Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ЕФИМОВА Аделаида Александровна

ЕФИМОВА Аделаида Александровна (30.7.1929, Түб. Новгород крайы Гагино а.), рәссам. БАССР‑ҙың атҡ. рәссамы (1979). М.И.Калинин ис. Мәскәү художество-сәнәғәт уч‑щеһын тамамлаған (1953). 1963—84 йй. «“Ағиҙел” башҡорт сәнғәт әйберҙәре кәсебе» ПБ‑нда, 1994—96 йй. “Горлица” производство пр‑тиеһында (икеһе...

ЕФИМОВА Әминә Кәрим ҡыҙы

ЕФИМОВА Әминә Кәрим ҡыҙы (7.11.1917, Ҡазан — 18.11.2000, Өфө), химик-органик. БАССР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1967), БАССРҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1981). Ҡазан ун‑тын тамамлағандан һуң (1947) Өфө ҒТИ‑нда (1950 й. алып лаб. етәксеһе), 1956—77 йй. Башҡ‑н нефть эшкәртеү ҒТИ‑нда (1962 й. алып...

ЕФРЕМКИН УРТА МӘКТӘБЕ

ЕФРЕМКИН УРТА МӘКТӘБЕ, Ҡырмыҫҡалы р‑ны. 1893 й. башланғыс земство мәктәбе булараҡ нигеҙ һалына, 1917 й. — 1-се баҫҡыс мәктәп, 1936 й. — тулы булмаған урта мәктәп, 1969 й. хәҙ. статусын ала. Уҡыу оҫтаханаһы, компьютер кабинеты, хәрби дан музейы, биҙәүҡулланма сәнғәте художество галереяһы бар. Урта мәктәпте...

ЕФРЕМКИН, Денискүл, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл

ЕФРЕМКИН, Денискүл, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл, Ефремкин а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.Көнс. 15 км һәм Таҙлар т. юл ст. К.‑Көнб. табан 9 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 669 кеше; 1920 — 605; 1939 — 865; 1959 — 991; 1989 — 727; 2002 — 896; 2010 — 889 кеше. Сыуаштар йәшәй (2002). Ефремкин урта...

ЕФРЕМОВ Александр Григорьевич

ЕФРЕМОВ Александр Григорьевич (30.11.1946, Өфө), хужалыҡ эшмәкәре. Соц. Хеҙмәт Геройы (1991). Силәбе а.х. механизациялау һәм электрлаштырыу ин‑тын тамамлағандан һуң (1973) Ҡурған өлк. Шадринск р‑нының “Ҡыҙыл Йондоҙ” с‑зында эшләй (1978 й. алып дир.). 1991 й. башлап РФ‑тың а.х. министры урынбаҫары, 1997—2001 йй....

ЕФРЕМОВ Фёдор Герасимович

ЕФРЕМОВ Фёдор Герасимович (14.7.1906, Пенза губ. Рузвель а. — 30.3.1972, Бөрө ҡ.), хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. нефтсеһе (1965). Баҡы сәнәғәт акад. тамамлағандан һуң (1939) Әзербайжан һәм Үзбәк ССР‑ы промыслаларында эшләй, 1947 й. алып “Татнефтегазразведка” тресының баш инженеры, идарасыһы, 1950—67 йй....

ЕШТУКОВ Олег Юрьевич

ЕШТУКОВ Олег Юрьевич (7.7.1976, Өфө ҡ.), спортсы. Тхэквондо буйынса Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1996). ӨДАТУ‑ны (1998), Рәсәй халыҡ‑ара олимпия университетын (Сочи ҡ., 2020) тамамлаған. “Олимпиец” спорт клубы (тренеры Р.С.Яхин), 15-се СДЮШОР (тренеры С.Н.Игнатьев; икеһе лә — Өфө ҡ.) тәрбиәләнеүсеһе,...

ЖАЛОВАННЫЙ ГРАМОТАЛАР

ЖАЛОВАННЫЙ ГРАМОТАЛАР, айырым кешеләргә йәки халыҡ төркөмөнә билдәле бер хоҡуҡтар йәки өҫтөнлөктәр биреү т‑да документ, улар 12—19 бб. Рәсәйҙә юғары власть тарафынан бирелгән. Тәүге Ж.г. Башҡортостандың Рус дәүләтенә ҡушылыуы барышында башҡорттар алған. Был документтарҙа башҡорттарҙың Мәскәү батшалығы...

ЖАРИКОВ Дмитрий Сергеевич

ЖАРИКОВ Дмитрий Сергеевич (8.3.1984, Свердловск ҡ.), спортсы. Байдарка һәм каноэла ишеү б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2003). Урал физик культура акад. тамамлаған (2005). ДЮСШ (Екатеринбург ҡ.; тренеры В.А.Воробьёв), байдарка һәм каноэла ишеү б‑са СДЮШОР (Өфө; Н.А.Попов, Н.А.Попова) тәрбиәләнеүсеһе....

ЖДАНОВ Андрей Александрович

ЖДАНОВ Андрей Александрович (14.2.1896, Екатеринослав губ. Мариуполь ҡ. — 31.8.1948, Мәскәү), совет партия‑дәүләт эшмәкәре. 1915 й. алып РСДРП ағзаһы. Ген.‑полк. (1944). Граждандар һәм Б.В. һуғыштарында, 1939—40 йй. совет‑финлянд һуғышында ҡатнашыусы. 1934 й. алып ВКП(б) ҮК, бер үк ваҡытта 1944 й. тиклем...

