Список материалов
МАТВЕЕВ Владимир Николаевич
МАТВЕЕВ Владимир Николаевич (1842—1919, Өфө), педагог. Действительный статский советник (1883). Ҡазан ун‑тын тамамлағандан һуң (1865) Ҡазан, Ырымбур, Уральск ҡҡ. уҡыу йорттарында эшләй. 1879— 1919 йй. Өфө ир балалар гимназияһы директоры. Уның етәкс. гимназияла уҡытыуҙы дифференциациялау индерелә, гимназистарҙы...
МАТВЕЕВ Николай Васильевич
МАТВЕЕВ Николай Васильевич (22.10.1929, БАССР‑ҙың Өфө кантоны Воздвиженка а. — 12.8.1985, Баймаҡ ҡ.), быраулаусы. 1961—85 йй. “Башкиргеология” ПБ‑ның Баймаҡ геологик разведка партияһында быраулау мастеры булып эшләй. Подольск баҡыр колчеданы ятҡылығын, Юбилейный баҡыр колчеданы ятҡылығын асыуҙа ҡатнашҡан....
МАТВЕЕВ Юрий Геннадиевич
МАТВЕЕВ Юрий Геннадиевич (19.4. 1956, Стәрлетамаҡ ҡ.), инженер‑металлург. Техник ф. д‑ры (1997), проф. (2004). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2003). Силәбе политехник ин‑тын тамамлаған (1979). 1989 й. алып ӨДНТУ‑ла: 1995 й. башлап һыҙма геом. һәм һыҙыу, 2001—15 йй. нефть‑газ промыслаһы ҡорамалдары каф. мөдире,...
МАТВЕЕВ, Кушнаренко р‑нындағы ауыл
МАТВЕЕВ, К у з н е ц о в, Кушнаренко р‑нындағы ауыл, Матвеев а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 9 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 67 км алыҫлыҡта Сәрмәсән й. буйында, Мәскәү—Өфө автомобиль юлында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 287 кеше; 1920 – 325; 1939 – 395; 1959 – 200; 1989 – 86; 2002 – 100; 2010...
МАТВЕЕВА Любовь Дмитриевна
МАТВЕЕВА Любовь Дмитриевна (8.1.1962, Ҡаҙаҡ ССР‑ының Затобольск ҡсб), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (2007), проф. (2007). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1983) Ахалкалаки ҡ. — мәктәптә, 1984 й. алып 1‑се пед. уч‑щеһында, 1986 й. — Интернациональ дуҫлыҡ музейында (икеһе лә — Өфө), 1995 й. — Өфө дәүләт иҡт. һәм сервис...
МАТВЕЕВА Людмила Михайловна
МАТВЕЕВА Людмила Михайловна (1.2.1957, Өфө), спортсы. Соц. ф. канд. (2004), проф. (2009). Еңел атлетика б‑са СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1985), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2005). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (1998), РФ һәм БР‑ҙың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (икеһе лә — 2006), РФ‑тың физик...
МАТВЕЕВКА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл
МАТВЕЕВКА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Первомайский а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 39 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. – 108 кеше; 1959 – 189; 1989 – 188; 2002 – 199; 2010 – 206 кеше. Сыуаштар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты бар. Ауылға 20 б. 30‑сы...
МАТВИЕВСКИЙ Павел Евменович
МАТВИЕВСКИЙ Павел Евменович (3.3.1904, Полтава губ. Бобрик а. — 3.3.1987, Ырымбур ҡ.), тарихсы. Тарих ф. канд. (1943), проф. (1966). Днепропетровск халыҡ мәғарифы ин‑тын тамамлаған (1929). 1931 й. алып Мәҙәниәт тарихы ин‑тының һәм бер үк ваҡытта тарих музейының ғилми хеҙм‑ре (Харьков ҡ.). 1940 й. башлап...
МАТЕМАТИК АНАЛИЗ
МАТЕМАТИК АНАЛИЗ, математиканың функцияларҙы дифференциаль һәм интеграль иҫәпләмәләр ысулдары м‑н тикшереүгә арналған бүлеге. Функция, сығарылма, интеграл, һан рәттәре, функциональ эҙмә‑эҙлелектәр һ.б. төшөнсәләр м‑н эш итә. Дифференциаль тигеҙләмәләрҙе, интеграль тигеҙләмәләрҙе, ысын үҙгәреүсәндәрҙең...
МАТЕМАТИК БИОЛОГИЯ
МАТЕМАТИК БИОЛОГИЯ, биол. системаларҙы тикшереү өсөн матем. аппаратын файҙаланған интегратив фән. Түбәндәге бүлектәрен айыралар: матем. генетика, матем. физиология, матем. экология. Тереклек т‑дағы фәндең хәҙ. үҫеш осоронда М.б. биоинформатика һәм системалы биол. м‑н тығыҙ бәйләнгән. Геномдарҙы анализлауҙы...
МАТЕМАТИК ИҠТИСАД
МАТЕМАТИК ИҠТИСАД, иҡт. теорияһының анализлау, прогнозлау, планлаштырыу һәм идара итеү мәсьәләләре комплексын хәл иткәндә иҡт. процестарҙы һәм күренештәрҙе тасуирлау өсөн матем. аппаратын ҡулланған бүлеге. Баланс, динамика, детерминациялау, оптималләштереү, стохастик (фундаменталь матем. ҡулланмайынса...
