибен; ир м‑н ҡатын,...
ҒАИЛӘ-КӨНКҮРЕШ ЙОЛА ПОЭЗИЯҺЫ
ҒАИЛӘ‑КӨНКҮРЕШ ЙОЛА ПОЭЗИЯҺЫ, башҡ. фольклоры әҫәрҙәре, ғаилә‑көнкүреш йолаларының вербаль‑шиғри өлөшө. Ғ.‑к.й.п. нигеҙендә һүҙҙең арбау көсөнә ышаныу ята (ҡара: Магия). Жанрҙары: арбауҙар, йырҙар, теләктәр, нәсихәттәр, мөнәжәттәр һәм башҡалар. Ғ.‑к.й.п. әҫәрҙәре кеше ғүмеренең һәр этабына, уның хужалыҡ‑көнкүреш...
ҒАИЛӘ‑НИКАХ МӨНӘСӘБӘТТӘРЕ
ҒАИЛӘ‑НИКАХ МӨНӘСӘБӘТТӘРЕ, никахтың һәм ғаиләнең йәшәп килгән формаларын сағылдырыусы ғөрөф‑ғәҙәттәр һәм йолалар комплексы. Башҡорттарҙа төп урынды тотҡан ярым күсмә малсылыҡ хужалыҡ‑мәҙәни тибы өҫтөнлөк итеү шарттарында формалаша, хужалыҡтың традицион формаларына (ҡара: Игенселек, Малсылыҡ), соц. һәм...
ҒАЙСИН Әхтәр Мәғәз улы
ҒАЙСИН Әхтәр Мәғәз улы (5.3.1954, БАССР‑ҙың Әбйәлил р‑ны Буранғол а.), математик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1996), проф. (1997). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2012). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1978) 1980 й. тиклем СССР ФА БФ‑тың Физика һәм матем. бүлегендә эшләй. 1983 й. алып БДУ‑ла эшләй, 1994 й. алып Математика...
ҒАЙСИН Бәхти (Бәхтиғәни) Миңлейәр улы
ҒАЙСИН Бәхти (Бәхтиғәни) Миңлейәр улы (24.1.1930, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны 1‑се Яңы Атйетәр а., хәҙ. БР‑ҙың Ауырғазы р‑ны Кешәнне а., — 5.10.1991, Өфө), аккордеонсы. РСФСР‑ҙың атҡ. (1986), БАССР‑ҙың халыҡ (1962) артисы. Башҡ. муз. уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1953; И.П.Фоменков класы) БАДТ, 1961—90...
ҒАЙСИН Рәфҡәт Сәхи улы
ҒАЙСИН Рәфҡәт Сәхи улы (21.7.1948, Ҡырғыҙ ССР‑ы Ничко‑Сайск а.), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1998), проф. (2000). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2000), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2008). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1972) шунда уҡ эшләй: 1991—96 йй. һәм 1998 й. алып иҡт. теорияһы каф. мөдире,...
ҒАЙСИН Ришат Зөфәр улы
ҒАЙСИН Ришат Зөфәр улы (23.8. 1958, Күмертау ҡ.), спортсы. Ауыр атлетика б‑са СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1982). ӨАИ‑ны тамамлаған (1985). “Зенит” ДСО‑һы тәрбиәләнеүсеһе (Күмертау; тренеры М.Н.Маркин). 1977—84 йй. Юғары спорт оҫталығы мәктәбе өсөн сығыш яһай (тренеры В.Н.Самородов). Икебәйгелә...
ҒАЙСИН Усман Барый улы
ҒАЙСИН Усман Барый улы (12.1.1954, Төрөкмән ССР‑ы Байробан а.), тарихсы. Тарих ф. д-ры (2000), проф. (2005). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1985) 1997 й. тиклем һәм 2000 й. алып ӨДНТУ уҡытыусыһы, 2002 й. — ӨДАТУ‑ның тарих һәм культурология каф. мөдире. Фәнни тикшеренеүҙәре совет дәүләтенең йәштәр сәйәсәтенә,...
ҒАЙСИН Фәрит Әхмәт улы
ҒАЙСИН Фәрит Әхмәт улы [12.1.1942, БАССР‑ҙың Йомағужа р‑ны Аптраҡ а. (БР-ҙың Мәләүез р-ны) – 22.5.2002, Өфө], социолог. Социол. ф. д‑ры (1996), проф. (2001). Стәрлетамаҡ пед. ин‑тын (1964), КПСС ҮК эргәһендәге Ижтимағи фәндәр акад. (Мәскәү, 1979) тамамлаған. 1965 й. алып Салауат пед. уч‑щеһы уҡытыусыһы....
