Список материалов
ФАДЕЕВА Анна Алексеевна
ФАДЕЕВА Анна Алексеевна (2.5. 1969, Өфө), спортсы. Спорт ориентиры б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2002). БДПИ‑ны тамамлаған (1993). 7‑се СДЮСШОР тәрбиәләнеүсеһе (тренеры В.А. Капитонов). СССР (1990) һәм Рәсәй (2005—07) чемп., Рәсәй кубогын яулаусы (2002), Рәсәй чемпионаттарының көмөш...
ФАЗЛЕТДИНОВ Илдар Камил улы
ФАЗЛЕТДИНОВ Илдар Камил улы (5.6.1978, БАССР‑ҙың Бәләбәй р‑ны Туҙлыҡыуыш а.), журналист. Филол. ф. канд. (2008). Журналистар Союзы ағзаһы (1999). К. Фазлыйҙың улы. БДУ‑ны тамамлаған (2000). 1998 й. алып “Өмет” гәз., 2001 й. — “Ҡыҙыл таң” гәз. хеҙм‑ре. Үҙенең статьяларында ижт.‑сәйәси, милләт‑ара һәм...
ФАЗЛЫӘХМӘТОВА Нәсимә Миңлеғәле ҡыҙы
ФАЗЛЫӘХМӘТОВА Нәсимә Миңлеғәле ҡыҙы (28.12.1931, БАССР‑ҙың Мәләүез р‑ны Ҡотош а. — 29.12. 1996, шунда уҡ), Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). 1944 й. алып Мәләүез р‑нының М.Ғафури ис. к‑зында эшләй (1954—70 йй. быҙау ҡараусы). 1963—65 йй. 521 быҙау үҫтергән (мал һанының һаҡланғанлығы 100%, уртаса тәүлек артымы...
ФАЗЛЫЕВ Марат Мөҙәрис улы
ФАЗЛЫЕВ Марат Мөҙәрис улы (8.5.1967, Өфө), терапевт. Мед. ф. д‑ры (2005), проф. (2006). БДМИ‑ны тамамлаған (1992), 1996 й. алып шунда уҡ уҡыта (2002 й. башлап өҫтәлмә проф. белем биреү ин‑тында), бер үк ваҡытта БР б‑са ЭЭМ‑дың мед.‑санитария бүлеге госпитале начальнигы. Фәнни эшмәкәрлеге гематология,...
ФАЗЛЫЕВ Рәбис Тимерхан улы
ФАЗЛЫЕВ Рәбис Тимерхан улы (19.4.1937, БАССР‑ҙың Шаран р‑ны Ерекле а. — 19.4.2012, Бөгөлмә ҡ.), тау инженеры. Техник ф. д‑ры (1980). ТР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1993), СССР‑ҙың нефть сәнәғәте отличнигы (1990). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1959) Татарстан нефть ғилми‑тикшеренеү һәм проект ин‑тында...
ФАЗЛЫЕВ Рәфҡәт Ғәлим улы
ФАЗЛЫЕВ Рәфҡәт Ғәлим улы (3.4.1952, БАССР‑ҙың Күгәрсен р‑ны Мораҡ а.), ветеринар врач. Ветеринария ф. д‑ры (2000), проф. (2002). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1978) шунда уҡ эшләй: 1991—92 йй. паразитология, микробиология һәм патофизиология каф. мөдире вазифаһын башҡарыусы, 2004—09 йй. анатомия, гистология...
ФАЗЛЫЕВА Рәйсә Мөғәтәсим ҡыҙы
ФАЗЛЫЕВА Рәйсә Мөғәтәсим ҡыҙы (25.2.1937, БАССР‑ҙың Ҡариҙел р‑ны Абдулла а.), терапевт. Мед. ф. д‑ры (1988), проф. (1989). РФ‑тың атҡ. фән эшмәкәре (2000), БР‑ҙың атҡ. табибы (1992). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1965) ашығыс мед. ярҙамы станцияһында, 1966—69 йй. 5‑се поликлиникала (икеһе лә — Өфө), 1971...
