Список материалов
ПЕТРОПАВЛОВКА, Асҡын р-нындағы ауыл
ПЕТРОПАВЛОВКА, Асҡын р‑нындағы ауыл, Петропавловка а/с үҙәге. Район үҙәгенән Көнб. 12 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 100 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 155 кеше; 1959 — 108; 1989 — 156; 2002 — 188; 2010 — 184 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй. (2002). Урта мәктәп, фельдшер‑акушерлыҡ...
ПЕТРОПАВЛОВКА, Мәләүез р-нындағы ауыл
ПЕТРОПАВЛОВКА, О р л о в к а, Мәләүез р‑нындағы ауыл, Денис а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Мәләүез т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 22 км алыҫлыҡта Һуҡайлы й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 179 кеше; 1920 — 292; 1939 — 372; 1959 — 217; 1989 — 196; 2002 — 279; 2010 — 209 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Башланғыс...
ПЕТРОПАВЛОВКА, Тәтешле р-нындағы ауыл
ПЕТРОПАВЛОВКА, Тәтешле р‑нындағы ауыл, Ҡәлмиәр а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 21 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 41 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 100 кеше; 1920 — 378; 1939 — 301; 1959 — 218; 1989 — 231; 2002 — 312; 2010 — 291 кеше. Удмурттар йәшәй (2002). Балалар...
ПЕТРОПАВЛОВКА, Хәйбулла р‑нындағы ауыл
ПЕТРОПАВЛОВКА, Б е з в о д н ы й, Ю б и л е й н ы й, Хәйбулла р‑нындағы ауыл, Өфө а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 45 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 108 км алыҫлыҡта Быҙаулыҡ й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 83 кеше; 1939 — 47; 1959 — 166; 1989 — 178; 2002 — 207; 2010 — 232 кеше. Башҡорттар...
ПЕТРОПАВЛОВСКИЙ Сергей Анатольевич
ПЕТРОПАВЛОВСКИЙ Сергей Анатольевич (21.9.1909, Вологда губ. — 1958 й. авг.), геофизик. Свердловск тау ин‑тын тамамлаған (1947). Производство эшмәкәрлеге Уралда мәғдән геофизикаһының барлыҡҡа килеүе һәм үҫеше м‑н бәйле. П. ҡатнашлығында Урта һәм Көньяҡ Уралдағы баҡыр колчеданы ятҡылыҡтарын эҙләүҙә һәм...
ПЕТРОФИТТАР
ПЕТРОФИТТАР, л и т о ф и т т а р (гр. pétros — таш һәм ...фит), ҡая, тау ишелмәләре йәки йоҡа ҡатламлы тау тупрағында үҫергә яраҡлашҡан үҫемлектәр. П. йыш осраҡта мендәрҙәр, кәҫлектәр барлыҡҡа килтерә йәки түшәлеп үҫкән форма булып тора. Көпшәле П. өсөн тәрән булмаған, ныҡлы һәм эләктереүсән, битләү...
ПЕТРЯЕВ ҠУРҒАНДАРЫ
ПЕТРЯЕВ ҠУРҒАНДАРЫ, Бура мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. Б.э.т. 16—13 бб. ҡарай. Шишмә р‑ны Петряев а. көньяҡҡа табан 1 км алыҫлыҡта Өршәк й. уң ярында һыу баҫмай торған киртләстә урынлашҡан. 1962 й. Г.И.Матвеева тарафынан асыла, 1980 й. Р.А.Ниғмәтуллин өйрәнә. Ҡурғанлы ҡәберлектәргә ҡарай. 16 ҡурғандан...
ПЕТРЯЕВ, Шишмә р-нындағы ауыл
ПЕТРЯЕВ, Шишмә р‑нындағы ауыл, Ибраһим а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Шишмә т. юл ст. К.‑Көнс. табан 36 км алыҫлыҡта Өршәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1896 й. — 967 кеше; 1920 — 1156; 1939 — 823; 1959 — 588; 1989 — 226; 2002 — 272; 2010 — 255 кеше. Мордвалар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты,...
ПЕУТЛИНГ Александр Александрович
ПЕУТЛИНГ Александр Александрович фон (1739—1799, башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1795), дәүләт эшмәкәре. Ген.‑поручик (1791). Барон. 1756— 63 йй. Ете йыллыҡ һуғышта, 1768— 74 йй. рус‑төрөк һуғышында ҡатнашыусы. 1750 й. алып рус армияһында. 1785—94 йй. Өфө наместниклығы башлығы, бер үк ваҡытта 1789—92 йй. Өфө...
ПЕЧЁНКИН, Бөрө р-нындағы ауыл
ПЕЧЁНКИН, Бөрө р‑нындағы ауыл, Берёзовка а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 30 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 72 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 868 кеше; 1920 — 1091; 1939 — 835; 1959 — 376; 1989 — 305; 2002 — 420; 2010 — 446 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Урта мәктәп‑балалар...
