Список материалов
СӘҒИТОВ Мөхтәр Мофаззал улы
СӘҒИТОВ Мөхтәр Мофаззал улы [27.8.1933, БАССР‑ҙың Бөрйән р‑ны Иҫке Собханғол а. (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, Яңы Монасип а.) – 20.6.1986, Измир ҡ., Төркиә, Өфөлә ерләнгән], фольклорсы. Филол. ф. канд. (1965). З.М.Ғафурованың ағаһы. БДУ‑ны тамамлаған (1960). 1964 й. алып ТТӘИ‑лә эшләй (1970 й. башлап өлкән...
СӘҒИТОВ Нурғәли Хәбибулла улы
СӘҒИТОВ Нурғәли Хәбибулла улы (5.5.1905, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Һынны а., хәҙ. БР‑ҙың Благовар р‑ны Иҫке Һынны а., — 12.4.1971, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Шишмә ҡсб, Өфөлә ерләнгән), селекционер. А.х. ф. канд. (1951). К.А.Тимирязев ис. Мәскәү а.х. акад. тамамлаған (1931). 1933 й. алып Пермь дәүләт а.х. тәж. ст....
СӘҒИТОВ Рәсүл Хәсән улы
СӘҒИТОВ Рәсүл Хәсән улы (14.3.1964, БАССР‑ҙың Бөрйән р‑ны Нәби а.), журналист, яҙыусы, тәржемәсе. РФ‑тың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2016), БР‑ҙың атҡ. матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙм‑ре (2004). Журналистар союзы (1996), Яҙыусылар союзы (2010) ағзаһы. БДУ‑ны (1990), Башҡ‑н дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү акад....
СӘҒИТОВ Ришат Рәфҡәт улы
СӘҒИТОВ Ришат Рәфҡәт улы (27.12. 1967, Бакал ҡ.), комп., баянсы. БР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (2007). Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1982; Н.С.Бачурин класы), ӨДСИ‑не (1987; В.П.Сухановтың баян класы, С.М.Тюфяковтың дирижёрлыҡ итеү класы) тамамлаған. 1983 й. алып ӨПЭЗ эргәһендәге Салауат Юлаев ис. бейеү ансамбленең,...
СӘҒИТОВ Сәйфулла Төхфәтулла улы
СӘҒИТОВ Сәйфулла Төхфәтулла улы [1893, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Оло Үтәш а. (БР‑ҙың Ғафури р‑ны) – 1957, шунда уҡ], шағир‑импровизатор. 1907–10 йй. Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙҙең Һарт‑Наурыҙ а. (БР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны) мәҙрәсәһендә уҡыған, һуңынан тыуған ауылында уҡытыусы булып эшләгән. 1914 й. ҡаты...
СӘҒИТОВ Тайфур Барый улы
СӘҒИТОВ Тайфур Барый улы (15.4.1936, БАССР‑ҙың Белорет р‑ны Аҙнағол а. — 26.4.2018, Өфө, БР‑ҙың Өфө р‑ны Михайловка а. ерләнгән), яҙыусы. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1986). Журналистар союзы (1963) һәм Яҙыусылар союзы (1980) ағзаһы. БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1963) 1964 й. тиклем һәм 1973—74 йй....
СӘҒИТОВ Тәлғәт Фәйзулла улы
СӘҒИТОВ Тәлғәт Фәйзулла улы (25.12.1930, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ р‑ны 1‑се Ҡырмыҫҡалы а.), йырсы (драматик баритон). БАССР‑ҙың атҡ. артисы (1971). Урал консерваторияһын тамамлағандан һуң (Свердловск ҡ., 1965; Н.И.Уткина класы) 1991 й. тиклем һәм 1994 й. БДОБТ солисы, 1995–96 йй. вокал б‑са репетиторы,...
СӘҒИТОВА Гүзәл Борхан ҡыҙы
СӘҒИТОВА Гүзәл Борхан ҡыҙы (8.3. 1936, БАССР‑ҙың Ҡыйғы р‑ны Абзай а. – 4.7.2008, Өфө, тыуған яғында ерләнгән), актриса. БАССР‑ҙың халыҡ (1989) һәм атҡ. (1978) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1961). ГИТИС‑ты тамамлағандан һуң (1959; Б.В.Бибиков, О.И.Пыжова курсы) 1995 й. тиклем БАДТ актрисаһы....
СӘҒИТОВА Фәрзәнә Фәтҡулла ҡыҙы
СӘҒИТОВА Фәрзәнә Фәтҡулла ҡыҙы (20.4.1943, БАССР‑ҙың Ишембай р‑ны Көҙән а.), вокал б‑са педагог, йырсы. Проф. (2009). РФ‑тың (2008) һәм БР‑ҙың (1997) атҡ. сәнғәт эшмәкәре, БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1983). Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1966; М.Ғ.Мортазина класы), ӨДСИ‑не (1974; Л.Г.Менабени класы) тамамлаған....
СӘИДИ Ғабдулла
СӘИДИ Ғабдулла, Ғ а б д у л л а б и н С ә и д ә л ‑ Б о л ғ а р и ә л ‑ Б ө р й ә н и ә л ‑ Һ а ҡ м а р и [ысын исеме Нурмөхәмәтов Ғабдулла Сәйетбаттал улы; 3.5.1836, Ырымбур губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Стәрлебаш а. (БР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны) – 1.9.1914, Орск губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Муллаҡай а. (БР‑ҙың Баймаҡ...
