Список материалов
ИСМӘҒИЛЕВ Сәйетғәли Әхмәт улы
ИСМӘҒИЛЕВ Сәйетғәли Әхмәт улы, Йәрми Сәйете [29.9.1884, Өфө губ. ш. уҡ өйәҙе Йәрми а. (БР‑ҙың Шишмә р‑ны) — 19.10.1972, Өфө], шағир-импровизатор. БАССР‑ҙың халыҡ сәсәне (1944). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1938). 1926—27 йй. — Шишмә халыҡ театры, Б.В. һуғышы йылдарында Башҡ. филармонияһы музыканты. И. скрипкаға...
ИСХАҠОВ Вәзих Мөхәмәтша улы
ИСХАҠОВ Вәзих Мөхәмәтша улы (5.10.1927, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Иҫке Тайнаш а., хәҙ. БР‑ҙың Саҡмағош р‑ны Тайнаш а. — 20.1.1985, Өфө), яҙыусы. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1981). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1966). БДУ‑ны тамамлаған (1964). 1958—59 йй. “Кызыл таң” гәз., 1962 й. алып БАССР МС‑ының Радиотапшырыуҙар...
ИСХАҠОВ Гәрәй
ИСХАҠОВ Гәрәй (Миңлегәрәй Усман улы; 25.11.1931, БАССР‑ҙың Ейәнсура р‑ны Ибрай а. – 24.6.1997, Сибай ҡ.), драматург. Журналистар союзы (1972), Яҙыусылар союзы (1993) ағзаһы. 1952 й. алып Белорет р‑нында мәҙәниәт йорто мөдире, 1955—57 йй. Ейәнсура район мәҙәниәт йортоноң художество етәксеһе, 1958 й....
ИСХАҠОВА Фәниҙә Әғзәм ҡыҙы
ИСХАҠОВА Фәниҙә Әғзәм ҡыҙы (25.7.1965, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Көсөк а.), яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1997). БДУ‑ны тамамлаған (1987). 1989—92 йй. Башҡ‑н мәғариф хеҙм‑рҙәренең квалификацияһын күтәреү ин‑ты хеҙм‑ре. 1994—2010 йй. “Китап” нәшриәтендә: 2005 й. алып редакция мөдире, 2007 й. — бүлек начальнигы;...
ИҪӘНБӘТ Нәҡи
ИҪӘНБӘТ Нәҡи (ысын исеме Закиров Нәҡи Сиражетдин улы; 29.12. 1899, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Малаяҙ а., хәҙ. БР‑ҙың Салауат р‑ны Татар Малаяҙы а. — 15.9.1992, Ҡазан), яҙыусы. ТАССР‑ҙың халыҡ яҙыусыһы (1986). РСФСР‑ҙың (1959) һәм ТАССР‑ҙың (1957) атҡ. сәнғәт эшмәкәре. 1910—16 йй. “Хәсәниә” һәм “Мөхәммәҙиә”...
ИҪӘНБИРҘИН Әхкәметдин Сабит улы
ИҪӘНБИРҘИН Әхкәметдин Сабит улы [1883, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Аблай а. (БР‑ҙың Саҡмағош р‑ны) — 1930, шунда уҡ], яҙыусы. Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Рәсмәкәй а. (хәҙ. БР‑ҙың Кушнаренко р‑ны) мәҙрәсәлә, “Ғәлиә” мәҙрәсәһендә (1906—12) уҡыған. Ғәрәп телен белгән. “Үкенесле һөйөшөү, яхуд Мансур илә Ғәлиә”...
ИҪӘНҒОЛОВ Фәрит Әхмәҙулла улы
ИҪӘНҒОЛОВ Фәрит Әхмәҙулла улы [6.3.1928, БАССР‑ҙың Өфө кантоны Ҡарлыманбаш а. (БР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны) — 20.5.1983, Өфө], яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1956). К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тын (1949), М.Горький ис. Әҙәбиәт ин‑ты эргәһендәге Юғары әҙәби курстарҙы (Мәскәү, 1960) тамамлаған. 1949 й....
ИХСАН Әхтәм Сөләймән улы
ИХСАН (Ихсанов) Әхтәм Сөләймән улы [16.12.1908, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Ибрай а. (БР-ҙың Күгәрсен р‑ны) — 22.9.1992, Өфө], шағир. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1935). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тында уҡый (1933—35). 1929 й. алып “Башҡортостан йәштәре” гәз., 1930 й. —...
ИШЕМБАЕВА Галина Григорьевна
ИШЕМБАЕВА Галина Григорьевна (2.3.1957, Коркино ҡ.), әҙәбиәт белгесе. Филол. ф. д‑ры (1999), проф. (2001). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1979) Баҡалы р‑ны мәктәптәрендә эшләй. 1982 й. алып (өҙөклөктәр м‑н) БДУ‑ла уҡыта: 2014 й. башлап сит ил әҙәбиәте һәм художество мәҙәниәте каф., 2017 й. — урыҫ, сит ил...
ИШЕМҒОЛ Булат
ИШЕМҒОЛ Булат [ысын исеме Ғабдрахманов Ғабдрахман Закир улы; 16.2.1900, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Яңы Себенле а. (БР‑ҙың Ейәнсура р‑ны) — 10.7.1938, Өфө], яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1934). Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. “Ғәлиә” мәҙрәсәһенең әҙерлек курстарында уҡыған (1916—17), ВКП(б) ҮК...
