Список материалов
САМОЙЛОВ Наум Александрович
САМОЙЛОВ Наум Александрович (9.12.1941, Ташкент ҡ.), инженер‑технолог. Техник ф. д-ры (1995). БР-ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1998). ӨНИ-не тамамлағандан һуң (1963) шунда уҡ эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге химик технологияларҙың масса алмаштырыу процесстары проблемаларын хәл итеүгә һәм тирә-яҡ мөхитте һаҡлауға...
САМОЙЛОВКА, Мәләүез р‑нындағы ауыл
САМОЙЛОВКА, Миньковка, Мәләүез р‑нындағы ауыл, Первомайский а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Мәләүез т. юл ст. Көнс. табан 5 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 166 кеше; 1920 – 227; 1939 – 219; 1959 – 202; 1989 – 194; 2002 – 197 кеше. Урыҫтар йәшәй. Халҡы “Арыҫлан” МУАХП‑нда эшләй. Фельдшер‑акушерлыҡ...
САМОЛЁТ
САМОЛЁТ, тартымды булдырыусыэнергия ҡулайламаһы һәм һауала хәрәкәт иткәндә аэродинамик күтәреү көсө барлыҡҡа килтергән хәрәкәтһеҙ ҡанаттар ярҙамында атмосферала осоу аппараты. Тәғәйенләнеше б-са граджандар [пассажирҙар, йөк ташыу, йөк ташыу-пассажирҙар, а.х. өсөн, махсус тәғәйенләнешле (янғын һүндереү,...
САМОЛЁТ СПОРТЫ
САМОЛЁТ СПОРТЫ, төрлө ауырлыҡтағы һәм төрлө двигателле самолёттарҙа тиҙлеккә, бейеклеккә, алыҫлыҡҡа, оҙайлыҡҡа рекордтар ҡуйыу; юғары пилотаж б‑са ярыштар (спорт самолёттарында). С.с. Як‑18, Як—18А, Як‑18П, Z‑226, Z‑326 һ.б. самолёттар ҡулланылған. Башҡортостанда С.с. 20 б. 50‑се йй. аҙ. РОСТО Авиация...
САМОРОДОВ Борис Александрович
САМОРОДОВ Борис Александрович (26.9.1931, Рыбинск ҡ. — 13.2.2016, Өфө ҡ.), спортсы. Мотоспорт буйынса СССР‑ҙың атҡаҙанған спорт мастеры (1965). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2002). П.Ф.Лесгафт исемендәге Ленинград физик культура институтын тамамлаған (1975). “Башавтомотоклуб” тәрбиәләнеүсеһе, 1962—77 йй....
САМОРОДОВ Борис Александрович
САМОРОДОВ Борис Александрович (26.9.1931, Рыбинск ҡ. — 13.2.2016, Өфө ҡ.), спортсы. Мотоспорт буйынса СССР‑ҙың атҡаҙанған спорт мастеры (1965). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2002). П.Ф.Лесгафт исемендәге Ленинград физик культура институтын тамамлаған (1975). “Башавтомотоклуб” тәрбиәләнеүсеһе, 1962—77 йй....
САМОРОДОВ Владимир Николаевич
САМОРОДОВ Владимир Николаевич (9.1.1947, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ р‑ны Казадаевка а.), тренер. РСФСР‑ҙың атҡ. тренеры (1983). БР‑ҙың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (1997). П.Ф.Лесгафт ис. Ленинград физик культура ин‑тын тамамлаған (1980). 1974 й. алып “Спартак” ДСО‑һында (Стәрлетамаҡ ҡ.) ауыр атлетика б‑са...
САМОРОДОВ Дмитрий Петрович
САМОРОДОВ Дмитрий Петрович (12.3.1963, Стәрлетамаҡ ҡ.), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (2002), проф. (2002). БДУ‑ны тамамлаған (1989). 1992 й. алып СДПА‑ла эшләй: 1994—96 йй. дөйөм тарих каф. мөдире, 1999—2001 йй., 2004 й. башлап Ватан тарихы һәм тарихты уҡытыу методикаһы каф. мөдире. Фәнни эшмәкәрлеге 19 б....
САМОСЮК Борис Алексеевич
САМОСЮК Борис Алексеевич (29.9.1957, Өфө), рәссам. Рәссамдар союзы ағзаһы (1993). БДПИ‑ны тамамлаған (1984). 1991 й. алып Өфөнөң 2‑се балалар художество мәктәбендә уҡыта.
Метафизик йүнәлеш вәкиле (ҡара: Һынлы сәнғәттә реалистик булмаған ағымдар). Әҫәрҙәрендә С. төҫтәрҙең ҡуйылығына, художество образдарының...
САМОСЮК Ольга Александровна
САМОСЮК Ольга Александровна (22.9.1958, Бөрө ҡ.), график. Рәссамдар союзы ағзаһы (1993). Магнитогорск пед. ин‑тын тамамлаған (1983). 1987 й. алып Мәскәү технология ин‑тының Өфө филиалында уҡыта, 1989 й. – В.М.Комаров ис. балалар ижады һарайының һынлы һәм биҙәү‑ҡулланма сәнғәте түңәрәге етәксеһе, 1996 й. —...