СӘЙӘРҒӘЛИЕВ Барый Сәйәрғәли улы
СӘЙӘРҒӘЛИЕВ Барый Сәйәрғәли улы [12.12.1907, Пермь губ. Шадринск өйәҙе Ҡоншаҡ а. (Силәбе өлк. Ҡоншаҡ р‑ны) – 1964, Өфө], тел белгесе. Филол. ф. канд. (1956). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1940) 1941 й. тиклем Дәүләкән пед. уч‑щеһында, 1945 й. алып...
СӘЙӘСИ ОЙОШМАЛАР ҺӘМ ХӘРӘКӘТТӘР
СӘЙӘСИ ОЙОШМАЛАР ҺӘМ ХӘРӘКӘТТӘР. Сәйәси ойошмалар (СО) – йәмәғәт берекмәләре, бурыстарының береһе – йәмғиәттең сәйәси тормошонда ҡатнашыу. Сәйәси хәрәкәттәр (СХ) – ғәҙәттә, аныҡ ойоштороу структураһы, теркәлгән шәхси ағзалары булмаған сәйәси маҡсатлы күмәк хәрәкәт; төрлө йәмәғәт берекмәләре эшмәкәрлегенең...
СӘЙӘСИ ПАРТИЯЛАР
СӘЙӘСИ ПАРТИЯЛАР, граждандарға йәмғиәттең сәйәси тормошонда ҡатнашыу һәм дәүләттең сәйәси курсын билдәләү мөмкинлеге биргән йәмәғәт берекмәләре. С.п. үҙ ағзаларының һәм партияның ҡараштарын яҡлаусыларҙың сәйәси ихтыярын сағылдыра, сәйәси акцияларҙа, һайлауҙарҙа, референдумдарҙа, дәүләт власы һәм урындағы...
СӘЙӘСИ РЕПРЕССИЯ ҠОРБАНДАРЫ АССОЦИАЦИЯҺЫ
СӘЙӘСИ РЕПРЕССИЯ ҠОРБАНДАРЫ АССОЦИАЦИЯҺЫ, репрессияға дусар ителеп, артабан исеме аҡланған граждандарҙың һәм уларҙың туғандарының хоҡуҡтарын, дәрәжәһен һәм мәнфәғәттәрен яҡлау өсөн булдырылған БР йәмәғәт берекмәһе. Өфөлә урынлашҡан. 1991 й. апр. ойошторола. Рәсәйҙең законһыҙ сәйәси репрессия ҡорбандары...
СӘЙӘСИ РЕПРЕССИЯЛАР
СӘЙӘСИ РЕПРЕССИЯЛАР, С т а л и н р е п р е с с и я л а р ы, 1930 йй. –50‑се йй. башында СССР‑ҙа айырым граждандарҙы, соц. төркөмдәрҙе, синыфтарҙы һәм халыҡтарҙы сәйәси енәйәт ҡылыуҙа ғәйепләп үткәрелгән; дәүләт органдары тарафынан тормошҡа ашырылған. Коллективлаштырыу осоронда башланған. Башҡортостанда...
СӘЙӘСИ ҺӨРГӨН
СӘЙӘСИ ҺӨРГӨН, сәйәси енәйәт ҡылыуҙа ғәйепләнгән йәки шик аҫтына алынған кешеләрҙе билдәле бер урында йәшәргә мәжбүр итеп язалау сараһы. Рәсәйҙә 16 б. алып ҡулланылған, 19 б. – 20 б. башында киң таралған. Суд йәки адм. тәртиптә билдәләнгән. Һөргөнгә ебәрелеүселәр араһында күсерелгәндәр һәм репрессияға...
СӘЙӘХӘТНАМӘ
СӘЙӘХӘТНАМӘ (ғәр.), с ә й ә х ә т, ю л ъ я ҙ м а л а р, нигеҙендә сәйәхәтсенең күҙәтеүҙәре, кисерештәре, уйланыуҙары ятҡан әҙәби жанр, әҫәр. Урал‑Волга буйы төрки телендәге тәүге С. изге урындарға хаж ҡылыуҙы һүрәтләй. Мортаза‑Ғәли ибне Ҡотлоғоштоң 1703 й. Ғәрәбстанға, Мөхәммәт‑Әмин Ғүмәр улының 1783...
СӘЙӘХОВ Фәнил Лотфрахман улы
СӘЙӘХОВ Фәнил Лотфрахман улы (5.3.1934, БАССР‑ҙың Дәүләкән р‑ны Яҫҡайын а. – 20.11.2002, Өфө), физик. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1995), физика‑матем. ф. д‑ры (1985), проф. (1987). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1988), СССР юғары мәктәбе отличнигы (1978), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1990). Фәһ.Л.Сәйәховтың...
СӘЙӘХОВ Фәһим Лотфрахман улы
СӘЙӘХОВ Фәһим Лотфрахман улы [20.11.1926, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Суйынсы а. (БР‑ҙың Дәүләкән р‑ны) – 20.11.2003, Өфө], тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1970), проф. (1970). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1976). Фән.Л.Сәйәховтың ағаһы. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тын тамамлағандан...
