Список материалов
ТИСА ЗАВОДЫ,
ТИСА ЗАВОДЫ, 1763 й. Уҫы даруғаһының Ғәйнә улусы башҡорттарынан ҡуртымға алынған ерҙәрҙә Тиса й. (Кама й. басс.) буйында А.Г.Демидов (ҡара: Демидовтар) тарафынан суйын иретеү һәм тимер етештереү заводы булараҡ нигеҙ һалына. Хужалары: Демидовтар, 1847 й. һәм 1863 й. алып ҡаҙна, 1848 й. — Соҡсон тау заводтары...
ТИССАГЕТТАР
ТИССАГЕТТАР, ф и с с а г е т т а р, боронғо күсмә ҡәбиләләр. Геродот фекере б‑са, будиндарҙан (“7 көнлөк юл”) һәм савроматтарҙан көнсығышта һәм төньяҡ‑көнсығышта йәшәгәндәр. Т. Ананьин мәҙәни‑тарихи берлегенең бер өлөшөн тәшкил иткән Волга‑Кама буйының (Марий Эл Респ. һәм ТР‑ҙың көнсығыш райондары терр‑яһы)...
ТИТАН ИРЕТМӘЛӘРЕ
ТИТАН ИРЕТМӘЛӘРЕ, алюмин, ванадий, молибден һәм башҡа ҡатыштырылған элементтар өҫтәлгән титан нигеҙендәге иретмәләр. Кристаллик рәшәткәһенең тибы б‑са Т.и. α‑, β‑ һәм (α+β) модификациялары һәм интерметаллидтар нигеҙендәге иретмәләр; тәғәйенләнеше б‑са эҫегә сыҙамлы, иретеп йәбештерелә торған һәм ҡыҙҙырғанда...
ТИТОВ Борис Иванович
ТИТОВ Борис Иванович (20.12.1903, Омск ҡ. — 1992, Свердловск өлк. Белоярская Застава ҡсб), Соц. Хеҙмәт Геройы (1948). 1925 й. алып Урал өлк. эшләй (1930 й. башлап Михайловка район кооператив икмәк союзының өлкән агрономы). 1931 й. алып Силәбе өлк. Лебяжье р‑нының Лопаткин МТС‑ында, 1937 й. — Бөрө район...
ТИТОВ Василий Фёдорович
ТИТОВ Василий Фёдорович [23.3. 1911, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Покровка а. (БР‑ҙың Бишбүләк р‑ны) — 10.11.2000, Черновцы ҡ., Украина], Советтар Союзы Геройы (1943). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1942 й. апр. алып Көнбайыш, Үҙәк һәм Белоруссия фронттарында хеҙмәт итә. Герой исеменә 18‑се уҡсылар корпусының...
ТИТОВ Вячеслав Михайлович
ТИТОВ Вячеслав Михайлович [11.5. 1949, БАССР‑ҙың Йомағужа р‑ны Йомағужа а. (БР‑ҙың Күгәрсен р‑ны) — 3.5.2010, Стәрлетамаҡ ҡ.], инженер-технолог. Техник ф. д‑ры (2002). РФ‑тың (1995) һәм БР‑ҙың (1991) атҡ. химигы, РФ‑тың почётлы тимер юлсыһы (1995). ӨНИ‑не тамамлаған (1972). 1966 й. алып Стәрлетамаҡ...
Титульный экран (открытка)
открытка
...
ТИХАНОВСКИЙ Егор Кузьмич
ТИХАНОВСКИЙ Егор Кузьмич (?—5.1774), Минзәлә ҡ. Смоленск шляхтичтарынан Уложенный комиссия депутаты. Секунд‑майор. Шляхтич (ҡара: Полоцк һәм Смоленск шляхтаһы). 1767 й. алып Минзәлә хәрби командаһы начальнигы. Комиссияға шляхтичтарға ергә һалым индереүҙе тыйыу һәм башҡа һалымдарҙы бөтөрөү, беркетелгән...
ТИХОМИРОВ Анатолий Георгиевич
ТИХОМИРОВ Анатолий Георгиевич [23.3.1899, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Ҡалтыман а. (БР‑ҙың Иглин р‑ны) — 17.4.1980, Өфө], хор дирижёры, муз.‑йәмәғәт эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1954). Рус музыка йәмғиәтенең Өфө бүлексәһендә музыка кластарын тамамлағандан һуң (1919; В.И. Горшков һәм М.В.Вологдин...
