Список материалов
ӨФӨ ЭШҠЫУАРЛЫҠ, ЭКОЛОГИЯ ҺӘМ ДИЗАЙН КОЛЛЕДЖЫ
ӨФӨ ЭШҠЫУАРЛЫҠ, ЭКОЛОГИЯ ҺӘМ ДИЗАЙН КОЛЛЕДЖЫ, 1909 й. Сауҙа мәктәбе булараҡ асыла, 1919 й. алып Өфө һөнәрселек коммерция кластары, 1921 й. — сәнәғәт‑иҡт. мәктәбе, 1922 й. — сәнәғәт‑иҡт. техникумы. 1926 й. Өфө контора‑сауҙа өйрәнсектәр мәктәбе (ҡара: Һөнәрселек лицейы №136) составына инә, 1936 й. башлап...
ӨФӨ ЭШСЕ ҺӘМ ҺАЛДАТ ДЕПУТАТТАРЫ СОВЕТЫ
ӨФӨ ЭШСЕ ҺӘМ ҺАЛДАТ ДЕПУТАТТАРЫ СОВЕТЫ, Д е п у т а т т а р С о в е т ы, революцион властың һайланма органы. 1917 й. 5 мартында Өфө эшселәре һәм гарнизондың хәрби частары вәкилдәре йыйылышы ҡарары б‑са ойошторола. Советҡа һалдат (82), эшсе (72), мосолман һалдаттары (38) деп., Социал‑революционерҙар...
ӨФӨ ЮҒАРЫ ПАРТИЯ МӘКТӘБЕ
ӨФӨ ЮҒАРЫ ПАРТИЯ МӘКТӘБЕ, етәксе партия һәм совет кадрҙарын әҙерләгән юғары уҡыу йорто. 1958 й. КПСС‑тың Башҡ‑н өлкә ком‑ты эргәһендәге 4 йыллыҡ Өлкә партия мәктәбе (1956 й. ойошторолған) нигеҙендә асыла. КПСС‑тың Башҡ‑н өлкә ком‑ты етәкселегендә була. Уҡытыу‑методик етәкселекте КПСС ҮК эргәһендәге...
ӨФӨ ЮҒАРЫ ХӘРБИ АВИАЦИЯ ЛЁТЧИКТАР УЧИЛИЩЕҺЫ
ӨФӨ ЮҒАРЫ ХӘРБИ АВИАЦИЯ ЛЁТЧИКТАР УЧИЛИЩЕҺЫ, 1984 й. 1 сент. Өфө кесе авиация белгестәре мәктәбе нигеҙендә ойошторола. Училище составында 12 кафедра (авиация һәм радиоэлектроника ҡорамалдары, аэродинамика һәм осоу динамикаһы, авиация ҡоралын һуғышта ҡулланыу, вертолёт йөрөтөү, ижт. фәндәр, сит телдәр,...
ӨФӨ ЯЙЛАҺЫ
ӨФӨ ЯЙЛАҺЫ, Башҡортостандың Урал алды төньяғында, БР һәм Свердловск өлк. терр‑яларында Өфө й. урта ағымы буйлап урынлашҡан; бейеклеге диңгеҙ кимәленән 300—500 м. Рельефы ҡалҡыу, денудация‑эрозиялы, битләүҙәре текә төшкән йырындар һәм сағылдар м‑н телгеләнгән; көнсығыш битләүе текә, Йүрүҙән‑Әй тигеҙлеге...
ӨФӨ ЯРУСЫ
ӨФӨ ЯРУСЫ, пермдең аҫҡы (урал яны) бүлегенең өҫкө бүлексәһе (2006 й. тиклем өҫкө бүлегенең составына ингән). Көңгөр ярусында ята, ҡазан ярусы м‑н ҡапланған. А.В.Нечаев тарафынан айырып күрһәтелә (1915), Өфө губернаһы исеме м‑н аталған. Ағиҙел й. түбәнге ағымы басс. стратотипик урында Ө.я. аҫҡы өлөшө...
ӨФӨ, йылға, Ағиҙел й. уң ҡушылдығы
ӨФӨ, Ҡ а р и ҙ е л, йылға, Ағиҙел й. уң ҡушылдығы. Юрмый тауының (Силәбе өлк.) төньяҡ‑көнсығыш битләүендәге Уралтау һыртында башлана, Өфө күленән ағып сыға. Силәбе һәм Свердловск өлк. буйлап көньяҡтан төньяҡ‑көнбайышҡа, артабан БР‑ҙың Дыуан, Ҡариҙел, Благовещен һәм Нуриман р‑ндары буйлап көньяҡ‑көнбайышҡа...
ӨФӨ, ҡала
ӨФӨ, ҡала, Башҡортостан Республикаһының баш ҡалаһы. Республиканың үҙәк өлөшөндә Ағиҙел, Өфө һәм Дим йй. араһында Ағиҙел буйы убалы тигеҙлегендә ята. Ҡала төньяҡ‑көнсығыштан көньяҡ-көнбайышҡа табан 50 км ашыу оҙонлоҡҡа һуҙылған. Майҙаны — 765,2 км2. Халҡы (мең кеше): 1897 й. — 49,2; 1926 — 98,5; 1939...
ӨФӨ, планета
ӨФӨ, 8498-се бәләкәй планета (ҡара: Астероидтар). Ҡояштан уртаса 448 млн км, Ерҙән кәмендә 250 млн км самаһы алыҫлыҡта. Диам. – яҡынса 12 км. Оппозициялағы яҡтылығы – 12,3 йондоҙ дәүмәле. Л.В.Журавлёва (Ҡырым астрофизика обсерваторияһы) тарафынан 1990 й. 15 сент. асыла һәм ҡала хөрмәтенә атала. Респ....
