Список материалов
ЕРЁМЕНКО Николай Яковлевич
ЕРЁМЕНКО Николай Яковлевич (19.4.1913, Харьков губ. Берёзовка а. — 24.10.1993, Стәрлетамаҡ ҡ.), хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. химигы (1977). Днепропетровск химия-технология ин‑тын тамамлағандан һуң (1939) Кемерово һәм Черногорск ҡҡ. химия з‑дтарында эшләй; 1949 й. алып 18‑се комб‑ттың (Салауат ҡ.)...
ЕРЁМИН Михаил Иванович
ЕРЁМИН Михаил Иванович [17.5.1920, Өфө губернаһы Стәрлетамаҡ өйәҙе Денисовка а. — 4.10.1944 (башҡа мәғлүмәттәр буйынса, 9.5.1945), Седльце ҡ., Польша], Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1942 й. апреленән алып Калинин, Брянск, Үҙәк, Белоруссия һәм 1‑се Белоруссия фронттарында хеҙмәт...
ЕРЕМЙӘ, Тәтешле р‑нындағы ауыл
ЕРЕМЙӘ, Тәтешле р‑нындағы ауыл, Аҡсәйет а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 28 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К. табан 12 км алыҫлыҡта Еремйә й. (Беүә й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 248 кеше; 1920 — 317; 1939 — 349; 1959 — 327; 1989 — 190; 2002 — 173; 2010 — 196 кеше. Башҡорттар...
ЕРЕМЙӘБАШ 1-се, Тәтешле р-нындағы ауыл
ЕРЕМЙӘБАШ 1-се, Болғар, Тәтешле р-нындағы ауыл, Күрҙем а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 23 км һәм Рабак т. юл ст. (Пермь крайы) К.-Көнс. табан 18 км алыҫлыҡта Еремйәбаш й. (Беүә й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 216 кеше; 1939 — 164; 1959 — 238; 1989 — 87; 2002 — 118; 2010 — 106 кеше. Башҡорттар...
ЕРЕМЙӘБАШ 2‑се, Тәтешле р-нындағы ауыл
ЕРЕМЙӘБАШ 2‑се, Еремйәбаш, Тәтешле р-нындағы ауыл, Күрҙем а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 27 км һәм Рабак т. юл ст. (Пермь крайы) К.Көнс. табан 13 км алыҫлыҡта 2-се Еремйәбаш й. (Беүә й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 264 кеше; 1959 — 190; 1989 — 149; 2002 — 156; 2010 — 151 кеше. Башҡорттар...
ЕРИКӘЙ (Ерикеев) Әхмәт Фазыл улы
ЕРИКӘЙ (Ерикеев) Әхмәт Фазыл улы [3.12.1902, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Өлкөндө а. (БР‑ҙың Дыуан р‑ны) — 15.9.1967, Мәскәү], шағир. Дәүләт журналистика ин‑тын (Мәскәү, 1930) тамамлаған. 1927 й. алып Мәскәүҙә йәшәй: “Эшче” (“Эшсе”) гәз. хеҙм‑ре, 1932 — 33 йй. Дәүләт нәфис әҙәбиәт нәшриәте эргәһендәге СССР...
ЕРИЛИН Михаил Васильевич
ЕРИЛИН Михаил Васильевич (16.11.1945, Өфө), шағир. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1996). 1968—99 йй. “Башкирэнерго” ААЙ‑нда эшләй. “Дуҫыма хат” (“Письмо к другу”) исемле тәүге китабы 1977 й. сыға. Е. ижады үҙенсәлекле тасуирлау һәм ассоциативлыҡ м‑н айырылып тора. “Башҡортостан...” (“Башкортостан...”), “Димдең...
ЕРЛӘҮ ЙОЛАЛАРЫ
ЕРЛӘҮ ЙОЛАЛАРЫ, мәйетте һаҡлау, йыйыу, оҙатыу, ерләү һәм иҫкә алыуға бәйле традицион йолалар комплексы. Йәндең үлгәндән һуң да йәшәүе т‑дағы төшөнсәләргә нигеҙләнгән (ҡара: Ата-бабалар культы). Е.й. үтәү мәрхүмдең теге донъяға күсеүен еңеләйтә, тип иҫәпләнгән. Е.й. общинаның мәҙәни һәм көнкүреш традицияларын,...
ЕРЛӘҮ ҠОМАРТҠЫЛАРЫ
ЕРЛӘҮ ҠОМАРТҠЫЛАРЫ, археологик ҡомартҡылар, мәйеттәрҙе ерләү өсөн тәғәйенләнгән ҡоролмалар йәки ҡоролмалар комплексы. Е.ҡ. ҡурғанлы һәм ҡурғанһыҙ ҡәберлектәр, мавзолейҙар, кәшәнәләр, пирамидалар һ.б. инә. Иң иртә Е.ҡ. урта палеолитҡа (мустье дәүере) ҡарай, Башҡортостан терр‑яһында неолиттан алып билдәлеләр...
ЕРМИЛОВ Олег Михайлович
ЕРМИЛОВ Олег Михайлович (12.12.1949, Өфө), тау инженеры. РФА-ның мөхбир ағзаһы (2000), техник ф. д‑ры (1991) проф. (1995). РФ-тың атҡ. фән эшмәкәре (1997), РФ‑тың газ сәнәғәте отличнигы (1991), РФ‑тың почётлы газ сәнәғәте хеҙм‑ре (2004). ӨНИ‑не (1973), РФ Хөкүмәте эргәһендәге Халыҡ хужалығы акад. (1995)...