МАТЕМАТИК ЛОГИКА
МАТЕМАТИК ЛОГИКА, математиканың матем. иҫбатлауҙары һәм матем. нигеҙҙәрен төҙөү мәсьәләләрен өйрәнгән бүлеге. Төп бүлектәре: классик предикаттар логикаһы, алгоритмдар теорияһы, аксиоматик күмәклектәр теорияһы, иҫбатлауҙар теорияһы. Матем. ҡушымталарынан тыш М.л. фән һәм техниканың төрлө өлкәләрендә...
МАТЕМАТИК МОДЕЛЬ ӘҘЕРЛӘҮ
МАТЕМАТИК МОДЕЛЬ ӘҘЕРЛӘҮ, танып белеү объекттарын моделдәрҙә тикшереү; характеристикаларын билдәләү һәм аныҡлау өсөн әйберҙәрҙең, күренештәрҙең (йәнле һәм йәнһеҙ системалар, инженер конструкциялары, биол., физик, химик, соц.‑иҡт. процестар) моделдәрен төҙөү һәм уларҙы өйрәнеү. Үҙ аллы фән булараҡ 20...
МАТЕМАТИК СТАТИСТИКА
МАТЕМАТИК СТАТИСТИКА, математиканың объекттар һәм күренештәрҙең билдәләре т‑дағы статистик мәғлүмәттәрҙе системаға һалыу, эшкәртеү һәм файҙаланыу ысулдарын өйрәнгән бүлеге. Статистика алымы һығымталарҙың ышаныслы һәм аныҡ булыуын баһалау өсөн һайлап алыу ысулын (объектты йәки күренеште ентекле тикшереү...
МАТЕМАТИК ФИЗИКА
МАТЕМАТИК ФИЗИКА, физик күренештәрҙең матем. моделдәре теорияһы. Физика м‑н математика тоташҡан урында барлыҡҡа килә һәм артабан үҫешә. Физиканың матем. моделдәрен тасуирлау өсөн айырым сығарылмалы дифференциаль тигеҙләмәләр, интеграль тигеҙләмәләр, интеграль‑дифференциаль тигеҙләмәләр, вариациялы һәм...
МАТЕМАТИК ХИМИЯ
МАТЕМАТИК ХИМИЯ, ғәмәли математиканың химия һәм химик технологиялар өлк. матем. мәсьәләләрҙе өйрәнә торған бүлеге. Химик процестарҙың моделдәрен әҙерләгән объекттарҙы һәм структураларҙы, химияның ғәмәли мәсьәләләрен тикшерә. Башҡортостанда М.х. ысулдарына нигеҙләнгән тикшеренеүҙәр Нефтехимия һәм катализ...
МАТЕМАТИКА
МАТЕМАТИКА (гр. mathēmatikē,† mајthēma — белем, фән, ғилем), ысынбарлыҡтағы һан мөнәсәбәттәре һәм арауыҡ формалары т‑дағы фән. М. үҙ предметы һәм ысулы булған фән булараҡ Боронғо Грецияла б.э.т. 6—5 бб. үҫеш ала. Матем. тикшеренеүҙәр ваҡыт, әйбер, ер участкалары майҙандарын үлсәү һ.б. мәсьәләләргә ҡағыла....
МАТЕМАТИКА БУЙЫНСА БЕЛЕМ БИРЕҮ
МАТЕМАТИКА БУЙЫНСА БЕЛЕМ БИРЕҮ, математика өлкәһендә урта һәм юғары квалификациялы белгестәр әҙерләү системаһы. Дөйөм, махсус һәм ярҙамсы белем биреүгә бүленә. Математика б‑са дөйөм белем мәктәптә бирелеп, арифметика, алгебра һәм анализ нигеҙҙәрен, геометрияны үҙ эсенә ала. Махсус белем математик анализ,...
МАТЕМАТИКА ИНСТИТУТЫ
МАТЕМАТИКА ИНСТИТУТЫ, Р Ф А Ө ф ө Ф Ү ‑ н е ң х и с а п л а у ү ҙ ә г е м е н ә н М а т е м а т и к а и н с т и т у т ы, Өфөлә 1988 й. СССР ФА БФ‑тың Физика һәм математика бүлегенең (1971 й. нигеҙләнгән) матем. бүлексәләре базаһында ойошторола. Эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре: комплекслы үҙгәреүсәндәр...
МАТЕРИАЛДАР ҠАРШЫЛЫҒЫ
МАТЕРИАЛДАР ҠАРШЫЛЫҒЫ, машина деталдәренең, ҡоролмаларҙың һәм конструкцияларҙың ныҡлығы, ҡатылығы т‑дағы фән. Теоретик (идеаллаштырылған ҡаты есемде тикшерә) һәм эксперименталь (реаль материалдарҙың механик үҙенсәлектәре) өлөштән тора. М.ҡ. ниндәй ҙә булһа көстәр тәьҫире аҫтында төрлө материалдарҙың...
