Список материалов
САБЕКИЯ Раушана Бейсен ҡыҙы
САБЕКИЯ Раушана Бейсен ҡыҙы (28.10.1970, Джамбул ҡ.), философ. Филос. ф. д‑ры (2008). Урал дәүләт ун‑тын тамамлаған (Екатеринбург ҡ., 1992). 1996 й. алып БДУ‑ның Стәрлетамаҡ филиалында (1999—2007 йй. филос., политология, социол. һәм хоҡуҡ каф. мөдире). Фәнни эшмәкәрлеге мөхәббәт метафизикаһына, экология...
САБИРЙӘНОВ Әнәс Ғәлимйән улы
САБИРЙӘНОВӘнәс Ғәлимйән улы (22.7.1934, ТАССР‑ҙың Теньки а.), энергетик. СССР‑ҙың энергетика һәм электрификация отличнигы (1971), СССР‑ҙың почётлы энергетигы (1986). 1950 й. алып ТАССР‑ҙа эшләй. 1967— 72 йй. һәм 1975—89 йй. Ҡарман ДРЭС‑ында энергоблок машинисы, өлкән машинист, 1991—2006 йй. Нефтекама...
САБИРЙӘНОВ Әнәс Ғәлимйән улы
САБИРЙӘНОВ Әнәс Ғәлимйән улы (22.7.1934, ТАССР‑ҙың Теньки а. — 8.4.2018, Нефтекама ҡ.), энергетик. СССР‑ҙың энергетика һәм электрификация отличнигы (1971), СССР‑ҙың почётлы энергетигы (1986). 1950 й. алып ТАССР‑ҙа эшләй. 1967–72 йй. һәм 1975–89 йй. Ҡарман ДРЭС‑ында энергоблок машинисы, өлкән машинист,...
САБИРОВ Зөфәр Миңлеғәзим улы
САБИРОВ Зөфәр Миңлеғәзим улы (7.4.1951, Дәүләкән ҡ.), физик‑химик. Химия ф. д‑ры (1993). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1972) 2‑се урта мәктәптә уҡыта (Дәүләкән), 1973 й. алып Органик химия ин‑тында: 1990 й. — өлкән ғилми хеҙм‑р, 1998 й. — төп ғилми хеҙм‑р. 2001 й. башлап Мәскәүҙә эшләй. Фәнни хеҙмәттәре...
САБИРХУЖИН Рөстәм Вил улы
САБИРХУЖИН Рөстәм Вил улы (4.1.1978, Өфө ҡ.), спортсы. Хәҙерге бишбәйге буйынса Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1998), Рәсәйҙең атҡаҙанған спорт мастеры (2006). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2000). ӨДАТУ‑ны тамамлаған (2009). Хәҙерге бишбәйге буйынса Республика СДЮШОР‑ы тәрбиәләнеүсеһе (Өфө ҡ.;...
САБИТОВ Альберт Миҙхәт улы
САБИТОВ Альберт Миҙхәт улы (18.10.1936, ТАССР‑ҙың Ҡарғалы а.), селекционер. А.х. ф. канд. (1982). БАССР‑ҙың атҡ. агрономы (1987). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1960) Мәләүез р‑нының “Подлесный” к‑зы агрономы, 1962—63 йй. Саҡмағош р‑нының “Победа” һәм “Правда” к‑здарында өлкән агроном. 1966—2011 йй. БНИИСХ‑ның...
САБИТОВ Илдар Нариман улы
САБИТОВ Илдар Нариман улы (15.10.1953, Өфө), архитектор. РФ‑тың атҡ. (2004) һәм почётлы (2002) архитекторы. Н.Ғ.Сабитовтың улы. Архитекторҙар союзы ағзаһы (1981). Архитектура ғилеме канд. (1988), проф. (2009). Мәскәү архитектура ин‑тын тамамлағандан һуң (1977) “Башкиргражданпроект” ин‑тының архитекторы,...
САБИТОВ Камил Басир улы
САБИТОВ Камил Басир улы (15.5. 1951, БАССР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны Йәлембәт а.), математик. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (2006), физика‑матем. ф. д‑ры (1992), проф. (1993). РФ‑тың (2014), БР‑ҙың (1999) атҡ. фән эшмәкәре, БР‑ҙың мәғариф отличнигы (1996), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙ‑ре (2001). СДПИ‑ны...
САБИТОВ Мөхтәр Абдрахман улы
САБИТОВ Мөхтәр Абдрахман улы [20.12.1946, БАССР‑ҙың Маҡар р‑ны Ураҙбай а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны)],__ яҙыусы. БР‑ҙың атҡ. матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙм‑ре (2006), СССР‑ҙың мәҙәниәт отличнигы (1989). Яҙыусылар союзы (1992), Журналистар союзы (2002) ағзаһы. БДУ‑ны тамамлаған (1988). 1977 й. алып Салауат...
САБИТОВ Нариман Ғиләж (Ғиләжетдин) улы
САБИТОВ Нариман Ғиләж (Ғиләжетдин) улы (11.1.1925, Ҡазан — 9.6.1971, Севастополь ҡ., Өфөлә ерләнгән), комп., дирижёр. БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1961). Композиторҙар союзы ағзаһы (1951). 1944— 48 йй. Мәскәү консерваторияһы эргәһендәге Башҡ. студияһында уҡыған (В.А.Белый класы). Мәскәү консерваторияһының...
