Список материалов
ЯҠУПОВ Ғилман Ғирфан улы
ЯҠУПОВ Ғилман Ғирфан улы [20.3. 1925, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Иҫке Сибай а. (БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны) — 11.2.2012, Өфө ҡ., тыуған яғында ерләнгән], совет партия‑дәүләт эшмәкәре. Соц. Хеҙмәт Геройы (1971). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. КПСС ҮК эргәһендәге Юғары партия мәктәбен тамамлаған (Мәскәү, 1956). 1942—43...
ЯҠУПОВ Мансур Ҡалтай улы
ЯҠУПОВ Мансур Ҡалтай улы (17.9. 1939, Сталинград өлк. Яңы Урусовка а. – 27.9.1973, Өфө), рәссам. Рәссамдарсоюзы ағзаһы (1968). Абрамцево художество‑сәнәғәт уч‑щеһын тамамлағандан һуң (Хотьково ҡ., 1962) Пенза ҡ. эшләй. 1965 й. алып РСФСР Художество фондының Башҡ‑н бүлексәһе (Өфө) рәссамы.
Башҡортостандың...
ЯҠУПОВ Назим Мөхәмәтйән улы
ЯҠУПОВ Назим Мөхәмәтйән улы [7.7.1928, БАССР‑ҙың Бөрө кантоны Ҡарасайылға а. (БР‑ҙың Кушнаренко р‑ны) — 20.2.2009, Одесса ҡ.], капитан (1956), тарихсы. Советтар Союзы Геройы (1957). Тарих ф. д‑ры (1970), проф. (1972). Украина ССР‑ының атҡ. фән эшмәкәре (1987). Венгрияла хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы...
ЯҠУПОВ Радик Ғиззәт улы
ЯҠУПОВ Радик Ғиззәт улы [31.12. 1935, БАССР‑ҙың Йомағужа р‑ны Ибрай а. (БР‑ҙың Күгәрсен р‑ны) – 22.2.2011, Өфө], инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (1986), проф. (1987). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1997). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1958) 100‑сө почта йәшнигенең Тәж.‑конструкторлыҡ бюроһында (1961 й. алып...
ЯҠУПОВ Риф Исмәғил улы
ЯҠУПОВ Риф Исмәғил улы (6.8. 1959, Стәрлетамаҡ ҡ.), этнограф. Тарих ф. д‑ры (2002), проф. (2003). БДПИ‑ны тамамлағандан һуң (1985) Өфөлә 103‑сө урта мәктәп уҡытыусыһы. 1986—89 йй., 1990—2003 йй. БДПУ‑ла, 1989 й. алып Этнологик тикшеренеүҙәр үҙәгендә эшләй: 1992—96 йй. бүлек мөдире, 2001 й. башлап фәнни...
ЯҠУПОВ Фәрүәт Абдулла улы
ЯҠУПОВ Фәрүәт Абдулла улы (20.3.1958, БАССР‑ҙың Ғафури р‑ны Бурлы а. — 1.12.2008, Видное ҡ., тыуған яғында ерләнгән), Рәсәй Федерацияһы Геройы (1995). Милиция подполковнигы (2004). Афғанстандағы (1983—85) һәм Төньяҡ Кавказдағы (1994—96) хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы. РФ ЭЭМ‑ының Мәскәү юридик ун‑тын...
ЯҠУПОВА Гөлнур Миҙхәт ҡыҙы
ЯҠУПОВА Гөлнур Миҙхәт ҡыҙы (24.6.1948, БАССР‑ҙың Ғафури районы Сәйетбаба а.), яҙыусы. БР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1992). БДУ‑ны тамамлаған (1976). 1967 й. алып (өҙөклөк менән) “Звезда” гәзите (1976 й. башлап бүлек мөдире, 1980 й. — мөхәррир урынбаҫары), 1984...
ЯҠУПОВА Гөлнур Миҙхәт ҡыҙы
ЯҠУПОВА Гөлнур Миҙхәт ҡыҙы (24.6.1948, БАССР‑ҙың Ғафури районы Сәйетбаба а.), яҙыусы. БР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1992). БДУ‑ны тамамлаған (1976). 1967 й. алып (өҙөклөк менән) “Звезда” гәзите (1976 й. башлап бүлек мөдире, 1980 й. — мөхәррир урынбаҫары), 1984...
ЯҠУПОВА Нәүфилә Нурислам ҡыҙы
ЯҠУПОВА Нәүфилә Нурислам ҡыҙы (13.6.1975, БАССР‑ҙың Бөрйән районы Иҫке Монасип а.), актриса. БР‑ҙың атҡаҙанған (2008) һәм халыҡ (2022) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (2003 й. алып). ӨДСИ‑не тамамлаған (1996; Г.А.Мөбәрәкова курсы). 1995 й. алып Салауат башҡ. драма театрында эшләй. Киң ижади диапазонлы...
ЯҠУТ ТЕЛЕ
ЯҠУТ ТЕЛЕ, саха теле, төрки телдәрҙең береһе (уйғыр төркөмө). Яҡуттарҙың милли теле; күпселек эвендарҙың, эвенктарҙың, юкагирҙарҙың һәм төньяҡ‑көнсығыш Себерҙәге башҡа халыҡтарҙың төбәк милләт‑ара аралашыу теле. Саха Респ. (Яҡутия) дәүләт теле. Шулай уҡ Красноярск крайының Таймыр (Долган‑Ненец) р‑нында,...
