Список материалов
РАЗДОЛЬЕ, Краснокама р‑нындағы ауыл
РАЗДОЛЬЕ, Краснокама р‑нындағы ауыл, Раздолье а/с үҙәге. Район үҙәгенән Көнс. 21 км һәм Әмзә т. юл ст. К. табан 10 км алыҫлыҡта Әмзә й. (Беүә й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 453 кеше; 1920 — 561; 1939 — 482; 1959 — 311; 1989 — 374; 2002 — 786; 2010 — 1084 кеше. Урыҫтар, башҡорттар...
РАЗДОЛЬЕ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл
РАЗДОЛЬЕ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл, Урғыш а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 25 км һәм Щучье Озеро т. юл ст. (Пермь крайы) К. табан 122 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 334 кеше; 1920 — 389; 1939 — 414; 1959 — 285; 1989 — 279; 2002 — 246; 2010 — 237 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ...
РАЗМАХНИН Павел Емельянович
РАЗМАХНИН Павел Емельянович (1796, Пермь ҡ. — 1835), яҙыусы. 19 б. 20‑се йй. Өфө ир балалар гимназияһында, Ырымбур өйәҙ уч‑щеһында уҡыта. П.М.Кудряшёвтың әҙәби түңәрәге ағзаһы була. Кудряшёв вафат булғандан һуң уның әҙәби архивын һаҡлай, яҙыусының әҫәрҙәрен баҫтырыу м‑н шөғөлләнә. Ырымбур ҡ. Пермгә...
РАЗОВА Фәриҙә Мөғәлим ҡыҙы
РАЗОВА Фәриҙә Мөғәлим ҡыҙы (10. 9.1943, БАССР-ҙың Краснокама р‑ны Күпербаш а.), нефтсе. 1960 й. алып Яңауыл р‑нының “Маяҡ” к‑зында эшләй, 1965—96 йй. “Южарланнефть” НГДУ‑һының нефть һәм газ сығарыу б‑са операторы. Арлан нефть ятҡылығының Яңы Хажи майҙанын үҙләштереүҙәһәм эшкәртеүҙәҡатнаша. СССР‑ҙың...
РАЗРЯД ПРИКАЗЫ
РАЗРЯД ПРИКАЗЫ, 16 б. — 18 б. башында Рәсәйҙә дәүләт учреждениеларының береһе. Башында дума дьягы торған. Р.п. приказ, аҡса, Мәскәү һәм терр. бүлектәрҙән торған. Приказ ҡарамағында дәүләттең көньяҡ терр‑яһы, хәрби эштәр (хеҙмәтле кешеләр, ҡала һәм полк воеводаларын тәғәйенләү, сик буйы хеҙмәте, нығытмалы...
РАЗУМОВ Михаил Осипович
РАЗУМОВ Михаил Осипович (ысын исеме Арханцев Арон Иосифович; 1894, Чернигов губ. Глухов ҡ. — 30.10.1937, Мәскәүҙә ерләнгән), совет партия‑дәүләт эшмәкәре. 1913 й. алып РСДРП(б) ағзаһы. Октябрь революцияһында, Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. 1919 й. Одесса хәрби округының сәйәси идаралығы нач., 1920...
РАИМОВ Риф Муҡсин улы
РАИМОВ Риф Муҡсин улы [30.12.1904, Ҡуян а. Бөрө өй. Өфө губ. (БР-ҙың Ҡалтасы р-ны) - 15.2.1953, Мәскәү], тарихсы. Тарих ф. д-ры (1950). Б .В. һуғышында ҡатнашыусы. “Ғосмания” мәҙрәсәһендә (1915-18), уҡыт. семинарияһында (Уфа, 1919-20) белем алған. 1937-41 йй. һәм һуғыштан һуңғы йылдарҙа СССР ФА Тарих...
РАЙМАН, Туймазы р‑нындағы ауыл
РАЙМАН, К и н й ә к ә й, Туймазы р‑нындағы ауыл, Төмәнәк а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Туймазы т. юл ст. Т. табан 2 км алыҫлыҡта Өҫән й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1106 кеше; 1920 — 1302; 1939 — 1207; 1959 — 626; 1989 — 577; 2002 — 817; 2010 — 970 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002). Халҡы...
РАЙОНДАР ҺӘМ ҠАЛАЛАР СИМВОЛИКАҺЫ
РАЙОН ҺӘМ ҠАЛАЛАР СИМВОЛИКАҺЫ, БР‑ҙың урындағы тарихи, мәҙәни, милли һ.б. традицияларын һәм үҙенсәлектәрен сағылдырған символдар һәм эмблемалар йыйылмаһы. “Башҡортостан Республикаһының дәүләт символикаһы тураһында” законы (1999) м‑н көйләнә. Гербтар һәм флагтарҙан тора, улар БР‑ҙың дәүләт власы органдары,...
Районные центры
АСҠАР, ауыл, Әбйәлил р‑ны үҙәге
РАЕВКА, ауыл, Әлшәй р‑ны һәм Раевка а/с үҙәге
АРХАНГЕЛ, ауыл, Архангел р‑ны үҙәге
АСҠЫН, ауыл, Асҡын р‑ны үҙәге
ТАЛБАЗЫ, ауыл, Ауырғазы р‑нының үҙәге
БАЙМАҠ, ҡала
БАҠАЛЫ, ауыл, Баҡалы р‑ны үҙәге.
