Список материалов
АБДУЛЛА ҠАЛАСЫҒЫ
АБДУЛЛА ҠАЛАСЫҒЫ, б.э.т. 4—3 бб. — б.э. 13—14 бб. археологик ҡомартҡыһы. Мәсетле р‑ны Абдулла а. көньяҡ-көнсығышҡа табан 1,5 км алыҫлыҡта Әй й. бейек һул ярында урынлашҡан. 1980 й. Ю.А.Морозов тарафынан асыла, 1984—86 йй. А.И.Лебедев тарафынан өйрәнелә. Ҡомартҡы емерелгән, һаҡланып ҡалған өлөшө (яҡынса 120 м2)...
АБДУЛЛА МОСТАЕВ
АБДУЛЛА МОСТАЕВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Өфө провинцияһының яһаҡлы татарҙарынан. 1774 й. ҡышы—яҙында Ҡазан даруғаһында баш күтәреүселәр хәрәкәте етәкселәренең береһе. Июнь—июль башында Бәхтейәр Ҡанҡаевтың йыйылма отрядында эш итә, крәҫтиәндәрҙе баш күтәреүселәр...
АБДУЛЛА ТАУЫ
АБДУЛЛА ТАУЫ, тәбиғәт ҡомартҡыһы (2005). Дыуан р‑ны Мәтәле а. төньяҡ ситендә урынлашҡан. Әй й. һул ҡалҡыу яры булып тора. Абс. бейеклеге 275,4 м. Төньяҡ һәм көнбайыш битләүҙәре текә, көньяҡ һәм көнсығышы — һөҙәк. Әртә ярусы тоҡомдарынан тора, яланғасланып эзбизташ күренеп ятҡан урындар бар. Ландшафты...
АБДУЛЛА ТУҠТАРОВ
АБДУЛЛА ТУҠТАРОВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Уҫы даруғаһының яһаҡлы татарҙарынан. Улус старшинаһы. 1773 й. нояб. — 1774 й. мартында Чесноковка баш күтәреүселәр үҙәгендә була. А.Т. отряды Нуғайбәк ҡәлғәһе янындағы һуғыштарҙа ҡатнаша, апр. Салауат Юлаев ғәскәренә...
АБДУЛЛА, Бәрҙәш, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл
АБДУЛЛА, Бәрҙәш, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл, Ҡараяр а/с ҡарай; пристань. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 20 км һәм Щучье Озеро т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 195 км алыҫлыҡта Оло Бәрҙәш й. (Йүрүҙән й. ҡушылдығы) тамағында, Павловка һыуһаҡлағысы эргәһендә урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 977 кеше; 1920 — 1327;...
АБДУЛЛА, Илеш р-нындағы ауыл
АБДУЛЛА, Илеш р-нындағы ауыл, Иғмәт а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.-Көнс. 20 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 102 км алыҫлыҡта Наҙы й. (Кеүәш й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1117 кеше; 1920 — 1320; 1939 — 879; 1959 — 651; 1989 — 340; 2002 — 326; 2010 — 285 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....
АБДУЛЛА, Йәрмәкәй р‑нындағы ауыл
АБДУЛЛА, Йәрмәкәй р‑нындағы ауыл, Иҫке Турай а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 40 км һәм Туймазы т. юл ст. К.‑Көнб. табан 58 км алыҫлыҡта Ыҡ й. (Кама й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 592 кеше; 1920 — 808; 1939 — 879; 1959 — 699; 1989 — 377; 2002 — 253; 2010 — 230 кеше. Башҡорттар,...
АБДУЛЛА, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл
АБДУЛЛА, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл, Иҫке Бәпес а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 24 км һәм Төкөн т. юл ст. Көнб. табан 14 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 221 кеше; 1939 — 271; 1959 — 206; 1989 — 123; 2002 — 154; 2010 — 110 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Клуб бар.
Ауылға19—20 бб. арауығында...
АБДУЛЛА, Мәсетле р‑нындағы ауыл
АБДУЛЛА, Мәсетле р‑нындағы ауыл, Абдулла а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 25 км һәм Красноуфимск т. юл ст. (Свердловск өлк.) К. табан 91 км алыҫлыҡта Әй й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1268 кеше; 1920 — 1535; 1939 — 964; 1959 — 884; 1989 — 495; 2002 — 553; 2010 — 510 кеше. Татарҙар, башҡорттар...
АБДУЛЛА, Мәсетле р‑нындағы ауыл
АБДУЛЛА, Мәсетле р‑нындағы ауыл, Абдулла а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 25 км һәм Красноуфимск т. юл ст. (Свердловск өлк.) К. табан 91 км алыҫлыҡта Әй й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1268 кеше; 1920 — 1535; 1939 — 964; 1959 — 884; 1989 — 495; 2002 — 553; 2010 — 510 кеше. Татарҙар, башҡорттар...