ФАЗЛЫЙ Камил
ФАЗЛЫЙ Камил (ысын исеме Фазлетдинов Камил Нәжми улы; 15.2.1949, БАССР‑ҙың Бәләбәй р‑ны Туҙлыҡыуыш а.), яҙыусы. БР‑ҙың атҡ. уҡытыусыһы (2005), БР‑ҙың мәғариф отличнигы (1994). Яҙыусылар союзы (1997), Журналистар союзы (2005) ағзаһы. БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1975) Туҙлыҡыуыш урта мәктәбендә эшләй (1983—94 йй....
ФАЗУЛЛИН Йыһанур Йосоп улы
ФАЗУЛЛИН Йыһанур Йосоп улы (1.9.1955, БАССР‑ҙың Баймаҡ р‑ны Ҡолсора а.), математик. Физика-матем. ф. д‑ры (2006). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2014). БДУ‑ны тамамлаған (1978), 1984 й. алып шунда уҡ эшләй (2010 й. башлап математика һәм мәғлүмәт технологиялары ф‑ты деканы). Фәнни хеҙмәттәре...
ФАЗЫЛОВ Ғаҡый Таһир улы
ФАЗАЛОВ Ғаҡый Таһир улы [1.3.1929, БАССР‑ҙың Мәсәғүт кантоны Яңы Мөслим а. (БР‑ҙың Мәсетле р‑ны) — 18.10.2018, Междуреченск ҡ.], хужалыҡ эшмәкәре. РСФСР‑ҙың атҡ. шахтёры (1984). Свердловск тау ин‑тын тамамлағандан һуң (1953) “Башкируголь” тресы Ермолаевка разрезының (Күмертау ҡ.) тау мастеры, быраулау‑шартлатыу...
ФАЗЫЛОВ Хатип Сәрүәр улы
ФАЗЫЛОВ Хатип Сәрүәр улы (25.4.1960, БАССР‑ҙың Әбйәлил р‑ны Яңауыл а.), рәссам. РФ‑тың (2012), БР‑ҙың (2001) атҡ. рәссамы. Рәссамдар союзы ағзаһы (1990). Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1979; педагогы Л.Ф. Мөғтәбаров), БДПУ‑ны (2013) тамамлаған 2003 й. алып “Рәсәй рәссамдары союзы” Бөтә Рәсәй ижады ойошмаһының...
ФАЙҘАЛЫ ҠАҘЫЛМАЛАР
ФАЙҘАЛЫ ҠАҘЫЛМАЛАР, ер ҡабығының тәбиғи минераль ҡатламдары, химик составы һәм физик үҙсәнлектәре уларҙы милли иҡтисадтың төрлө тармаҡтарында һөҙөмтәле ҡулланырға мөмкинлек бирә. Ф.ҡ. янар, металл, металл булмаған төрҙәргә; минераль һәм сөсө ер аҫты һыуҙарына, термаль газдарға бүленә. Янар Ф.ҡ. углеводород...
ФАЙҘАЛЫ ҠАҘЫЛМАЛАР ЗАПАСТАРЫ
ФАЙҘАЛЫ ҠАҘЫЛМАЛАР ЗАПАСТАРЫ, Ер аҫтындағы һәм өҫтөндәге файҙалы ҡаҙылмаларҙың геология‑разведка эштәре мәғлүмәттәре буйынса билдәләнгән күләме. РФ‑та Ф.ҡ.з. өйрәнелеү дәрәжәһенә ҡарап 4 категорияға айырыла: А, В, С1 һәм С2. Тәүге өс категорияһы — разведкаланған запастарҙы, һуңғыһы алдан баһаланған...