ИҪКЕ БАЛТАС, ауыл, Балтас р‑ны үҙәге
БӘЛӘБӘЙ, ҡала
БЕЛОРЕТ, ҡала
БИШБҮЛӘК,...
РАЙЦЫН Оскар Моисеевич
РАЙЦЫН Оскар Моисеевич (21.10. 1892, Житомир ҡ., Украина — 5.7. 1966, Өфө), дирижёр, хормейстер, педагог. Петроград консерваторияһын тамамлағандан һуң (1914; А.К.Лядов класы) Житомир, Киев (1925 й. алып), Баҡы (1930 й. алып), Симферополь (1931 й. алып), Иваново (1932 й. алып), Һарытау (1933 й. алып),...
РАКША Юрий Михайлович
РАКША Юрий Михайлович (2.12. 1937, Өфө — 1.9.1980, Мәскәү), рәссам. СССР Кинематографсылар союзы (1969) һәм Рәссамдар союзы (1970) ағзаһы. В.М.Сорокинаның ағаһы. Бөтә Рәсәй дәүләт кинематография ин‑тын тамамлағандан һуң (Мәскәү, 1963; педагогтары М.А. Богданов, Ю.И.Пименов) 1978 й. тиклем “Мосфильм”...
РАКШИН Дмитрий Сергеевич
РАКШИН Дмитрий Сергеевич [14.11.1913, Өфө губернаһы Златоуст өйәҙе Ләүйылға а. (БР‑ҙың Ҡыйғы районы) — 9.1.1961, Силәбе өлкәһе Ельничный ҡсб], Советтар Союзы Геройы (1943). Һатҡы урман сәнәғәте хужалығында (Силәбе өлкәһе) эшләгән. 1943 й. майынан Воронеж һәм 1‑се Украина фронттарында хеҙмәт итә. Герой...
РАМАҘАНОВ Айрат Шәйхулла улы
РАМАҘАНОВ Айрат Шәйхулла улы (24.2.1953, БАССР‑ҙың Саҡмағош районы Ҡырла а.), физик, геофизик. Техник фәндәр докторы (2005). РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2009), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1985). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1975) шунда уҡ эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге туйынған күҙәнәкле...
РАМАҘАНОВ Ғилемдар Йыһандар улы
РАМАҘАНОВ Ғилемдар Йыһандар улы [16.6.1923, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Иҫке Балаҡ а. (БР‑ҙың Саҡмағош р‑ны) — 25.8.1993, Өфө], шағир, әҙәбиәт белгесе. Филол. ф. д‑ры (1966). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1983). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1950). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тын...
РАМАҘАНОВ Камил Нурулла улы
РАМАҘАНОВ Камил Нурулла улы (18.5.1981, Чарджоу ҡ.), инженер‑технолог. Техник фәндәр докторы (2016). ӨДАТУ‑ны тамамлағандан һуң (2004) шунда уҡ эшләй: уҡытыусы; 2017 й. алып Авиация технологиялары һәм материалдары институты директоры; 2020 й. башлап инновацион эшмәкәрлек буйынса проректор, 2021 й. —...
РАМАҘАНОВ Марат Давид улы
РАМАҘАНОВ Марат Дауыт улы (28.4.1939, Өфө), математик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1977), проф. (1978). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1980). МДУ‑ны тамамлаған (1961). 1965 й. алып СССР ФА Себер бүлексәһенең Математика ин‑тында (Новосибирск ҡ.) эшләй, бер үк ваҡытта Новосибирск ун‑тында уҡыта. 1971—2013 йй....
РАПАТ, Саҡмағош р‑нындағы ауыл
РАПАТ, Саҡмағош р‑нындағы ауыл, Рапат а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 9 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 60 км алыҫлыҡта Рапат й. (Ҡалмаш й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1469 кеше; 1920 — 1979; 1939 — 1781; 1959 — 1139; 1989 — 953; 2002 — 908; 2010 — 830 кеше. Татарҙар, башҡорттар...
РАПС
РАПС (Brassica napus), әүернә һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған кәбеҫтә затының бер йыллыҡ яҙғы йәки ужым үҫемлеге. Ялан кәбеҫтәһен баҡса кәбеҫтәһе м‑н һеркәләндереү һөҙөмтәһендә сығарыла. Ҡырағай рәүештә осрамай. Ҡытайҙа, Канадала, Германияла, Францияла һәм РФ‑та үҫтерелә. Башҡортостанда яҙғы Р. (кольза)...
РАСОГЕНЕЗ
РАСОГЕНЕЗ, р а с а л а р ҙ ы ң б а р л ы ҡ ҡ а к и л е ү е (фр. race һәм генез), кеше расаларының тарихи‑биол. яҡтан формалашыу процесы. Расалар Р. факторҙары (мутация процестары, тәбиғи һәм енси һайланыш, адаптация, изоляция, метисация, гендар дрейфы, секуляр тренд, демографик һәм мәҙәни‑хужалыҡ...
