Список материалов
МУЗЫКАЛЬ МИНИАТЮРА
МУЗЫКАЛЬ МИНИАТЮРА, төрлө составтағы башҡарыусылар өсөн тәғәйенләнгән бәләкәй күләмле муз. пьеса. Йыш ҡына ябай 2 йәки 3 өлөшлө, ҡайһы берҙә рондо рәүешендәге формалы була. Башҡ. музыкаһында көнкүреш бейеүҙәренә һәм йыр жанрҙарына (вальс, марш, инструменталь көй, романс) бәйле булған М.м., Европа муз....
МУЗЫКАЛЬ ФЕСТИВАЛДӘР ҺӘМ КОНКУРСТАР
МУЗЫКАЛЬ ФЕСТИВАЛДӘР ҺӘМ КОНКУРСТАР. Музыкаль конкурстар, проф. музыканттарҙың (башҡарыусылар, композиторҙар, коллективтар) алдан иғлан ителгән шарттар б‑са уҙғарылған ярыштары. Башҡортостанда тәүге тапҡыр 1968 й. Өфөлә Ғ.Әлмөхәмәтов ис. призға Респ. йәш йырсылар конкурсы ойошторола (өҙөклөктәр м‑н...
МУЗЫКАЛЬ ЭТНОГРАФИЯ
МУЗЫКАЛЬ ЭТНОГРАФИЯ, э т н о м у з ы к а ғ и л е м е, халыҡ музыкаһын өйрәнеүгә арналған фәнни дисциплина. Башҡорттарҙың муз. фольклоры т‑да тәүге мәғлүмәттәр иртә Урта быуаттың Европа һәм ғәрәп сәйәхәтселәре һәм миссионерҙары, 18 б. башындағы урыҫ сәйәхәтселәре һәм тикшеренеүселәре отчёттарында тупланған....
МУЙНАҠ СӨЛӘЙМӘНОВ
МУЙНАҠ СӨЛӘЙМӘНОВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Нуғай даруғаһы Үҫәргән улусы Өмбәт а. (хәҙ. БР‑ҙың Ейәнсура р‑ны) башҡорто. Шул уҡ улустың старшинаһы. 1774 й. апр. Оло Эйек й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) буйындағы һуғышта подполковник И.Л.Тимашев (ҡара: Тимашевтар) тарафынан...
МУЙЫЛ
МУЙЫЛ (Padus), роза һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 20 төрө бар, Төньяҡ ярымшарҙың уртаса бүлкәтендә таралған. Башҡортостанда ябай М. үҫә. Япраҡ ҡоя торған ағас йәки бейек ҡыуаҡ. Сатыры ҡуйы, йәйенке, ҡабығы һәм ботаҡтары көрәнһыу ҡара төҫтә, аҡһыл һары һабаҡ ауыҙсалары м‑н ҡапланған;...
МУЛДАҠАЙ, Белорет р‑нындағы ауыл
МУЛДАҠАЙ, Белорет р‑нындағы ауыл, Асы а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 148 км һәм Ҡытау-Ивановск т. юл ст. (Силәбе өлк.) К.‑Көнб. табан 65 км алыҫлыҡта Бәҙәреш й. (Ләмәҙ й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 229 кеше; 1920 — 262; 1939 — 287; 1959 — 449; 1989 — 261; 2002 — 226; 2010 —...
МУЛДАҠАЙ, Учалы р‑нындағы ауыл
МУЛДАҠАЙ, Учалы р‑нындағы ауыл, Илсеғол а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 74 км һәм Алтынташ т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 15 км алыҫлыҡта Мейәс й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 398 кеше; 1920 — 509; 1939 — 460; 1959 — 347; 1989 — 183; 2002 — 243; 2010 — 253 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Ауылға...
МУЛДАҠКҮЛ, тоҙло күл
МУЛДАҠКҮЛ, Б у л д а к ү л, М у л д а ҡ, Т о ҙ л о к ү л, Йәнгел й. басс. күл, БР‑ҙа иң тоҙло күл, тәбиғәт ҡомартҡыһы (1965). Әбйәлил р‑ны Михайловка а. көнсығышҡа табан 4 км алыҫлыҡта Урал аръяғы яйлаһының көнсығыш өлөшөндә урынлашҡан. Күл өҫтө майҙаны 6,2 км2, оҙонлоғо 3,1 км, уртаса киңлеге 2,0 км,...
МУЛДАШ, Учалы р‑нындағы ауыл
МУЛДАШ, Учалы р‑нындағы ауыл, Илсеғол а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 85 км һәм Алтынташ т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 26 км алыҫлыҡта Түб. Ирәмәл й. (Мейәс й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 574 кеше; 1920 — 725; 1939 — 626; 1959 — 490; 1989 — 170; 2002 — 146; 2010 — 81 кеше. Башҡорттар йәшәй...
МУЛДАШЕВ Альберт Әкрәм улы
МУЛДАШЕВ Альберт Әкрәм улы (25.8.1954, БАССР‑ҙың Белорет районы Түбәнге Сермән а., хәҙер БР‑ҙың шул уҡ районы Сермән а.), ботаник. Биология фәндәре кандидаты (1983). РФ‑тың атҡаҙанған экологы (2005). БДУ‑ны тамамлаған (1976). 1980 й. алып Өфө биология институтында эшләй: гербарий мөдире, 1995 й. башлап...
