Список материалов
РӘМИЕВ Мөхәмәтзакир Мөхәмәтсадиҡ улы
РӘМИЕВМөхәмәтзакир Мөхәмәтсадиҡ улы [23.11.1859, Ырымбур губ. Стәрлетамаҡөйәҙе Ергән а. (БР‑ҙың Мәләүез р‑ны) — 9.10.1921, Орск ҡ.], шағир, Ырымбур губернаһының 1‑се Дәүләт думаһы депутаты (1906), алтын приискыһы хужаһы. Рәмиевтәр нәҫеленән. Муллаҡай мәҙрәсәһен тамамлаған, уҡыуын Истанбулда дауам иткән...
РӘМИЕВ Сәғит Лотфулла улы
РӘМИЕВ Сәғит Лотфулла улы [12.2. 1880, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Ибрай а. (БР‑ҙың Күгәрсен р‑ны) — 17.3. (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 16.3.) 1926, Өфө], шағир. “Хөсәйениә” мәҙрәсәһен тамамлағандан һуң (1902) 1905 й. тиклем шунда уҡ уҡыта. 1906 й. алып “Тан йолдызы” (“Таң йондоҙо”), “Баянельхак” (“Хәҡиҡәтте...
РӘМИЕВТАРҘЫҢ АЛТЫН ПРИИСКЫЛАРЫ
РӘМИЕВТӘРҘЕҢ АЛТЫН ПРИИСКЫЛАРЫ. Хәнифә Әлмөхәмәт ҡыҙы Рәмиева тәүге Р.а.п. хужаһы була, ул 1870 й. 30 ғин. Орск өйәҙе Бөрйән улусы аҫаба башҡорттары м‑н алтын сығарыу т‑да контракт төҙөй; 80‑се йй. Мөхәмәтсадиҡ Әбделкәрим улы (уның ире), 1890—1900 йй. улдары Мөхәмәтзакир һәм Мөхәмәтшакир Рәмиевтәр (ҡара:...
РӘМИЕВТӘР
РӘМИЕВТӘР, алтын приискыһы хужалары, меценаттар, фән эшмәкәрҙәре. Ырымбур губ. татарҙары. Иң билдәлеләре: Мөхәмәтсадиҡ Ғәбделкәрим улы Р. (1827 — 22.4.1892, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Юлыҡ Ямы а., хәҙ. Баймаҡ р‑ны Юлыҡ а.), сауҙагәр. Стәрлетамаҡ өйәҙенең Ергән а. (БР‑ҙың Мәләүез р‑ны), 1862 й. алып Юлыҡ...
РӘСӘЙ АРМИЯҺЫНА, АВИАЦИЯҺЫНА ҺӘМ ФЛОТЫНА БУЛЫШЛЫҠ ИТЕҮ ИРЕКЛЕ ЙӘМҒИӘТЕ
РӘСӘЙ АРМИЯҺЫНА, АВИАЦИЯҺЫНА ҺӘМ ФЛОТЫНА БУЛЫШЛЫҠ ИТЕҮ ИРЕКЛЕ ЙӘМҒИӘТЕ, дөйөм Рәсәй йәмәғәт‑дәүләт ойошмаһы. Рәсәй ДОСААФ‑ының БР төбәк бүлексәһе тарихы 1920 й. Өфө губ. бүлегенең Өфө гарнизонында Хәрби‑фәнни йәмғиәт (1926 й. башлап Оборонаға булышлыҡ итеү йәмғиәте) асылыуҙан башлана. 1925 й. Башҡ‑н...
РӘСӘЙ ДОСААФ-ЫНЫҢ АВИАЦИЯ СПОРТ КЛУБЫ
РӘСӘЙ ДОСААФ-ЫНЫҢ АВИАЦИЯ СПОРТ КЛУБЫ. Өфөлә урынлашҡан. 1933 й. Башосоавиахимдың (ҡара: Рәсәй армияһына, авиацияһына һәм флотына булышлыҡ итеү ирекле йәмғиәте) Өфө аэроклубы булараҡ асыла, 1949 й. алып ВЛКСМ‑дың 30 йыллығы ис. авиация спорт клубы, 1965 й. — авиация уҡыу үҙәге, 1967 й. — ДОСААФ‑тың...
РӘСӘЙ ИҠТИСАД УНИВЕРСИТЕТЫ.