ПЕЧЁНЫЙ Борис Григорьевич
ПЕЧЁНЫЙ Борис Григорьевич (17.5. 1939, Орехов ҡ.), инженер‑төҙөүсе. Техник ф. д‑ры (1985), проф. (1987). Харьков автоюлдар ин‑тын тамамлағандан һуң (1961) “Марганецрудстрой” (Марганец ҡ.) тресының 7‑се төҙөлөш идаралығында эшләй. 1967 й. алып Павлодар индустриаль ин‑тында, 1969 й. — Башҡ‑н нефть эшкәртеү...
ПЕШЕХОНОВ Александр Анатольевич
ПЕШЕХОНОВ Александр Анатольевич (13.3.1979, Мәләүез ҡ.), спортсы. Ҡаяға үрмәләү спорты б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2001). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2002). Башҡ. физик культура ин‑тын тамамлаған (2005). Мәләүез ДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (тренеры А.А. Кулагин). Донъя кубогын яулаусы (2002),...
ПЕШКОВА Наталья Петровна
ПЕШКОВА Наталья Петровна (19.9. 1954, Өфө), тел белгесе. Филол. ф. д‑ры (2002), проф. (2005). БР‑ҙың атҡ. мәғариф хеҙм‑ре (2007). П.Д.Буслаевтың ҡыҙы. БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1976) 2010 й. тиклем (өҙөклөк м‑н) ӨДАТУ‑ла эшләй, бер үк ваҡытта 2003 й. алып БДУ‑ла уҡыта (2010 й. — сит телдәр каф. мөдире)....
ПИГМЕНТТАР
ПИГМЕНТТАР (лат. pigmentum — буяу) х и м и я л а, юғары дисперслы онтаҡ һымаҡ буяу матдәләре, һыуҙа, органик эреткестәрҙә, плёнка барлыҡҡа килтереүселәрҙә һ.б. эремәй. Органик булмаған (тәбиғи — тимер суригы, охра, умбра һ.б.; синтетик — литопон, ультрамарин, техник углерод һ.б.) һәм органиктарға, ахроматик...
ПИДОПЛИЧКО Николай Макарович
ПИДОПЛИЧКО Николай Макарович (21.3.1904, Подольск губернаһы Казацкое а. – 27.3.1975, Киев ҡ.), миколог. Украина ССР‑ы ФА‑ның мөхбир ағзаһы. (1957). Фәнни хеҙмәттәре ҡыяҡлы иген бөртөктәренең, ҡоро мал аҙыҡтарының микрофлораһы, бәшмәктәрҙең систематикаһы, флораһы, экологияһы һәм физиологик әүҙемлеге...
ПИКУНОВ Александр Степанович
ПИКУНОВ Александр Степанович (10.1.1923, БАССР‑ҙың Өфө кантоны Князев а., хәҙер Өфө ҡ. эсендә, — 14.1.2012, Өфө ҡ.), танкист, подполковник (2000). Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Өфө хәрби пехота училищеһын (1942), Сталинград танк училищеһын (1944), КПСС‑тың Башҡортостан өлкә...
ПИКУНОВА Габриэль Раймондовна
ПИКУНОВА Габриэль Раймондовна (14.2.1927, Житомир ҡ.), сәнғәт белгесе. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1975). Театр эшмәкәрҙәре союзы (1957), Рәссамдар союзы (1966) ағзаһы. Мәскәү ун‑тын тамамлағандан һуң (1950) 1953 й. тиклем Башҡ. театр‑художество уч‑щеһында, бер үк ваҡытта 1952—70 йй. (өҙөклөктәр...
ПИЛОТҺЫҘ ОСОУСЫ АППАРАТ
ПИЛОТҺЫҘ ОСОУСЫ АППАРАТ, осоу аппараты м‑н идара итеү маҡсатҡа ярашһыҙ йәки пилот өсөн хәүефле, ә пилотһыҙ аппарат техник характеристикалары б‑са өҫтөнөрәк булған шарттарҙа эксплуатацияланыу өсөн тәғәйенләнгән автоматик рәүештә идара ителгән аппарат. Бер тапҡыр (сәп‑самолёт, ҡанатлы хәрби ракета) һәм...
ПИЛЬНОВ Михаил Григорьевич
ПИЛЬНОВ Михаил Григорьевич (17.11.1926, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Мәләүез а., хәҙ. Мәләүез ҡ., — 21.2.2015, шунда уҡ), кинооператор, журналист. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1986). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Журналистар союзы ағзаһы (1962). Салауат индустрия техникумын (1965), КПСС ҮК эргәһендәге...
ПИЛЮГИН Владимир Степанович
ПИЛЮГИН Владимир Степанович (5.3.1940, Мордва АССР‑ы Ун‑Майҙан а. — 22.8.2008, Өфө), химик. Химия ф. д‑ры (2004). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1968) шунда уҡ эшләй. 1974 й. алып Гербицидтар һәм үҫемлектәрҙең үҫеүен көйләгестәр ғилми‑тикшеренеү технология ин‑тында: лаб. мөдире, бер үк ваҡытта 1992—2004...