ТИХОН
ТИХОН [донъяуи исеме Бел(л)авин Василий Иванович; 19.1.1865, Псков губ. Клин а. — 7.4.1925, Мәскәү], дин әһеле, Мәскәү һәм бөтә Рәсәй патриархы (1917—25). Дини тәғлимәт канд. (1888). Митрополит (1917), архиепископ (1905), архимандрит (1892). Монахлыҡ ҡабул иткән (1891). Псков дини семинарияһын (1884),...
ТИХОНОВ Александр Николаевич
ТИХОНОВ Александр Николаевич [20.11.1931, БАССР‑ҙың Яңы Ҡарамалы р‑ны Поташевка а. (БР‑ҙың Ауырғазы р‑ны) — 16.3.2003, Мәскәү], тел белгесе. Филол. ф. д‑ры (1974), проф. (1975). РФ‑тың (1997), Үзбәк ССР‑ының (1982) һәм Сыуаш Респ. (1990) атҡ. фән эшмәкәре. Сәмәрҡәнд ун‑тын тамамлаған (1955), 1956 й....
ТИХОНОВ Пётр Трофимович
ТИХОНОВ Пётр Трофимович [8.7. 1914, Һамар губ. Быҙаулыҡ өйәҙе Елшанка а. (Ырымбур өлк. Быҙаулыҡ р‑ны) — 6.7.1993, Өфө], ветеринар врач, физиолог. Биол. ф. д‑ры (1967), проф. (1968). РСФСР‑ҙың (1984), БАССР‑ҙың (1974) атҡ. фән эшмәкәре. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ырымбур а.х. ин‑тын тамамлағандан һуң...
ТИХОНОВ Сергей Иванович
ТИХОНОВ Сергей Иванович (18.5. 1958, Өфө), тренер. Фехтование б‑са РСФСР‑ҙың атҡ. тренеры (1990) һәм СССР‑ҙың спорт мастеры (1976). Үҙәк физик культура ин‑тын тамамлаған (Мәскәү, 1979). “Зенит” ДСО‑һы Башҡ‑н өлкә советы ДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (тренерҙары И.Н. Кудрявцева, Л.Г.Лейтман, В.И.Тимофеев). 1979...
ТИШИНА Анастасия Фёдоровна
ТИШИНА Анастасия Фёдоровна (25.12.1914, Орлов губ. Мураевка а. — 11.10.2002, Өфө), Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). 1935 й. алып “Ҡыҙыл таң” з‑дында (Ленинград), 1942—71 йй. Өфө элемтә аппаратураһы з‑дында эшләй. Т. тарафынан хеҙмәт етештереүсәнлеген 2 тапҡырға арттырыуға булышлыҡ иткән метчик конструкцияһын...
ТИЩЕНКО Виктор Елисеевич
ТИЩЕНКО Виктор Елисеевич (15.3. 1927, Белорус ССР‑ы Берёзки а.), инженер‑иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1969), проф. (1970). РСФСР‑ҙың (1976) һәм БАССР‑ҙың (1974) атҡ. фән эшмәкәре, СССР‑ҙың нефть сәнәғәте отличнигы (1980). Львов политехник ин‑тын (1951), И.М.Губкин ис. Мәскәү нефть ин‑тын (1956) тамамлаған....
ТКАЧЁВ Валентин Филиппович
ТКАЧЁВ Валентин Филиппович (7.2.1933, Белорус ССР‑ы — 17.3. 2008, Өфө), тау инженеры‑гидрогеолог. БР‑ҙың атҡ. геологы (1985). Ленинград тау ин‑тын тамамлағандан һуң (1957) “Башкиргеология” ПБ‑нда эшләй: техник‑гидрогеолог, 1958 й. башлап йыйылма гидрогеология партияһының, 1960 й. — Башҡ‑н гидрогеология...
ТКАЧЕНКО Яков Тарасович
ТКАЧЕНКО Яков Тарасович (15.7. 1906, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Кесе Деевка а., хәҙ. БР‑ҙың Стәрлетамаҡ р‑ны Золотоношка а., — 15.10.1979, Свердловск ҡ.), Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Стәрлетамаҡ р‑нының “Маяҡ” к‑зында эшләгән, Магнитогорск металлургия комб‑тын төҙөүҙә ҡатнашҡан;...
ТОҘ КИСЛОТАҺЫ
ТОҘ КИСЛОТАҺЫ, хлорлы водород к‑таһы, HCl, көслө бер нигеҙле к‑та, хлорлы водородтың һыу эретмәһе. Ҡырҡыу еҫле, төҫһөҙ шыйыҡса, техник Т.к. хлор, тимер тоҙҙары ҡушылмалары булғанға һарғылт йәшел төҫтә. Макс. ҡуйылығы яҡынса 36%, тығыҙлығы 1180 кг/м3; һауала “төтәй”. Химик яҡтан актив, кире нормаль потенциалы...
