Список материалов
ПОЛЛИНОЗ
ПОЛЛИНОЗ (лат. рollen — һеркә), б е с ә н б и ҙ г ә г е, организмдың аллерген үҙенсәлектәре булған үҫемлектәр һеркәһенә артыҡ ныҡ һиҙгерлеге арҡаһында тыуған аллергик ауырыу. Шундай үҫемлектәр сәскә атҡан осорҙа барлыҡҡа килә. Төп симптомдары: сөскөрөү, тымаулау, күҙҙән йәш ағыу, яҡтыға күҙ сағылыу,...
ПОЛОЖЕНЦЕВ Пётр Артемьевич
ПОЛОЖЕНЦЕВ Пётр Артемьевич (16.10.1900, Һамар губернаһы Ҡарабай а. — 30.8.1982, Воронеж ҡ.), зоолог. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (1944). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1945). Ленинград урман институтын тамамлағандан һуң (1926) 1934 й. тиклем Бор тәжрибә урмансылығында (Калуга өлкәһе), Һамар урман...
ПОЛОЦК ҺӘМ СМОЛЕНСК ШЛЯХТАҺЫ
ПОЛОЦК ҺӘМ СМОЛЕНСК ШЛЯХТАҺЫ, 17 б. 1‑се ярт. Речь Посполитаяның Полоцк һәм Смо‑ ленск ҡҡ. гарнизондарында хеҙмәт иткән өҫтөнлөклө поляк ҡатламы вәкилдәре. 1654—67 йй. рус‑поляк һуғышы ваҡытында рус ғәскәрҙәре Смоленскиҙы (1654) һәм Полоцкиҙы (1655) алғандан һуң, хәрби әсирлеккә төшкән (ҡара: Хәрби...
ПОЛТОРАЦКИЙ Пётр Алексеевич
ПОЛТОРАЦКИЙ Пётр Алексеевич (24.1.1842, Тверь ҡ. — 3.7.1909, С.‑Петербург), дәүләт эшмәкәре. Тайный советник (1891). Дворяндарҙан. Паж корпусын тамамлағандан һуң (С.‑Петербург, 1860) Хәрби министрлыҡта, 1867 й. алып ЭЭМ‑да хеҙмәт итә. 1874 й. башлап Новгород вице‑губернаторы, 1882 й. — Архангельск,...
ПОЛУНИН Иван Александрович
ПОЛУНИН Иван Александрович [25.8.1912, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Подлуб а. (БР‑ҙың Ҡырмыҫҡа‑ лы р‑ны) — 2.6.1990, Өфө], Советтар Союзы Геройы (1945). 1939—40 йй. совет‑финлянд һуғышында һәм Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Профсоюздар хәрәкәте юғары мәктәбен тамамлаған (Мәскәү, 1949). 1930—39 йй. БАССР‑ҙың...
ПОЛУЭКТОВ Степан Михайлович
ПОЛУЭКТОВ Степан Михайлович (1918, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Тирлән заводы а., хәҙ. БР‑ҙың Белорет р‑ны Тирлән а., — 14.1.1945, Вильковицы ҡсб, Польша), Советтар Союзы Геройы (1943). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1939 й. алып Ҡыҙыл Армияла. 1942 й. мартынан башлап Үҙәк, Белоруссия, 1‑се Белоруссия...
ПОЛУЯНОВ Виктор Трофимович
ПОЛУЯНОВ Виктор Трофимович (13.11.1913, Царицын ҡ. — 26.10.1979, Өфө), инженер‑технолог. Техник ф. д‑ры (1976), проф. (1963). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1975). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Волгоград механика ин‑тын тамамлағандан һуң (1938) Урал турбомоторҙар з‑дында эшләй, бер үк ваҡытта 1958—63 йй....
ПОЛЬША
ПОЛЬША, П о л ь ш а Р е с п у б л и к а һ ы, Көнсығыш Европалағы дәүләт. Майҙаны — 312,7 мең км2. Баш ҡалаһы — Варшава. Дәүләт башлығы — президент. Халҡы — 38,2 млн кеше (2002): поляктар (96,7%), немецтар (0,4%), белорустар (0,1%), украиндар (0,1%) һ.б. Рәсми тел — поляк теле. Диндарҙарҙың күпселеге...
ПОЛЬША ПОХОДЫ (1771—73)
ПОЛЬША ПОХОДЫ (1771—73), Речь Посполитаяла Барск конфедерацияһын тар‑мар итеүҙә ҡатнашҡан башҡ. ғәскәре экспедицияһы. Башында старшиналар торған 10 башҡ. командаһы (3111 кеше) көсө м‑н атҡарылған. 1771 й. 18 дек. Өфөнән тәүге төркөм, 1772 й. 4 ғин. һуңғыһы сығып китә. Ғәскәр ген.‑поручик А.И.Бибиков...