ЯҠУТ, ғәрәп сәйәхәтсеһе
ЯҠУТ (Йаҡут әр‑Руми ибн Абдаллаһ әл‑Хәмәүи Әбү Абдаллаһ Шиһаб әд‑Дин; яҡынса 1179, Хама ҡ., Сүриә — 20.8.1229, Халеб ҡ., шунда уҡ), ғәрәп сәйәхәтсеһе, географ, тарихсы, филолог. Бағдад ҡ. сауҙагәрҙә приказчик һәм сауҙа агенты булып эшләгән ваҡытта Яҡын һәм Урта Көнсығыш илдәре буйлап сәйәхәттә була....
ЯҠУТ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл
ЯҠУТ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл, Мораптал а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 35 км һәм Мораптал т. юл ст. К.‑Көнб. табан 6 км алыҫлыҡта Оло Юшатыр й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 527 кеше; 1920 — 847; 1939 — 430; 1959 — 357; 1989 — 291; 2002 — 344; 2010 — 343 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс...
ЯҠШАЙ, Туймазы р‑нындағы ауыл
ЯҠШАЙ, Туймазы р‑нындағы ауыл, Ҡарат а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Туймазы т. юл ст. К.‑Көнб. табан 47 км алыҫлыҡта Ыҡ й. (Кама й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 434 кеше; 1920 — 571; 1939 — 399; 1959 — 326; 1989 — 152; 2002 — 97; 2010 — 85 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ...
ЯҠШЕМБӘТ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл
ЯҠШЕМБӘТ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл, Яҡшембәт а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Ермолаевка т. юл ст. К.‑Көнб. табан 27 км алыҫлыҡта Ыҫмайыл й. (Оло Юшатыр й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 581 кеше; 1920 — 808; 1939 — 732; 1959 — 800; 1989 — 743; 2002 — 837; 2010 — 835 кеше. Башҡорттар йәшәй...
ЯҠШЕМБӘТ, Күгәрсен р‑нындағы ауыл
ЯҠШЕМБӘТ, Күгәрсен р‑нындағы ауыл, Мораҡ а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 7 км һәм Мәләүез т. юл ст. К.‑Көнс. табан 74 км алыҫлыҡта Оло Эйек й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 224 кеше; 1920 — 249; 1939 — 239; 1959 — 281; 1989 — 243; 2002 — 230; 2010 — 190 кеше. Башҡорттар...
ЯҠШЫБАЕВ Роберт Әсғәт улы
ЯҠШЫБАЕВ Роберт Әсғәт улы [17.5.1952, БАССР‑ҙың Абҙан р‑ны Үтәғол а. (БР‑ҙың Ейәнсура р‑ны)], физик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1992), проф. (1993). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1998), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2002). Урал ун‑тын тамамлағандан һуң (Свердловск ҡ., 1974) 1977 й. алып шунда...
ЯҠШЫБАЕВ Сабит Ғәбделбасир улы
ЯҠШЫБАЕВ Сабит Ғәбделбасир улы [1890, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Һөйәрғол а. (БР‑ҙың Учалы р‑ны) – 14.7.1930, Өфө], сценограф. 1912 й. Ҡазан художество мәктәбендә уҡыған. Әүжән‑Петровск заводтарында һәм алтын приискыларында, 1912 й. алып “Сәйяр” театр труппаһында, Граждандар һуғышы йылдарында ҡыҙылармеецтар...
ЯҠШЫБАЕВА Лира Миңлеәхмәт ҡыҙы
ЯҠШЫБАЕВА Лира Миңлеәхмәт ҡыҙы (15.2.1947, БАССР‑ҙың Ғафури р‑ны Сәйетбаба а.), яҙыусы. Яҙыусыларсоюзы ағзаһы (2004). БДУ‑ны тамамлаған (1975). 1969—2002 йй. Баймаҡ р‑ны, Сибай ҡ. мәктәптәрендә уҡыта. “Һылыу ҡарағас” исемле тәүге китабы 2005 й. сыға. Шулай уҡ Лира Әхмәт‑Яҡшыбаева псевдонимы м‑н баҫыла....
ЯҠШЫҒОЛОВ Сафуан Суфиян улы
ЯҠШЫҒОЛОВ Сафуан Суфиян улы [1871 й. апр., Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Илсеғол а. (БР‑ҙың Миәкә р‑ны) – 1931 й. июле, БАССР‑ҙың Дәүләкән р‑ны Яңы Яппар а.], мәғрифәтсе‑шағир. Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Дәүләкән а. мәҙрәсәне тамамлағандан һуң (1895) мулла, Яңы Яппарҙа үҙе асҡан мәктәптә уҡытыусы булып эшләй....
ЯҠШЫДӘҮЛӘТОВ Йәркәй Әнүәр улы
ЯҠШЫДӘҮЛӘТОВ Йәркәй Әнүәр улы (1.1.1943, Баймаҡ ҡ. – 8.9.2005, Өфө), журналист. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1989). Журналистар союзы ағзаһы (1978). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1970) Баймаҡ һәм Ҡыйғы р‑ндары мәктәптәрендә эшләй. 1972–78 йй. (өҙөклөк м‑н) һәм 1987 й. алып “Башҡортостан пионеры” (ҡара:...