РӘСӘЙ ИҠТИСАД УНИВЕРСИТЕТЫ, Г. В. П л е х а н о в и с е м е н д ә г е Р ә с ә й д ә ү л ә т и ҡ т и с а д у н и в е р с и т е т ы. Мәскәүҙә урынлашҡан. Өфө ин‑ты (филиалы) 1959 й. уҡытыу‑консультация пункты булараҡ асыла, 1990 й. алып ф‑т, 1993 й. — Өфө филиалы, 1997 й. хәҙ. статусын ала. Институт...
РӘСӘЙ ИСЛАМ УНИВЕРСИТЕТЫ
РӘСӘЙ ИСЛАМ УНИВЕРСИТЕТЫ, М о с о л м а н д а р ҙ ы ң Ү ҙ ә к Д и н и ә н а з а р а т ы н ы ң Р ә с ә й и с л а м у н и в е р с и т е т ы, дәүләт ҡарамағында булмаған юғары уҡыу йорто. 1999 й. Өфөлә Р.Фәхретдин ис. мәҙрәсә (1989 й. ойошторолған) базаһында Р.Фәхретдин ис. Рәсәй ислам ун‑ты булараҡ...
РӘСӘЙ ҠЫҘЫЛ ТӘРЕҺЕ
“РӘСӘЙ ҠЫҘЫЛ ТӘРЕҺЕ”, дөйөм Рәсәй йәмәғәт ойошмаһы. 1867 й. ойошторола. Эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре: күп балалы һәм ярлы ғаиләләргә, яңғыҙ оло йәштәгеләргә, инвалидтарға һәм ғәҙәттән тыш хәлдәрҙә зыян күргәндәргә (йорт‑ере янған кешеләр, ҡасаҡтар һ.б.), балалар йорттарына, хоспистарға ярҙам күрһәтеү,...
РӘСӘЙ МӘҘӘНИӘТ ФОНДЫ
РӘСӘЙ МӘҘӘНИӘТ ФОНДЫ. Башҡ‑н филиалы Өфөлә 1987 й. СССР Мәҙәниәт фондының Башҡ‑н бүлексәһе булараҡ асыла, 1991 й. алып хәҙ. исемен һәм статусын йөрөтә. Төп маҡсаттары: мәҙәниәт, сәнғәт һәм мәғарифҡа ярҙам итеү һәм уларҙы үҫтереү, БР күп милләтле халҡының тарихи һәм мәҙәни мираҫын һаҡлау һәм арттырыу....
РӘСӘЙ МОСОЛМАНДАРЫ ИТТИФАҒЫ
РӘСӘЙ МОСОЛМАНДАРЫ ИТТИФАҒЫ, И т т и ф а ҡ ә л ‑ м ө с л и м и н, 1905—07 йй. Рәсәй мосолмандарының либераль‑демократик партияһы. 1905 й. авг. Рәсәй мосолмандарының 1‑се съезында (Түб. Новгород ҡ.) мосолмандарҙың “Иттифаҡ әл‑мөслимин” ижт.‑сәйәси берлеге булараҡ ойошторола, 1906 й. алып Р.м.и. тип үҙгәртелә....
РӘСӘЙ МОСОЛМАНДАРЫНЫҢ ҮҘӘК ДИНИӘ НАЗАРАТЫ
РӘСӘЙ МОСОЛМАНДАРЫНЫҢ ҮҘӘК ДИНИӘ НАЗАРАТЫ, дини төркөмдәрҙе һәм төбәк ойошмаларҙы берләштергән дини ойошма. Өфөлә урынлашҡан. Эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре: кешенең ислам динен тотоу азатлығына хоҡуғын ғәмәлгә ашырыу; мосолман дин ғилемен таратыу; дини белем биреү үҫешенә булышлыҡ итеү; мосолмандарға...
РӘСӘЙ СОЦИАЛ-ДЕМОКРАТИК ЭШСЕЛӘР ПАРТИЯҺЫ
РӘСӘЙ СОЦИАЛ‑ДЕМОКРАТИК ЭШСЕЛӘР ПАРТИЯҺЫ (РСДРП), берҙәм сәйәси ойошма булараҡ 1898 й. мартында ойошторола. Партияның 2‑се съезында (1903 й. июль—авг., Брюссель, Лондон) ойошма большевиктар (ҡара: Советтар Союзы Коммунистар партияһы) һәм меньшевиктар фракцияһына бүленә. Съездан һуң меньшевиктар фракцияһы...