ЕРМОЛАЕВ Алексей Константинович
ЕРМОЛАЕВ Алексей Константинович (7.3.1905, Стәрлетамаҡ ҡ. — 4.11.1971, Великие Луки ҡ.), дәүләт эшмәкәре. А.х. ф. д‑ры (1961), проф. (1962). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1934) 1935 й. тиклем һәм 1937— 39 йй. БАССР Игенселек ХК‑ның Малс‑ҡ идаралығында эшләй: Өфө район ер бүлеге мөдире урынбаҫары, 1937 й....
ЕРМОЛАЕВКА УРТА МӘКТӘБЕ №1
ЕРМОЛАЕВКА УРТА МӘКТӘБЕ №1, Көйөргәҙе р‑ны. 1894 й. сиркәү-мәхәллә мәктәбе булараҡ асыла, 1917 й. алып башланғыс мәктәп, 1936 й. хәҙ. исемен һәм статусын йөрөтә. 2 технология кабинеты, спорт залы, тыуған яҡты өйрәнеү музейы һ.б. бар. Урта мәктәпте 4 меңдән ашыу кеше тамамлаған (2011), улар араһында...
ЕРМОЛАЕВКА, ауыл, Көйөргәҙе р‑ны үҙәге
ЕРМОЛАЕВКА, ауыл, Көйөргәҙе р‑ны (1935—63 йй. һәм 1992 й. алып) һәм Ермолаевка а/с үҙәге; т. юл станцияһы. Өфөнән К. табан 245 км алыҫлыҡта Оло Юшатыр й. буйында, Куйбышев т. юлында (Дим—Мораптал участкаһы), Өфө—Ырымбур автомобиль юлында урынлашҡан. Халҡы (мең кеше): 1900 й. — 0,6; 1920 — 1,0; 1939 —...
ЕРМОЛКИН, Бәләбәй р‑нындағы ауыл
ЕРМОЛКИН, Бәләбәй р‑нындағы ауыл, Ермолкин а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 16 км һәм Аксаков т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 26 км алыҫлыҡта Стивинзя й. (Кама й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 745 кеше; 1920 — 1031; 1939 — 1080; 1959 — 820; 1989 — 519; 2002 — 562; 2010 — 625 кеше. Сыуаштар...
ЕРМОЛКИН, Бишбүләк р-нындағы ауыл
ЕРМОЛКИН, Бишбүләк р-нындағы ауыл, Калинин а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 20 км һәм Аксёнов т. юл ст. К.-Көнб. табан 26 км алыҫлыҡта Мәнәүез й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 308 кеше; 1959 — 308; 1959 — 465; 1989 — 300; 2002 — 375; 2010 — 354 кеше. Сыуаштар йәшәй (2002). Төп мәктәп (Уҫаҡкисеү...
ЕРОФЕЕВА Нелли Николаевна
ЕРОФЕЕВА Нелли Николаевна (2.3.1983, Өфө), спортсы. Еңел атлетика б-са Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2005). Урал физик культура акад. тамамлаған (2005). Гастелло Н.Ф. исемендәге спорт клубы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры В.С.Иванова). Сурдлимпия уйындарының 800 м һәм 1500 м йүгереү б-са, 4х100 һәм 4х400 м...
ЕРОШИН Анатолий Емельянович
ЕРОШИН Анатолий Емельянович (11.8.1917, Өфө – 28.7.1970, шунда уҡ), яҙыусы. Журналистар союзы (1962), Яҙыусылар союзы (1969) ағзаһы. 1939—40 йй. совет-финлянд һуғышында һәм Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ф.Э.Дзержинский ис. Артиллерия акад. тамамлағандан һуң (Мәскәү, 1948) шунда уҡ эшләй. 1954 й. алып Хәрби...
ЕРШОВ Владимир Иванович
ЕРШОВ Владимир Иванович (21.7.1844, Мәскәү губ. — 4.8.1899, Берлин, Мәскәүҙә ерләнгән), дәүләт эшмәкәре. Ген.‑майор (1887). Хоҡуҡ д‑ры (1866). Дворяндарҙан. 1877—78 йй. рус-төрөк һуғышында ҡатнашыусы. Берлин ун‑тын тамамлаған (1866). 1866 й. алып рус армияһында. 1881—82 йй. лейб-гвардия гусар полкы...
ЕСЕМ ӨҪТӨН ПЛАСТИК ЭШКӘРТЕҮ
ЕСЕМ ӨҪТӨН ПЛАСТИК ЭШКӘРТЕҮ, металдарҙы баҫым ярҙамында эшкәртеү ысулы, эшкәртеү ваҡытында изделиеның өҫкө йөҙ ҡатламы ғына деформациялана. Е.ө.п.э. статик һәм һуҡма ысулдары айырыла; шар, диск, ролик йәки башҡа конфигурациялағы есем эшкәртелеүсе йөҙгә тәгәрәү, шыуыу йәки индерелеү схемалары б‑са тәьҫир...
ЕҪЛЕ СӘСКӘ
ЕҪЛЕ СӘСКӘ (Scorzonera), астра һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 150 төрө билдәле, Евразияның тропик булмаған бүлкәтендә һәм Төньяҡ Африкала таралған. Башҡортостанда 7 төрө үҫә: Австрия Е.с., ваҡ сәскәле Е.с., миләүшә Е.с., ҡырҡылған Е.с. һ.б. Ике йәки күп йыллыҡ үлән, бейеклеге 10—80 см....