САМОХВАЛОВА Алёна Александровна
САМОХВАЛОВА Алёна Александровна (21.11.1980, Белорет ҡ.), спортсы. Еңел атлетика б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2002). Магнитогорск ун‑тын тамамлаған (2004). 1‑се ДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (Белорет; тренерҙары Е.Г.Сенченко, Т.В.Сенченко). Экиден б‑са Рәсәй чемп. (2001—02), кроста (1998, 2000)...
САМОХВАЛОВКА, ауыл, Өфө составында
САМОХВАЛОВКА, ауыл, 1992 й. алып Өфө составында, Калинин р‑нының Фёдоровка а/с ҡарай. Өфөнән К.‑Көнс. 43 км һәм Шаҡша т. юл ст. К.‑Көнб. табан 18 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 69 кеше; 1920 – 133; 1939 — 123; 1959 – 518; 1989 – 504; 2002 – 44 кеше. Урыҫтар йәшәй.
Ауылға Өфө өйәҙендә нигеҙ...
САМОХУЖИН Хәбир Шаһи улы
САМОХУЖИН Хәбир Шаһи улы [18.4.1930, БАССР-ҙың Арғаяш кантоны Әбдер а. (Силәбе өлк. Арғаяш р-ны) – 5.9.1998, Силәбе ҡ.], Соц. Хеҙмәт Геройы (1958). РСФСР-ҙың почётлы металлургы (1959). 1947–87 йй. Силәбе металлургия з-дында ҡорос иретеүсе булып эшләй. С. ҡатнашлығында Рәсәйҙә тәүге тапҡыр тутыҡмай торған...
САМРАУ, мифологик образы, персонажы
САМРАУ, сәмреғош, башҡ. фольклорының мифологик образы, персонажы. Иран мифологияһындағы Симург ҡошҡа барып тоташа. “Урал батыр” эпосында С. – антропоморф йән эйәһе, күк һәм ҡоштар тәңреһе. Ҡояш м‑н Ай – уның ҡатындары, Һомай һәм Айһылыу – ҡыҙҙары. С. батшалығында кешеләр ҡайғыны, эс бошоуҙы белмәй,...
САМСОНОВ Александр Максимович
САМСОНОВ Александр Максимович (17.2.1935, Ырымбур өлк. Савельевка а.), Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). 1951–57 йй. “Башкируголь” тресы (Күмертау ҡ.), 1959 й. алып “Башнефтепромстрой” (Нефтекама ҡ.) балта оҫтаһы; 1960 й. – бригадир. 1973 й. башлап Төмән өлк. эшләй. Арлан нефть ятҡылығын төҙөкләндереүҙә ҡатнаша,...
САМСОНОВ Вячеслав Михайлович
САМСОНОВ Вячеслав Михайлович (21.12.1949, Өфө ҡ. — 25.8.2018, шунда уҡ), спортсы. Медицина фәндәре кандидаты (2004). Дзюдо буйынса Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2006), самбо буйынса Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (2010). РФ‑тың физик культура һәм спорт отличнигы (2003). БДМИ‑ны тамамлаған (1979)....
САМСОНОВ Вячеслав Михайлович
САМСОНОВ Вячеслав Михайлович (21.12.1949, Өфө ҡ. — 25.8.2018, шунда уҡ), спортсы. Медицина фәндәре кандидаты (2004). Дзюдо буйынса Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2006), самбо буйынса Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (2010). РФ‑тың физик культура һәм спорт отличнигы (2003). БДМИ‑ны тамамлаған (1979)....
САМУСЕНКО Александр Константинович
САМУСЕНКО Александр Константинович (1.3.1941, Новосибирск өлк. Аксёновка а.), тау инженеры. БР-ҙың атҡ. шахтёры (2003). Себер металлургия ин-тын тамамлаған (Новокузнецк ҡ., 1965). 1959–61 йй. “Куйбышевуголь” тресында, 1966 й. алып Норильск тау-металлургия комб-тында эшләй. 1990–98 йй. “Учалы тау-байыҡтырыу...
САМЦОВ Владимир Александрович
САМЦОВ Владимир Александрович (14.11.1905, Өфө — 1.1.1974, шунда уҡ), патофизиолог. Мед. ф. д‑ры (1944), проф. (1945). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1957), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1947). Ҡазан ун‑тын тамамлағандан һуң (1929) шунда уҡ эшләй. 1934—71 йй. БДМИ‑ла: 1945 й. алып патологик физиол....
САНА‑БОБСЛЕЙ ТРАССАҺЫ
САНА‑БОБСЛЕЙ ТРАССАҺЫ. Мәләүез р‑ны Томансы а. урынлашҡан. 1982—91 йй. эшләй. Трасса оҙонлоғо (13 вираж м‑н) — 1500 м, бейеклек түбәнлеге — 115 м, тиҙлек самаһы — 120 км/сәғ. Йыл һайын бобслей б‑сатөрлө кимәлдәге ярыштар уҙғарылған: СССР (1986 й. тиклем), РСФСР (1989 й. тиклем), зона һәм республика.
Ә.Ғ.Шәрәфетдинов
Тәрж....