ИШМОРАТ Риза Фәхретдин улы
ИШМОРАТ (Ишморатов) Риза Фәхретдин улы (19.10.1903, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Бәҙрәш а. — 29.10.1995, Ҡазан), драматург. РСФСР‑ҙың (1983) һәм ТАССР‑ҙың (1953) атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. “Ғосмания” мәҙрәсәһендә (1916—18), пед. курстарында (Өфө, 1920) уҡыған, Ленинград сәнғәт тарихы ин‑ты...
ЙӘҒӘФӘРОВА Айһылыу Шәйхитдин ҡыҙы
ЙӘҒӘФӘРОВА Айһылыу Шәйхитдин ҡыҙы (3.9.1948, БАССР‑ҙың Әбйәлил р‑ны Әхмәт а.), яҙыусы. БР‑ҙың атҡ. халыҡ мәғарифы хеҙм‑ре (1992), БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1993). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1989). БДУ‑ны тамамлаған (1974). 1967—2004 йй. Әбйәлил р‑нының Красная Башкирия балалар баҡсаһында эшләй (1976 й....
ЙӘДКӘР, китап
ЙӘДКӘР, М.И.Өмөтбаевтың китабы. 1897 й. Ҡазанда төрки телендә баҫылып сыға. Аң‑белемле, юғары әхлаҡлы, мәҙәниәтле кеше тәрбиәләү идеялары (ҡара: Мәғрифәтселек) м‑н һуғарылған тарих, этнография, әҙәбиәт, фольклор материалдарынан, шиғри тәржемәләрҙән һ.б. торған йыйынтыҡ. “Й.” йәш быуынды әхлаҡи тәрбиәләү...
ЙӘЛИЛ Муса Мостафа улы
ЙӘЛИЛ (Йәлилов) Муса Мостафа улы [2.2.1906, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Мостафа а. (Ырымбур өлк. Шарлыҡ р‑ны) – 25.8.1944, Плётцензее хәрби төрмәһе, Берлин], шағир. Советтар Союзы Геройы (1956). Граждандар һәм Б.В. һуғыштарында ҡатнашыусы. “Хөсәйениә” мәҙрәсәһендә уҡыған (1914—17), МДУ‑ны тамамлаған...
ЙӘНӘБИ Төхвәт
ЙӘНӘБИ Төхвәт (ысын исеме Кәлимуллин Төхвәтулла Кәлимулла улы; 14.2.1894, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Урсай а., хәҙ. БР‑ҙың Миәкә р‑ны Йәнәби‑Урсай а., — 10.7.1938, Өфө), яҙыусы. Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. Стәрлебаш мәҙрәсәһендә уҡый (1910—12), Я.М.Свердлов ис. Коммунистик ун‑тты тамамлаған (Мәскәү,...
ЙӘНБӘК Рәмил Әхмәт улы
ЙӘНБӘК (Йәнбәков)Рәмил Әхмәт улы [10.8.1952, БАССР‑ҙың Йомағужа р‑ны Дауыт‑Ҡайып а. (БР‑ҙың Күгәрсен р‑ны) — 11.1.2017, Өфө, тыуған яғында ерләнгән], шағир. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2002). Журналистар союзы (1979), Яҙыусылар союзы (1993) ағзаһы. БДУ‑ны тамамлаған (1975). 1974 й. алып “Йәншишмә” гәз.:...
ЙӘНБИРҘИНА Зөбәржәт Нәби ҡыҙы
ЙӘНБИРҘИНА Зөбәржәт Нәби ҡыҙы (18.9.1945, БАССР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны Ҡунаҡбай а. – 9.5.2009, Стәрлетамаҡ ҡ.), шағирә. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2006). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1990). 1973 й. алып Стәрлетамаҡ ҡ. һәм Стәрлетамаҡ р‑нының төрлө пр‑тиеларында һәм учреждениеларында эшләй, 1992—94 йй. һәм...
ЙӘСӘҮИ Әхмәт
ЙӘСӘҮИ Әхмәт (Хужа Әхмәт; 1105 й. тиклем тип фараз ителә, Испиджаб ҡ., Урта Азия — 1166, Яса ҡ., шунда уҡ), төрки суфый шағиры, шәйех. Бохара ҡ. уҡый, Яса ҡ. йәшәй (псевдонимы шуға бәйле). “Йәсәүиә” тәриҡәтенә (ҡара: Суфыйсылыҡ), төрки әҙәбиәтендә суфыйсылыҡ шиғриәтенә нигеҙ һалыусы. Әүлиә булараҡ танылыу...
ЙОМАЕВ Ямалетдин Ғималетдин улы
ЙОМАЕВ Ямалетдин Ғималетдин улы [яҡынса 1892 й., Ырымбур губ. Силәбе өйәҙе Әлмән а. (Ҡурған өлк. Әлмән р‑ны) — ?], шағир. “Мөхәмәҙиә” мәҙрәсәһен, урыҫ‑татар уч‑щеһын (Троицк ҡ., 1913) тамамлаған. 1913 й. алып Петропавловск ҡ. эргәһендәге ҡаҙаҡ ауылдарында уҡыта. 1916 й. Өфөгә күсә, “Тормош” гәз. эшләй....
ЙОСОПОВ Ғайса Ғәлиәкбәр улы
ЙОСОПОВ Ғайса Ғәлиәкбәр улы [21.5.1905, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Дәүләтҡол а. (БР‑ҙың Мәләүез р‑ны) – 19.8.1941, Ленинград өлк. Меньково ҡсб], шағир. 1939—40 йй. совет‑финлянд һуғышында һәм Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ленинград хәрби‑мед. акад. тамамлағандан һуң (1934) хәрби табип булып эшләй. Ижадының...