ФАЙҘАЛЫ ҠАҘЫЛМАЛАРҘЫ БАЙЫҠТЫРЫУ
ФАЙҘАЛЫ ҠАҘЫЛМАЛАРҘЫ БАЙЫҠТЫРЫУ, сәнәғәт өсөн ҡиммәтле йәки артабанғы металлургия, химик һ.б. эшкәртеүгә яраҡлы продукттар алыу өсөн минераль сеймалды беренсел эшкәртеү процестары йыйылмаһы. Ф.ҡ.б. ҡулланыу б.э. тиклем 4 мең йыл элек башлана.
Ф.ҡ.б. төп ысулдарына гравитация менән байыҡтырыу (айырыла...
ФАЙҘАЛЫ ҠАҘЫЛМАЛАРҘЫ ГЕОХИМИК ЭҘЛӘҮ ЫСУЛДАРЫ
ФАЙҘАЛЫ ҠАҘЫЛМАЛАРҘЫ ГЕОХИМИК ЭҘЛӘҮ ЫСУЛДАРЫ файҙалы ҡаҙылмалар ятҡылыҡтарын табыу маҡсатында геосфераларҙа химик элементтарҙың йәки уларҙың тәбиғи берләшмәләренең арауыҡта таралыу законлыҡтарын өйрәнеүгә нигеҙләнә. Геол. эҙләнеү маҡсатында тикшерелгән матдәгә бәйле литохимик, гидрохимик, атмохимик...
ФАЙН Моисей Григорьевич
ФАЙН Моисей Григорьевич (21.2. 1880, Ковно губ. Ковно ҡ. — 18.4. 1967, Өфө), скрипкасы, педагог. Варшава (1904; С.К.Барцевич класы) һәм Лейпциг (Германия, 1910; Г.Зитт класы) консерваторияларын тамамлаған. 1913 й. алып “Гевандхаус” симфоник оркестры (Лейпциг ҡ.) солисы. 1915 й. башлап Екатеринослав,...
ФАЙРУШИН Иван Сергеевич
ФАЙРУШИН Иван Сергеевич (15.11. 1950, БАССР‑ҙың Бөрө р‑ны Бахтыбай а. — 4.7.2006, Өфө, тыуған яғында ерләнгән), график. Рәссамдар союзы ағзаһы (1996). Мәскәү полиграфия ин‑тын тамамлағандан һуң (1980) “Китап”, 1993 й. алып “Восток” нәшриәтенең, 1994—95 йй. “Светлячок” (“Баҙлауыҡ”; бөтәһе лә — Өфө),...
ФАЛЛОПИЯ
ФАЛЛОПИЯ (Fallopia), ҡарабойҙай һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 20 төрө билдәле, Төньяҡ ярымшарҙың уртаса һәм субтропик бүлкәттәрендә, ш. уҡ Арктикала һәм Көньяҡ ярымшарҙың тропик булмаған бүлкәттәрендә таралған. Башҡортостанда үрмә Ф. һәм ҡыуаҡлы Ф. үҫә. Бер йыллыҡ үләндәр. Һабаҡтары...
ФАЛЛЮС
ФАЛЛЮС (Phallus), фаллюс һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған бәшмәк заты. Яҡынса 10 төрө билдәле, киң таралған. БР‑ҙа ябай Ф. үҫә. Өлгөрөп етмәгән емешлек тәненең бейеклеге 4—6 см, киңлеге 3—5 см, йомортҡа, шар формаһында, аҡ йәки һарғылт төҫтә, төбөндә тамыр рәүешле мицелийы булған бауы бар. Тышсаһының тышҡы...
ФАЛЬК Иоганн Петер
ФАЛЬК Иоганн Петер (1725, башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1727 йәки 1732, Швеция — 31.3.1774, Ҡазан), сәйәхәтсе, ботаник. Медицина докторы. Упсаль ун‑тын (Швеция) тамамлаған. 1767 й. алып Император Фәндәр һәм сәнғәт акад. (С.‑Петербург) Ботаника баҡсаһы директоры. Рәсәйҙең көньяҡ-көнсығыш төбәктәрен өйрәнеү...