АБДУЛЛИН Азат Хаммат улы
АБДУЛЛИН Азат Хаммат (Мөхәмәт) улы (26.6.1931, БАССР‑ҙың Ейәнсура р‑ны Башҡорт Үргене а.), драматург, прозаик. БР-ҙың халыҡ яҙыусыһы (2014). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1968). К.А.Тимирязев ис. Башҡорт пед. ин‑тын тамамлаған (1953). 1957—58 йй. БДУ-ла уҡыта. А. ижадына тарихи дөрөҫлөк, художестволы дөйөмләштереү...
АБДУЛЛИН Айҙар Риват улы
АБДУЛЛИН Айҙар Риват улы (26.7.1962, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Кесе Учалы ҡсб, хәҙ. Учалы ҡ.), философ. Филос. ф. д‑ры (2002), проф. (2009). Киев граждандар авиацияһы инженерҙары ин‑тын тамамлағандан һуң (1984) Өфө аэропорты инженеры, 1986 й. алып ВЛКСМ‑дың Өфө район ком‑ты секретары, 1988 й. — Өфө авиация...
АБДУЛЛИН Айтмөхәмәт (Айтжан) Абдулла улы
АБДУЛЛИН Айтмөхәмәт (Айтжан) Абдулла улы (29.11.1924, Ҡырғыҙ АССР‑ы Олотау ҡсб — 12.6.2010, Алматы ҡ., Ҡаҙағстан), геолог. Ҡаҙағстан Республикаһы Милли ФА академигы (1979), БР ФА‑ның почётлы академигы (1995), геология‑минералогия фәндәре докторы (1971), профессор (1973). Ҡаҙаҡ ССР‑ының атҡаҙанған фән...
АБДУЛЛИН Әнүәр Абдулла улы
АБДУЛЛИН Әнүәр Абдулла улы [5.6.1917, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Иҫке Дөмәй а., хәҙер БР‑ҙың Илеш районы Дөмәй а., — 28.10.2002, Өфө ҡ.], Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында һәм 1945 й. совет‑япон һуғышында ҡатнашыусы. КПСС ҮК эргәһендәге Юғары партия мәктәбен тамамлаған (Мәскәү ҡ., 1960)....
АБДУЛЛИН Ғафар Абдулла улы
АБДУЛЛИН Ғафар Абдулла улы (24.10.1930, ТАССР‑ҙың Ҡәҙермәт а. — 31.10.2008, Нефтекама ҡ.), Хеҙмәт Даны орд. тулы кавалеры. БАССР‑ҙың атҡ. төҙөүсеһе (1978), СССР Нефть һәм газ сәнәғәте пр‑тиелары төҙөлөшө министрлығының почётлы хеҙм‑ре (1987). 1957—59 йй. Павловка ГЭС‑ын төҙөүҙә ҡатнаша. 1959—90 йй....
АБДУЛЛИН Ибраһим Әхмәт улы
АБДУЛЛИН Ибраһим Әхмәт улы [20.9.1920, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Ерекле а. (БР‑ҙың Шаран р‑ны) — 9.7.2005, Өфө], драматург, прозаик. РФ‑тың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1995), БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1978). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1949). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. СССР Яҙыусылар союзы эргәһендәге...
АБДУЛЛИН Илгиз Ғәле улы
АБДУЛЛИН Илгиз Ғәле улы (14.7.1940, Өфө ҡ. — 18.7.2008, шунда уҡ), инженер-механик. Техник фәндәр докторы (1989), профессор (1990). РФ‑тың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1998), СССР‑ҙың юғары белем биреү отличнигы (1983). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1962) “Гидромеханика” тәжрибә КБ‑нда (Өфө ҡ.) эшләй. 1969—2008 йй....
АБДУЛЛИН Ленар Рәфил улы
АБДУЛЛИН Ленар Рәфил улы (17.8.1976, Салауат ҡ.), инженер-механик. Техник ф. д‑ры (2008). Р.С.Абдуллиндың улы. ӨДНТУ‑ны тамамлаған (1998). 2000 й. башлап “Техинком” ҒПБ-нда (Салауат), 2001 й. — өҙөклөк м-н Яңы Өфө НЭЗ‑ында эшләй, 2012 й алып — Башҡ-н нефть ғилми-тикшеренеү һәм проект ин-тында. Фәнни...
АБДУЛЛИН Мазһар Ғиләжетдин улы
АБДУЛЛИН Мазһар Ғиләжетдин улы (29.12.1912, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Иҙелбай а., хәҙ. БР‑ҙың Салауат р‑ны 1‑се Иҙелбай а., — 25.8.1942, Калинин өлк. Воригин а.), яҙыусы. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Бөтә Союз коммунистик журналистика ин‑тын тамамлағандан һуң (Мәскәү, 1933) Башҡ‑н дәүләт нәшриәте мөхәррире...
АБДУЛЛИН Мансур Иҙиәт улы
АБДУЛЛИН Мансур Иҙиәт улы [15.9.1919, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Ҡырғыҙ‑Миәкә а. (БР‑ҙың Миәкә районы) — 8.6.1996, Өфө ҡ.], Советтар Союзы Геройы (1943). БАССР мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1980), РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1970). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев исемендәге Башҡ....
