Список материалов
СИРАЕВ Марат Ғабдрахман улы
СИРАЕВ Марат Ғабдрахман улы (2.1.1947, БАССР‑ҙың Илеш р‑ны Үрге Йәркәй а.), агроном. А.х. ф. д‑ры (2001), проф. (2003). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2011). Ғ.Х.Сираевтың улы. БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1971) шунда уҡ эшләй (өҙөклөктәр м‑н): 1974—81 йй. һәм 2015 й. алып өлкән ғилми...
СИРАЕВ Рәмил Рәбис улы
СИРАЕВ Рәмил Рәбис улы (25.3.1964, Өфө ҡ.), тренер. Грек‑рим көрәше буйынса Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (2005) һәм Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1995). П.Ф.Лесгафт исемендәге Санкт‑Петербург физик культура академияһын тамамлаған (2002). Гастелло Н.Ф. исемендәге спорт клубы (тренеры Г.В.Хрюкин),...
СИРАЕВ Рәмил Рәбис улы
СИРАЕВ Рәмил Рәбис улы (25.3.1964, Өфө ҡ.), тренер. Грек‑рим көрәше буйынса Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (2005) һәм Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1995). П.Ф.Лесгафт исемендәге Санкт‑Петербург физик культура академияһын тамамлаған (2002). Гастелло Н.Ф. исемендәге спорт клубы (тренеры Г.В.Хрюкин),...
СИРАЕВА Сәүиә Ғимаҙлислам ҡыҙы
СИРАЕВА Сәүиә Ғимаҙлислам ҡыҙы (5.1.1934, БАССР‑ҙың Нуриман р‑ны Иҫке Исай а.), актриса. РФ‑тың атҡ. (2007), БАССР‑ҙың (1989) һәм ТР‑ҙың (2001) халыҡ артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1987). Башҡ. театр‑художество уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1952; Х.Бохарский курсы) 1953 й. тиклем Башҡ. филармонияһы...
СИРАЖЕТДИНОВ Айвен Сәхи улы
СИРАЖЕТДИНОВ Айвен Сәхи улы (25.1.1942, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Байрамғол ит‑һөт с‑зының Үҙәк усадьбаһы ҡсб, хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Уральск а.), яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1991). Ырымбур юғары хәрби авиация лётчиктар уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1965) Алыҫ Көнсығышта (Тымыҡ океан флоты) диңгеҙ авиацияһында...
СИРАЖЕТДИНОВ Иршат Фәрит улы
СИРАЖЕТДИНОВ Иршат Фәрит улы (19.6.1954, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Туңғатар а. — 15.12.2012, Өфө, тыуған ауылында ерләнгән), режиссёр. БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1989). Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1974; К.Ф.Ғәҙелшин класы), ӨДСИ‑не (1982; Р.М.Әйүпов, Ғ.Ғ.Ғиләжев курсы), ГИТИС эргәһендәге Юғары театр курстарын...
СИРАЖЕТДИНОВ Мөжәүир Уйылдан улы
СИРАЖЕТДИНОВ Мөжәүир Уйылдан улы, М ө ж ә ү и р х ә ҙ р ә т (1876, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Мансур а., хәҙ. БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны Бәхтегәрәй а., — 28.7.1967, шунда уҡ), дин әһеле. Иҙелбай а. мәҙрәсәһендә һәм Муллаҡай мәҙрәсәһендә уҡыған. Тыуған ауылында мулла була. 1937 й. репрессиялана (1943 й. тиклем...
СИРАЖЕТДИНОВ Фәрит Хәмит улы
СИРАЖЕТДИНОВ Фәрит Хәмит улы (10.6.1949, БАССР‑ҙың Фёдоровка р‑ны Өсбүләк а.), зоотехник, иҡтисадсы. А.х. ф. д‑ры (2003), проф. (2003). БР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре (1993), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2004). БДАУ‑ҙың зоотехния (1976) һәм иҡт. (1999) ф‑ттарын тамамлаған. 1976 й. алып...
СИРАЖЕТДИНОВА Фәнүнә Хәниф ҡыҙы
СИРАЖЕТДИНОВА Фәнүнә Хәниф ҡыҙы (15.2.1949, БАССР‑ҙың Илеш р‑ны Ишҡар а.), йырсы. БР‑ҙың халыҡ (1994), БАССР‑ҙың атҡ. (1989) артисы. 2‑се Өфө пед. уч‑щеһын тамамлаған (1970). 1969 й. алып Башҡ. хор капеллаһы артисы, 1980—2003 йй. Башҡ. филармонияһы солисы, 2006— 14 йй. Ғ.Әлмөхәмәтов ис. Респ. гимназия‑интернатында...
СИРАЖЕТДИНОВА Шәмсинур Мырҙабай ҡыҙы
СИРАЖЕТДИНОВА Шәмсинур Мырҙабай ҡыҙы (13.12.1930, БАССР‑ҙың Архангел р‑ны Ҡыҙғы а. — 29.12. 1986, Сибай ҡ.), актриса. БАССР‑ҙың атҡ. артисы (1974). Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1951). 1947 й. алып БАДТ, 1949 й. — Ҡыйғы колхоз- совхоз театры (ҡара: Минһажев Ғ. исемендәге Ҡыйғы башҡорт халыҡ театры),...