ӨФӨ, Хәйбулла р‑нындағы ауыл
ӨФӨ, Хәйбулла р‑нындағы ауыл, Өфө а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т. 47 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 90 км алыҫлыҡта Таналыҡ й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1959 й. – 725 кеше; 1989 – 1451; 2002 – 1404; 2010 – 1329 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы, участка дауаханаһы, мәҙәниәт...
ӨФӨЛӘГЕ МӘСЕТТӘР
ӨФӨЛӘГЕ МӘСЕТТӘР. Беренсе йәмиғ мәсете 1830 й. мөфтөй Ғ.Ғәбдрәхимовтың юллауы б‑са төҙөлә (ҡара: Беренсе йәмиғ мәсете). Икенсе йәмиғ мәсете (ағастан) 19 б. 80‑се йй. С.Ш.Тәвкилев мөфтөй булған осорҙа мәхәллә кешеләре аҡсаһына Нижегородка биҫтәһенең Преображенский урамында (хәҙ. Леваневский) төҙөлә....
ӨФӨЛӘГЕ СИРКӘҮҘӘР
ӨФӨЛӘГЕ СИРКӘҮҘӘР. Смоленск (Собор) сиркәүе 1586 й. төҙөлә (ҡара: Троица сиркәүе); Покров сиркәүе, кирбестән, урыҫ классицизмы стилендә, 1810—20 йй. Себер урамында (хәҙ. Минһажев урамы, 4) башлыса сауҙагәр Д.С.Жульбиндың аҡсаһына 17 б. башында һалынған 2 ағас сиркәү (Пресвятая Богородица Покровы һәм...
ӨФӨНӨ ӨЙРӘНЕҮ
ӨФӨНӨ ӨЙРӘНЕҮ, тыуған яҡты өйрәнеү ғилеменең Өфө тарихын һәм үҫеш динамикаһын өйрәнгән бүлеге. Өфө тарихы б‑са тәүге мәғлүмәттәр 1768—74 йй. ойошторолған Академик экспедициялар материалдарында баҫыла. 19 б. башында В.А.Ребелинский (ҡара: Ребелинскийҙар), И.К.Кирилов, П.И.Рычков, В.Н.Татищев һ.б. хеҙмәттәренә...
ӨШКӘТЛЕ, йырын
ӨШКӘТЛЕ, йырын, геол. тәбиғәт ҡомартҡыһы (1965). Ауырғазы р‑ны Ситдиҡ‑Мулла а. көнбайышҡа табан 1 км алыҫлыҡта Ауырғазы й. үҙәнендә урынлашҡан. Пермдең көңгөр ярусы, өфө ярусы ултырмаларынан һәм ҡаҙылдыҡ үҫемлек (Qlyptostrobus europeus Heer, Castanea Kubinyii Kov һ.б.) эҙҙәре булған неогендың ворошилов...
ПАВЛИНИЧ Сергей Петрович
ПАВЛИНИЧ Сергей Петрович (23.6. 1954, Октябрьский ҡ.), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (2009). БР‑ҙың атҡ. машиналар эшләүсеһе (2006). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1976) ӨМЭПБ‑ла эшләй: 1985 й. алып Өфө двигателдәр эшләү з‑дының баш металлургы, 1986 й. башлап баш металлург урынбаҫары, 1990 й. алып баш...
ПАВЛОВ Борис Николаевич
ПАВЛОВ Борис Николаевич (29.1.1936, Рыбинск ҡ. — 14.5.2020, Өфө ҡ.), яҙыусы. БР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1992). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1973). М.Горький исемендәге Әҙәбиәт институтын тамамлаған (Мәскәү ҡ., 1964). 1962 й. “Ленинец”, 1964 й. алып Өфө химия заводының “Химик” гәзите әҙәби хеҙмәткәре,...
ПАВЛОВ Валентин Николаевич
ПАВЛОВ Валентин Николаевич (10.3.1966, Өфө ҡ.), уролог. РФА академигы (2022), медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2002). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2006), БР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2007). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1989) Өфө ҡ. 8‑се дауаханаһында эшләй. 1990 й. алып БДМУ‑ла: 2003 й....
ПАВЛОВ Виктор Павлович
ПАВЛОВ Виктор Павлович (5.2.1951, Искитим ҡ.), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (2006). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1973) шунда уҡ эшләй, бер үк ваҡытта 2009 й. алып Нефтекама ҡ. ӨДАТУ филиалының дөйөм белем биреү дисциплиналары каф. мөдире. Фәнни хеҙмәттәре полимер композицион материалдар механикаһына...
ПАВЛОВ Леонид Ильич
ПАВЛОВ Леонид Ильич (3.8.1910, Ярославль ҡ. — 26.3.1977, Өфө), хужалыҡ эшмәкәре. ӨАИ‑ны (1955) тамамлаған. 1929 й. алып Рыбинск ҡ. эшләй. 1941 й. башлап ӨМЭЗ‑дә: цех нач. урынбаҫары, 1946 й. — цех нач.; 1957–74 йй. Өфө “Гидравлика” агрегат берекмәһендә директор. 1941 й. Өфөгә 26‑сы механика з‑дын эвакуациялап,...
ПАВЛОВ Михаил Леонардович
ПАВЛОВ Михаил Леонардович (30.12.1956, Грозный), химик‑технолог. Химия ф. д‑ры (2003), проф. (2010). Грозный нефть ин‑тын тамамлағандан һуң (1979) Грозный нефть ҒТИ‑нда эшләй. 1992 й. алып Ишембай катализаторҙар махсуслаштырылған химия з‑дында фән, сифат һәм маркетинг б‑са дир. урынбаҫары. 1999 й. башлап...