ПОЛЯКОВ Василий Николаевич
ПОЛЯКОВ Василий Николаевич (6.2.1928, Һамар губ. Матвеевка а. — 14.4.1999, Өфө), ветеринар врач. Ветеринария ф. д‑ры (1972), проф. (1973). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1950) Куйбышев өлк. “Кинәле” с‑зында, 1952—53 йй. Ырымбур өлк. Боғорослан МТС‑ында өлкән ветеринар врач. 1956 й. алып Боғорослан мед....
ПОЛЯКОВ Владимир Андреевич
ПОЛЯКОВ Владимир Андреевич (16.2.1945, Өфө), йырсы (баритон). РФ‑тың атҡ. артисы (1995). Рәсәйҙең Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1977). ӨАИ‑ны (1968), ӨДСИ‑не (1977; М.Ғ.Мортазина класы) тамамлаған. 1968—73 йй. “Гидравлика” Өфө агрегат берекмәһе инженеры, 1977 й. алып СССР‑ҙың Ҙур театры, 1983—2004...
ПОЛЯКОВКА, Дәүләкән р-нындағы ауыл
ПОЛЯКОВКА, Дәүләкән р‑нындағы ауыл, Поляковка а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. Т. табан 20 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 291 кеше; 1920 — 246; 1939 — 227; 1959 — 478; 1989 — 374; 2002 — 393; 2010 — 384 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп (Вперёд урта мәктәбе филиалы),...
ПОЛЯКОВКА, Учалы р-нындағы ауыл
ПОЛЯКОВКА, Учалы р‑нындағы ауыл, Поляковка а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 55 км һәм Ҡорама т. юл ст. Көнб. табан 10 км алыҫлыҡта Уй й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 1615 кеше; 1920 — 2632; 1939 — 2636; 1959 — 1522; 1989 — 869; 2002 — 794; 2010 — 677 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй (2002)....
ПОЛЯКОВСКИЙ Иосиф Болеславович
ПОЛЯКОВСКИЙ Иосиф Болеславович (14.9.1925, Украина ССР‑ы Липовка а. — 26.5.1981, Өфө), Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). БАССР‑ҙың атҡ. нефтсеһе (1965), СССР‑ҙың нефть сәнәғәте отличнигы (1976). 1945 й. алып “Туймазабурнефть” тресы быраулаусыһы, 1953 й. — быраулау мастеры, 1967 й. — участка нач.; 1970 й. башлап...
ПОЛЯКТАР
ПОЛЯКТАР (үҙ атамаһы поляци), халыҡ, Польшаның төп халҡы. П. һаны 1989 й. СССР‑ҙа — 1126,3 мең, РСФСР‑ҙа — 94,6 мең; 2002 й. РФ‑та — 73,0 мең, 2010 — 47,1 мең кеше тәшкил итә. БАССР‑ҙа 1989 й. П. һаны 757 кеше тәшкил итә, БР‑ҙа 2002 й. — 660, 2010 — 504 кеше. Айырыуса Өфө ҡ. (193) тупланып йәшәйҙәр...
ПОЛЯНЦЕВ Александр Андрианович
ПОЛЯНЦЕВ Александр Андрианович (25.3.1905, Вятка губ. Усад а. — 27.9.1963, Волгоград ҡ.), хирург. Мед. ф. д‑ры (1939), проф. (1941). СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1940). Ҡазан мед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1931) ТАССР дауаханаларында, 1935 й. башлап Ҡазан мед. ин‑тында эшләй. 1940 й. алып БДМИ‑ла...
ПОМРЯСКИН, Стәрлетамаҡ р-нындағы ауыл
ПОМРЯСКИН, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Айгөл а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. К.‑Көнб. табан 15 км алыҫлыҡта Ашҡаҙар й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1892 кеше; 1920 — 1612; 1939 — 1495; 1959 — 684; 1989 — 204; 2002 — 238; 2010 — 295 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Сиркәү бар....
ПОМЫКАЛОВ Анатолий Сергеевич
ПОМЫКАЛОВ Анатолий Сергеевич (29.11.1959, Өфө), спортсы. Еңел ат 20 б. башы летика б‑са СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1989). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2001). Бөтә Рәсәй һуҡырҙар йәмғиәтенең “Спартак” ДСО‑һы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры П.З.Буйлов). Паралимпия уйындарының 800 м йүгереүҙә көмөш...
ПОМЫКАЛОВ Илдар Валерьевич
ПОМЫКАЛОВ Илдар Валерьевич (9.6.1971, Өфө), спортсы. Еңел атлетика б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1993), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2000). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (1997). БДПУ‑ны тамамлаған (2003). “Спартак” ДСО‑һы тәрбиәләнеүсеһе, 1990 й. алып Юғары спорт оҫталығы мәктәбе өсөн сығыш...
ПОНОМАРЁВ Александр Иосифович
ПОНОМАРЁВ Александр Иосифович (2.3.1948, Һарытау ҡ.), тау инженеры. Техник ф. д‑ры (2000), проф. (2001). СССР Газ сәнәғәте министрлығы отличнигы (1988), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2008). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1971) шунда уҡ эшләй (1999 й. алып газ һәм газ конденсаты ятҡылыҡтарын...