СИРАЖИ Муса Шәрәфетдин улы
СИРАЖИ (Сиражетдинов) Муса Шәрәфетдин улы [1.2.1939, БАССР‑ҙың Ҡандра р‑ны Төпкилде а. (БР‑ҙың Туймазы р‑ны)], шағир. РФ‑тың (2002) һәм БАССР‑ҙың (1989) атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре. Журналистар союзы (1961) һәм Яҙыусылар союзы (1971) ағзаһы. БДУ‑ны тамамлаған (1963). 1962 й. алып “Ҡыҙыл таң” гәз. эшләй, 1968...
СИРАЖИ Муса Шәрәфетдин улы
СИРАЖИ (Сиражетдинов) Муса Шәрәфетдин улы [1.2.1939, БАССР‑ҙың Ҡандра р‑ны Төпкилде а. (БР‑ҙың Туймазы р‑ны) — 15.9.2019, Туймазы ҡ.], шағир. РФ‑тың (2002) һәм БАССР‑ҙың (1989) атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре. Журналистар союзы (1961) һәм Яҙыусылар союзы (1971) ағзаһы. БДУ‑ны тамамлаған (1963). 1962 й. алып “Ҡыҙыл...
СИРӘШТАМАҠ, Миәкә р‑нындағы ауыл
СИРӘШТАМАҠ, Миәкә р‑нындағы ауыл, Боғҙан а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 20 км һәм Аксёнов т. юл ст. К. табан 33 км алыҫлыҡта Дим й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 85 кеше; 1920 — 119; 1939 — 137; 1959 — 178; 1989 — 143; 2002 — 146; 2010 — 132 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Ауылға 20 б. башында...
СИРБАЙ, Ҡыйғы р‑нындағы ауыл
СИРБАЙ, С ә м е р, С а т а й, Ҡыйғы р‑нындағы ауыл, Арыҫлан а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 32 км һәм Һилейә т. юл ст. (Силәбе өлк.) Т.‑Көнс. табан 45 км алыҫлыҡта Алйылға й. (Әй й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 404 кеше; 1920 — 391; 1939 — 351; 1959 — 266; 1989 — 204; 2002 — 200;...
СИРЕҒОЛ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл
СИРЕҒОЛ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Байдәүләт а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 36 км һәм Һарыҡташ т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнс. табан 90 км алыҫлыҡта Оло Һү__рәм й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 233 кеше; 1920 — 240; 1939 — 446; 1959 — 422; 1989 — 388; 2002 — 373; 2010 — 306 кеше. Башҡорттар...
СИРЕНИЯ
СИРЕНИЯ (Syrenia), әүернә һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 10 төрө билдәле, Европаның уртаса бүлкәтендә һәм Себерҙә таралған. Башҡортостанда тау С., сал С., пәрҙәле С. үҫә. Бер һәм ике йыллыҡ үлән. Һабағы төҙ, ғәҙәттә тармаҡлы, бейеклеге 30—90 см тиклем. Япрағы һорғолт төҫтә, сиратлы,...
СИРЕНКО Иван Лаврентьевич
СИРЕНКО Иван Лаврентьевич [25.3. 1910, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Парафеевка а. (БР‑ҙың Бәләбәй р‑ны) — 8.6.1965, Киев], лётчик, подполковник. Советтар Союзы Геройы (1945). 1939—40 йй. совет‑финлянд һуғышында һәм Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. А.Ф.Мясников ис. Беренсе хәрби лётчиктар мәктәбен тамамлаған (Севастополь...
СИРЕНЬ
СИРЕНЬ (Syringa), зәйтүн һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 30 төрө билдәле, башлыса Үҙәк һәм Көнсығыш Азияла таралған. Башҡортостанда ябай С. үҫтерелә. Япраҡ ҡойоусы ҡыуаҡ йәки ҙур булмаған ағас, бейеклеге 2—5 м. Олоно һәм ботаҡтары һоро төҫтәге шыма ҡабыҡлы. Япрағы ябай, йомортҡа формаһынан...
СИРИНГОМИЕЛИЯ
СИРИНГОМИЕЛИЯ (гр. syrinx — көпшә, көпшәле ҡыуышлыҡ һәм myelos — мейе), нервы системаһының башлыса арҡа мейеһе зарарланған мультифакториаль хроник дегенератив ауырыуы; унда ҡыуышлыҡтар барлыҡҡа килеү, глия таралыу һәм яйлап көсәйә барыу м‑н характерлана. Ауырыу тыумыштан (генетик сәбәптәр арҡаһында,...
СИРИУС, Ҙур Эттең αα-һы, йондоҙ
СИРИУС, Ҙур Эттең α‑һы, аҡһыл зәңгәр йондоҙ. Күк йөҙөнөң визуаль йондоҙ дәүмәле ‑1m,46 булған иң баҙыҡ йондоҙо. Әйләнеү периоды 50 йыл булған визуаль ике яҡлы йондоҙ, С. төп компоненты — диам. Ҡояштыҡынан 1,8 тапҡыр ҙурыраҡ булған кәрлә йондоҙ. Ерҙән 8,6 яҡтылыҡ йылы алыҫлығында урынлашҡан. Көньяҡ ярымшар...