САБИТОВ Рәшит Мәхмүт улы
САБИТОВ Рәшит Мәхмүт улы (27.3. 1937, БАССР‑ҙың Ғафури р‑ны Яңғыҙҡайын а.), яҙыусы. СССР‑ҙың матбуғат отличнигы (1987). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1984). БДУ‑ны тамамлаған (1967). 1968 й. алып “Ҡыҙыл таң” гәз., 1975 й. — “Пионер” ж. әҙәби хеҙм‑ре, 1979—88 йй. Башҡ‑н китап нәшриәте мөхәррире, 1993— 97 йй....
САБИТОВ Рөстәм Нариман улы
САБИТОВ Рөстәм Нариман улы (5.12.1955, Өфө), комп., дирижёр. РФ‑тың (2007) һәм БР‑ҙың (1997) атҡ. сәнғәт эшмәкәре. Композиторҙар союзы ағзаһы (1988). Н.Ғ.Сабитовтың улы. ӨДСИ‑не тамамлаған (1980; Е.Н.Земцов класы). 1981 й. алып СССР‑ҙың Ҙур театрында стажировка үтә (етәксеһе Ф.Ш.Мансуров). 1983—90 йй....
САБИТОВ Сәлих Ғиззәт улы
САБИТОВ Сәлих Ғиззәт улы [10.10. 1912, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Йәрәмкә а. (БР‑ҙың Шаран р‑ны) — 18.5.1979, Өфө, Йәрәмкәлә ерләнгән], Дан орд. тулы кавалеры. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1931 й. алып Йәрәмкәлә к‑зда эшләй. 1941 й. башлап Ҡыҙыл Армияла. Дек. алып Көнбайыш һәм 1‑се Украина фронттарында хеҙмәт...
САБЛУКОВ Гордий Семёнович
САБЛУКОВ Гордий Семёнович (1804, башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1803, Ырымбур губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Архангел з‑ды, хәҙ. БР‑ҙың Архангел р‑ны Архангел а., — 29.1.1880, Ҡазан), педагог‑миссионер, шәрҡиәтсе, тәржемәсе. Дини тәғлимәт канд. (1830). Өфө дини семинарияһын (1826) һәм Мәскәү дини акад. (1830) тамамлаған....
САБЫЙҘАР ЙОРТО
САБЫЙҘАР ЙОРТО, етем балаларҙы, ата‑әсә ҡарауынан мәхрүм ҡалған балаларҙы, үҫешендә физик һәм психик тайпылыштар булған балаларҙы тәрбиәләү, уларға дауалау‑иҫкәртеү ярҙамы күрһәтеү, медик‑психологик‑пед. реабилитациялау өсөн тәғәйенләнгән учреждениелар. С.й. һаулыҡ һаҡлау органдары ҡарамағында, улар...
САБЫҠ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл
САБЫҠ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл, Урғыш а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 37 км һәм Щучье Озеро т. юл ст. (Пермь крайы) К. табан 122 км алыҫлыҡта Ҡариҙел й. буйында, Павловка һыуһаҡлағысы эргәһендә урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 110 кеше; 1920 — 249; 1939 — 331; 1959 — 514; 1989 — 159; 2002 — 111 кеше....
САБЫҠ, Мишкә р‑нындағы ауыл
САБЫҠ, Мишкә р‑нындағы ауыл, Ҡайраҡ а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 18 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 98 км алыҫлыҡта Шаҙы й. (Бөрө й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 455 кеше; 1920 — 485; 1939 — 564; 1959 — 484; 1989 — 544; 2002 — 514; 2010 — 495 кеше. Мариҙар йәшәй (2002)....
САБЫНЛЫҠТАР
САБЫНЛЫҠТАР, системалы рәүештә бесәнгә, сенажға, силосҡа, үлән онона йәки йәшел өҫтәмә аҙыҡҡа сабып алынған үҫемлектәр м‑н ҡапланған ер биләмәләре. Сәселгән һәм тәбиғи С. (ҡара: Тәбиғи мал аҙығы ерҙәре) айырыла. Сәселгән С. баҫыу һәм мал аҙығы сәсеү әйләнештәрендә йәки сәсеү әйләнешенән тыш, күп йыллыҡ...
САБЫРТМАЛЫ ТИФ
САБЫРТМАЛЫ ТИФ, э п и д е м и к с а б ы р т м а л ы т и ф, кешенең киҫкен инфекцион ауырыуы. Rickettsia Prowazekii тыуҙыра. Беренсел һәм рецидив (Брилл ауырыуы) С.т. айырыла. Ауырыу барышының осорҙары: башланғыс (4— 5 көн), көсәйеү (4—12 көн), һауыға башлау (2—4 аҙна). С.т. йөрөтөүселәрҙең (кейем һәм...
САВАТ, спорт төрө
САВАТ, ф р а н ц у з б о к с ы, спорт төрө, ҡул м‑н һуғыу һәм аяҡ м‑н тибеү алымдары ҡулланылған ҡара‑ҡаршы көрәш (ырғытыу, ҡармап тотоу һәм быуыу алымдарын ҡулланмайынса). Башҡортостанда 20 б. 80‑се йй. аҙ. үҫешә. 1991 й. ӨАИ эргәһендә С.Г.Карпунов, Г.И.Мокеев етәкс. С. секцияһы асыла. 1993 й. респ....