РӘСӘЙ СОЦИОЛОГТАР ЙӘМҒИӘТЕ
РӘСӘЙ СОЦИОЛОГТАР ЙӘМҒИӘТЕ (РСЙ), дөйөм Рәсәй ғилми йәмәғәт ойошмаһы. РСЙ‑ның Башҡ‑н бүлексәһе 1965 й. Совет социол. ассоциацияһының бүлексәһе булараҡ ойошторола, 1989 й. алып хәҙ. исемен йөрөтә. Эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре: социологтарҙы туплау, социол. белем таратыу. Мәскәүҙә үткәрелгән Бөтә Рәсәй...
РӘСӘЙ ТАРИХСЫ-АРХИВСЫЛАР ЙӘМҒИӘТЕ
РӘСӘЙ ТАРИХСЫ‑АРХИВСЫЛАР ЙӘМҒИӘТЕ, тарих һәм архив эше үҫешенә булышлыҡ итер өсөн төҙөлгән дөйөм Рәсәй йәмәғәт ойошмаһы. Р.т.‑а.й. Башҡ‑н респ. бүлексәһе 2000 й. дек. ойошторола. Өфөлә урынлашҡан. Составында 40 беренсел ойошма, 240 ағза бар (2014). Генеалогия, хәрби‑тарихи, сығанаҡтар өйрәнеү һәм документтар...
РӘСӘЙ ФЕДЕРАЦИЯҺЫ
РӘСӘЙ ФЕДЕРАЦИЯҺЫ, РФ, Р ә с ә й, Евразияның төньяҡ өлөшөндәге дәүләт. Майҙаны — 17,1 млн км2 (ҡоро ерҙең 11,5%‑ы). Баш ҡалаһы — Мәскәү ҡ. РФ составында 89 субъект: 24 республика (ш. иҫ. Башҡортостан Республикаһы), 9 край, 48 өлкә, 4 автономиялы округ, Еврей автономиялы өлкәһе, федераль әһәмиәттәге...
РӘСӘЙ ФЕДЕРАЦИЯҺЫ ГЕРОЙЫ
РӘСӘЙ ФЕДЕРАЦИЯҺЫ ГЕРОЙЫ, Рәсәйҙә иң юғары почётлы исем. 1992 й. 20 мартындағы «Рәсәй Федерацияһы Геройы исемен индереү һәм махсус айырма билдәһе — “Алтын Йондоҙ” миҙалы булдырыу тураһында»ғы РФ законы м‑н булдырыла. Исем РФ Президенты тарафынан бирелә һәм алына. Геройға махсус айырма билдәһе — “Алтын...
РӘСЕМ СӘНҒӘТЕ
РӘСЕМ СӘНҒӘТЕ, әҫәрҙәре нимәнеңдер өҫтөндә буяуҙар м‑н төшөрөлгән һынлы сәнғәт төрө. Әҫәрҙәрҙе ижад иткәндә донъяның сағыу матурлығын, күҙ алдындағы тормош күренештәре һүрәтләгән төрлө саралар — төҫ, һүрәт, колорит, яҡтылыҡ һәм күләгә, композиция, фактура ҡулланыла. Ҙур идея‑художество мөмкинлектәре,...
РӘСИХ Атилла Ҡадир улы
РӘСИХ (Рәсүлев) Атилла Ҡадир улы (16.9.1915, Истамбул — 9.5.1996, Ҡазан), яҙыусы. З.Х.Рәсүлевтың ейәне. “Минең дуҫым Мансур” (1955), “Ҡыйыуҙар юлы” (1972), “Һынау” (1981) романдары, “Бәхет орлоҡтары” (1948), “Урланған хазина” (1961; бөтәһе лә — татар телендә) һ.б. повестар авторы. “Ямашев(1968—84) трилогияһында...
РӘСМӘКӘЙ, Иглин р‑нындағы ауыл
РӘСМӘКӘЙ, Иглин р‑нындағы ауыл, Майский а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 63 км һәм Оло Теләк т. юл ст. К.‑Көнс. табан 12 км алыҫлыҡта Эҫем й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 655 кеше; 1939 — 613; 1959 — 375; 1989 — 173; 2002 — 114; 2010 — 118 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Клуб, китапхана бар.
Ауылға...