МУЛДАШЕВ Эрнст Рифғәт улы
МУЛДАШЕВ Эрнст Рифғәт улы (1.1.1948, БАССР‑ҙың Белорет р‑ны Түб. Сермән а., хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ районы Сермән а.), офтальмолог. Мед. ф. д‑ры (1995), проф. (1996). РФ‑тың атҡ. табибы (1998), спорт туризмы б‑са СССР‑ҙың спорт мастеры (1978), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1974). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1972)...
МУЛЛА
МУЛЛА (ғәр. — хаким, хужа), мосолмандарҙа дини йола атҡарыусы (ҡара: Мосолман руханиҙары). М. ғәҙәттә ауыл аҡһаҡалдары араһынан күпселек (өстән ике өлөш) тарафынан һайланған. Ырымбур мосолман диниә назараты булдырылғас, махсус указ м‑н тәғәйенләнә (“указлы мулла”). М. эшмәкәрлеге (мосолман йолаларын...
МУЛЛА, археологик ҡомартҡыһы
МУЛЛА, таш быуаттың археологик ҡомартҡыһы (тораһы). Октябрьский ҡ. терр‑яһында, Ыҡ й. (Кама й. ҡушылдығы) уң ярында урынлашҡан. Мулла а. (хәҙ. ҡала эсендә) исеме м‑н аталған. 1967—70 йй. А.П.Шокуров тарафынан асыла һәм өйрәнелә, 1976—81 йй. Г.Н.Матюшин тикшерә. Күп ҡатлы торамалар иҫәбенә инә. 572 м2...
МУЛЛА, ауыл, Октябрьский ҡ. эсендә
МУЛЛА, ауыл, 1946 й. алып Октябрьский ҡ. эсендә. Ауылға Бәләбәй өйәҙе Ҡыр‑Йылан улусы башҡорттары үҙ ерҙәрендә нигеҙ һала, 1782 й. башлап билдәле (керҙәшлек килешеүе б‑са бында типтәрҙәр килеп ултырған). 1784 й., 1785 й. бында ш. уҡ шарттарҙа типтәрҙәрҙең яңы төркөмдәре килеп ултыра. 1795 й. 25 йортта...
МУЛЛА, Борай р‑нындағы ауыл
МУЛЛА, Борай р‑нындағы ауыл, Әжәк а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 10 км һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнс. табан 78 км алыҫлыҡта Сүлйе й. (Тере Танып й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 2494 кеше; 1920 — 2309; 1939 — 1166; 1959 — 700; 1989 — 474; 2002 — 381; 2010 — 336 кеше. Башҡорттар йәшәй...
МУЛЛАБАЕВ Сәһриәр Ғабдрахман улы
МУЛЛАБАЕВ Сәһриәр Ғабдрахман улы [1899, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Сураҡай а. (БР‑ҙың Әлшәй р‑ны) — 1977, шунда уҡ], шағир‑импровизатор. Беренсе донъя һәм Б.В. һуғыштарында ҡатнашыусы. Төрки телен белгән. Тыуған ауылында йәшәй һәм эшләй. Б.В. һуғышы осоронда айырыуса әүҙем ижад итә. “Гитлерҙың һуғыш асыуы...
МУЛЛАБАЕВ Сөләймән Миңлеғужа улы
МУЛЛАБАЕВ Сөләймән Миңлеғужа улы [10.10.1924, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Иҫке Юлдаш а. (Ырымбур өлк. Красногвардейский р‑ны) — 20.4.2003, шунда уҡ], шағир. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1995), РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1973). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1979). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. БДУ‑ны...
МУЛЛАГИЛДИН Ришат Усман улы
МУЛЛАГИЛДИН Ришат Усман улы (3.2.1969, Өфө ҡ. — 15.4.2022, шунда уҡ), архитектор. Рәсәй архитекторҙар союзы ағзаһы (1999). Мәскәү архитектура институтын тамамлаған (1995). Шибаур технологик институтында стажировка үтә һәм уҡый (1997—2000), Кейо университетында уҡый (2000—05; икеһе лә — Токио ҡ., етәксеһе...
МУЛЛАҒӘЛӘМОВ Марат Сабит улы
МУЛЛАҒӘЛӘМОВ Марат Сабит улы (7.11.1930, БАССР‑ҙың Белорет районы Урта Сермән а., хәҙерге БР‑ҙың шул уҡ районы Сермән а.), дәүләт һәм йәмәғәт эшмәкәре. БР‑ҙың атҡаҙанған халыҡты социаль яҡлау хеҙмәткәре (2000). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1953) ӨМЭЗ‑дә эшләй. 1962 й. алып КПСС‑тың Башҡортостан өлкә комитетында,...
МУЛЛАҒӘЛИЕВ Илдар Рәсих улы
МУЛЛАҒӘЛИЕВ Илдар Рәсих улы (3.7.1952, БАССР‑ҙың Балтас р‑ны Иҫке Балтас а. — 21.2.2008, Өфө), химик. Химия ф. д‑ры (2007). СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1984). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1969) Органик химия ин‑тында эшләй: 1991 й. алып өлкән, 2007 й. — төп ғилми хеҙм‑р. Фәнни хеҙмәттәре стереорегуляр полидиендарҙы...