ҒАЙСИН Хәсән Нәзир улы
ҒАЙСИН Хәсән Нәзир улы [8.5.1908, Ырымбур губ. шул уҡ исемле өйәҙе Ҡарай а. (БР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны) — 12.8.1991, шунда уҡ], Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1931—41 йй. Көйөргәҙе р‑нының В.М.Молотов ис. к‑зында эшләй. 1942 й. июненән Калинин, 1‑се Балтик буйы һәм 3‑сө Белоруссия...
ҒАЙСИН Шакир Әхмәтдин улы
ҒАЙСИН Хәсән Нәзир улы [8.5.1908, Ырымбур губ. шул уҡ исемле өйәҙе Ҡарай а. (БР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны) — 12.8.1991, шунда уҡ], Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1931—41 йй. Көйөргәҙе р‑нының В.М.Молотов ис. к‑зында эшләй. 1942 й. июненән Калинин, 1‑се Балтик буйы һәм 3‑сө Белоруссия...
ҒАЙСИНА Гүзәл Иншар ҡыҙы
ҒАЙСИНА Гүзәл Иншар ҡыҙы (18.4.1955, Өфө), педагог. Пед. ф. д‑ры (2002), проф. (2002). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2007), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2008). БДПИ‑ны тамамлағандан һуң (1977) шунда уҡ эшләй (2002 й. алып соц. педагогика каф. мөдире). Фәнни тикшеренеүҙәре соц. педагогика,...
ҒАЙСИНА Мәрфуға Нурый ҡыҙы
ҒАЙСИНА Мәрфуға Нурый ҡыҙы [29.12.1911, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Өйҙөрәкбаш а. (БР‑ҙың Благовар р‑ны) — 15.12.1984, Өфө], психиатр. Мед. ф. д‑ры (1969), проф. (1970). БАССР‑ҙың атҡ. табибы (1957). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1‑се Мәскәү мед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1936) Өфөлә Респ. психиатрия дауаханаһында,...
ҒАЙСИНА Рәйдә Мирғәле ҡыҙы
ҒАЙСИНА Рәйдә Мирғәле ҡыҙы (2.3.1938, БАССР-ҙың Шишмә р-ны Шишмә а.), тел белгесе. Филол. ф. д-ры (1984), проф. (1984). РФ юғары мәктәбенең атҡ. хеҙм-ре (2010), БАССР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1987), РФ-тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм-ре (2001). БДУ-ны тамамлаған (1960), 1965 й. алып шунда уҡ...
ҒАМЗАТОВ Рәсүл Ғамзат улы
ҒАМЗАТОВ Рәсүл Ғамзат улы (8.9.1923, Дағстан АССР‑ы Цада а. – 3.11.2003, Мәскәү), шағир. Дағстан АССР‑ының халыҡ шағиры (1959). Соц. Хеҙмәт Геройы (1974). 1950 й. алып Дағстан Яҙыусылар союзы идараһы рәйесе. “Минең тыуған йылым” (1950; “Год моего рождения”), “Бейек йондоҙҙар” (1962; “Высокие звёзды”),...
ҒАРИПОВ Зәбир Әмир улы
ҒАРИПОВ Зәбир Әмир улы (2.1. 1958, БАССР‑ҙың Яңауыл р‑ны Ҡарман а.), инженер‑иҡтисадсы. БР‑ҙың атҡ. машиналар эшләүсеһе (2007). Удмурт ун‑тын тамамлаған (Ижевск, 1987). 1980 й. алып (өҙөклөк м‑н) Нефтекама автозаводында эшләй: токарь, мастер, өлкән мастер, кормировщик, 1988 й. башлап һәм 1999 й. — цех...
ҒАРИПОВ Марсель Исмәғил улы
ҒАРИПОВ Марсель Исмәғил улы (13.4.1942, БАССР-ҙың Тәтешле районы Түбәнге Тәтешле а., хәҙер БР‑ҙың шул уҡ районы Үрге Тәтешле а., — 27.9.2021, Өфө ҡ.), педагог. Педагогия фәндәре докторы (1988), профессор (1990). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1992), РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1978), БР‑ҙың...
ҒАРИПОВ Миңсадиҡ Ғариф улы
ҒАРИПОВ Миңсадиҡ Ғариф улы (16.2.1946, БАССР‑ҙың Тәтешле р‑ны Бәләкәй Бәлзүгә а. — 12.10.1998, Ижевск), рәссам. Проф. (1996). РСФСР-ҙың атҡ. рәссамы (1991), Удмурт Респ. халыҡ рәссамы (1996). РФ Рәссамдар союзы ағзаһы (1980). Удмурт пед. ин‑тын (Ижевск, 1967), Мәскәү полиграфия ин‑тын (1976; педагогтары...