ЖДАНОВ Константин Валерьевич

ЖДАНОВ Константин Валерьевич (14.2.1968, Өфө), инфекционист. Мед. ф. д‑ры (2000), проф. (2004). Хәрби-мед. акад. тамамлағандан һуң (Ленинград, 1991) шунда уҡ эшләй: 2010 й. алып инфекцион ауырыуҙар каф. (мед. паразитологияһы һәм тропик ауырыуҙар курсы м‑н) мөдире. Фәнни тикшеренеүҙәре вируслы инфекциялар,...

ЖДАНОВ Станислав Анатольевич

ЖДАНОВ Станислав Анатольевич (15.3.1942, БАССР‑ҙың Туймазы районы Соцгород эшселәр ҡсб, хәҙер Октябрьский ҡ.), инженер‑нефтсе. Техник фәндәр докторы (1989), профессор (1994). РФ‑тың атҡаҙанған нефть һәм газ сәнәғәте хеҙмәткәре (1993), РФ‑тың атҡаҙанған фән хеҙмәткәре (2010). СССР‑ҙың нефть сәнәғәте...

ЖДАНОВ Хөснөтдин

ЖДАНОВ Хөснөтдин [1767, Нуғай даруғаһы Меркет‑Мең улусы Балыҡлыкүл а. (БР‑ҙың Ауырғазы р‑ны) — 1869, шунда уҡ], мәғрифәтсе. Ахун. Тормошо һәм эшмәкәрлеге т‑да мәғлүмәт аҙ һаҡланған. Ж. тыуған ауылында мәҙрәсә (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, Стәрлебаш мәҙрәсәһен) тамамлаған һәм 60 йылдан ашыу шунда уҡытҡан....

ЖДАНОВА Елена Александровна

ЖДАНОВА Елена Александровна (23.10.1980, Бийск ҡ.), спортсы. Еңел атлетика б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1998), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2001). Өфөнөң 20‑се ДЮСШ һәм “Луч” респ. күреү б‑са инвалидтарҙың спорт‑тергеҙеү үҙәге тәрбиәләнеүсеһе (тренерҙары И.С.Романов, Т.В.Щепетильникова)....

ЖЕЛАТЕЛЕВ Павел Петрович

ЖЕЛАТЕЛЕВ Павел Петрович (1828 – 17.11.1897, Өфө), дин эшмәкәре. Дини тәғлимәт канд. (1854). Священник дәрәжәһен ҡабул итә (1855). Ҡазан дини акад. тамамлағандан һуң (1854) Ырымбур ҡ. хеҙмәт итә: Спас-Преображение соборының, төрмә замогының священнигы һәм 1‑се мәхәллә уч‑щеһының Алла Ҡануны уҡытыусыһы....

ЖЁЛТЫЙ ТАТАР-БАШҠОРТ ПЕДАГОГИЯ УЧИЛИЩЕҺЫ

ЖЁЛТЫЙ ТАТАР-БАШҠОРТ ПЕДАГОГИЯ УЧИЛИЩЕҺЫ, 1920 й. “Хөсәйениә” мәҙрәсәһе базаһында Ырымбур татар халыҡ мәғарифы ин‑ты булараҡ асыла, 1923 й. алып Ырымбур татар пед. техникумы (1927 й. башҡ. бүлексәһе асыла). 1935 й. Боғорослан ҡ. татар‑башҡ. пед. техникумы итеп күсерелә, 1937 й. башлап татар‑башҡ. пед....

ЖЕРАВИНА Әнисә Нурылғаян ҡыҙы

ЖЕРАВИНА Әнисә Нурылғаян ҡыҙы (22.5.1932, БАССР‑ҙың Саҡмағош р-ны Тайнаш а.), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1989), проф. (1990). РФ‑тың атҡ. юғары мәктәп хеҙм‑ре (2011), РФ-тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2002). Томск ун‑тын тамамлағандан һуң (1955) 1961 й. тиклем Томск өлк. Молчаново р‑нында...

ЖЕРЕБЦОВ Владимир Валерьевич

ЖЕРЕБЦОВ Владимир Валерьевич (9.10.1968, Стәрлетамаҡ ҡ.), драматург. Журналистар союзы (1996), Яҙыусылар союзы (2009) ағзаһы. С.Петербург электротехник ун‑тын тамамлағандан һуң (1993) “Стерлитамакский рабочий” гәз. эшләй. Ж. ижадына дәүерҙең әхлаҡи һәм ижт. проблемаларын тәрән төшөнөү хас. “Был ҡала...

ЖЕРНАКОВ Владимир Сергеевич

ЖЕРНАКОВ Владимир Сергеевич (8.8.1944, Дәүләкән ҡ.), инженер-механик. БР ФА академигы (2018), техник фәндәр докторы (1992), профессор (1993). РФ‑тың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1999), БР‑ҙың атҡаҙанған машиналар эшләүсеһе (1992), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2007), СССР‑ҙың...

ЖЕРНАКОВ Сергей Владимирович

ЖЕРНАКОВ Сергей Владимирович (8.3.1962, Дүшәмбе), инженер-системотехник. Техник ф. д‑ры (2006). В.С.Жернаковтың улы. ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1984) шунда уҡ эшләй: 1986 й. тиклем “Вихрь” махсуслаштырылған конструкторлыҡ‑технология бюроһында, 2008 й. алып мәғлүмәт‑үлсәү техникаһы каф. мөдире, 2011 й. —...