Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ЗИСМАН Нафтоли Азрильевич

ЗИСМАН Нафтоли Азрильевич (13.7.1928, Могилёв‑Подольский ҡ.), хужалыҡ эшмәкәре. Техник ф. канд. (1970). Одесса элемтә электротехник ин‑тын тамамлағандан һуң (1949) Өфө элемтә аппаратураһы з‑дында инженер, лаб. нач. булып эшләй. 1957 й. алып “Солитон” ҒТИ‑ның (Өфө) лаб. нач., 1960 й. — нач. урынбаҫары,...

ЗМИТРОЧЕНКО Дмитрий Никитович

ЗМИТРОЧЕНКО Дмитрий Никитович (15.9.1938, Белорус ССР‑ы Игольницы а.), төҙәтеүсе‑көйләүсе. 1960—94 йй. ӨПЭПБ‑ла эшләй: слесарьйыйыусы, электромонтажсы, 1965 й. алып төҙәтеүсе, 1967 й. — өлкән диспетчер, 1969 й. — һынаусы, 1970 й. — контроль мастеры, 1973 й. — электромеханик, радиотехник приборҙарҙы...

ЗӨЛҠӘРНӘЙ Илдар Үзбәк улы

ЗӨЛҠӘРНӘЙ Илдар Үзбәк улы (6.2.1958, Өфө), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (2008). Ленинград политехник ин‑тын (1981), БДУ‑ны (1995) тамамлаған. 1981 й. алып БДУ‑ның инженер‑программисы, 1985 й. — “БЭТО концерны” ААЙ “Искра” КБ‑ның төп инженеры, 1996 й. башлап ӨДАТУ‑ла уҡыта, 1997 й. — “Башкредитбанк” та бүлек...

ИБРАҠОВ Миңнулла Шәйәхмәт улы

ИБРАҠОВ Миңнулла Шәйәхмәт улы (15.8.1943, БАССР‑ҙың Ауырғазы р‑ны Иҫке Төрөмбәт а., хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Дүртөйлө а.), инженер. БР‑ҙың атҡ. химигы (1994), СССР-ҙың почётлы химигы (1989). ӨНИ‑не тамамлаған (1973). 1965 й. алып Өфө химия з‑дында, 1966—2003 йй. “Каустик” ЯАЙ‑нда (Стәрлетамаҡ ҡ.) эшләй:...

ИВАНОВ Георгий Алексеевич

ИВАНОВ Георгий Алексеевич (5.11.1943, Кировобад ҡ.), инженер‑физик. Техник ф. канд. (1991). РФ‑тың атҡ. химигы (1993), һуғыш припастары һәм махсус химия тармағының почётлы хеҙм‑ре (2003). Ҡазан химия-технология ин‑тын тамамлағандан һуң (1965) “Рәсәй” химия комб‑тында (Каменск-Шахтинский ҡ.) эшләй: 1970 й....

ИВАНОВ Евгений Григорьевич

ИВАНОВ Евгений Григорьевич (26.11.1934, БАССР-ҙың Дүртөйлө р-ны Семёновка а. — 29.9.2016, Нефтекама ҡ., БР-ҙың Краснокама р-ны Николо-Берёзовка а. ерләнгән), Соц. Хеҙмәт Геройы (1971). 1958 й. алып “Башвостокнефтеразведка" (Дүртөйлө р-ны Әңгәсәк а.) тресы моторисы. 1959—96 йй. “Башнефтепромстрой" (Нефтекама ҡ.)...

ИВАНОВ Михаил Михайлович

ИВАНОВ Михаил Михайлович (29.10.1905, Өфө — 28.9.1974, шунда уҡ), механик. РСФСР‑ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1965), СССР‑ҙың нефть эшкәртеү сәнәғәте отличнигы (1967). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1925 й. алып БАССР‑ҙың Игенселек ХК‑нда, 1929 й. — Өфө урман техникумында механик, геодезист, 1930 й. — “Башжелдорстрой”...

ИВАНОВ Юрий Анатольевич

ИВАНОВ Юрий Анатольевич (8.7.1960, Стәрлетамаҡ ҡ.), химик. Техник ф. канд. (2001). БР‑ҙың атҡ. химигы (2007). ӨНИ-не тамамлағандан һуң (1982) “Сода” ААЙ-нда (Стәрлетамаҡ ҡ.) эшләй: кальцинирланған сода производствоһы мастеры, өлкән мастеры, 1985 й. алып цех нач. урынбаҫары , 1988 й. — цех нач., 1991 й. —...

ИВУШКИН Владимир Иванович

ИВУШКИН Владимир Иванович (9.6.1942, БАССР‑ҙың Өфө р‑ны Шемәк а. — 12.3.1999, Өфө), Хеҙмәт Даны орд. тулы кавалеры. 1959—62 йй. ӨМЭЗ‑дә балта оҫтаһы, 1965 й. алып “Союзтелефонстрой” тресының Өфө, 1982 й. — Куйбышев төҙөлөш‑монтаж идаралыҡтарында, 1988 й. — “Ростелефонстрой” АЙ‑ның Екатеринбург филиалында,...

ИЗМАЙЛОВА Наилә Фёдоровна

ИЗМАЙЛОВА Наилә Фёдоровна (12.4.1952, Златоуст ҡ.), инженер-механик. ӨАИ‑не тамамлаған (1979). 1972 й. алып ӨМЭПБ‑ла эшләй: 1978 й. башлап инженер-конструктор, 1982 й. — инженер‑технолог, 1987 й. — өлкән инженер‑технолог, 1989 й. — төп инженер, 1990 й. — ионлы имплантация технологияһы бюроһы начальнигы....

ИКЕНСЕЛ РЕСУРСТАР

ИКЕНСЕЛ РЕСУРСТАР, тәүге файҙаланыуҙан һуң башланғыс сеймал булараҡ производствола ҡабаттан ҡулланып була торған сеймал, материал һәм изделиелар. И.р. төп төрҙәре: ҡара һәм төҫлө металл һыныҡтары, икенсел полимер сеймал, ағас һәм туҡыма ҡалдыҡтары, файҙаланылған нефть продукттары, макулатура, файҙалы...

ИКМӘК БЕШЕРЕҮ СӘНӘҒӘТЕ

ИКМӘК БЕШЕРЕҮ СӘНӘҒӘТЕ, икмәк, икмәк‑ҡалас һәм керәндилдең, дауалау һәм диетик икмәк изделиеларының төрлө сорттарын, шөкәрә етештереү б‑са аҙыҡ‑тәм сәнәғәте тармағы. Башҡортостанда 20 б. башында И.б.с. икмәкхана һәм икмәк заводтарынан торған. 1930 й. Бәләбәй, Белорет, Өфө ҡҡ. пр‑тиелары “Башпромхлебопечение”...

ИҠТИСАД

ИҠТИСАД, 1) етештереү, алмашыу, продукцияны бүлеү һәм ҡулланыу өлкәләрендәге ижт. мөнәсәбәттәр бергәлеге; баҙар иҡтисады, адм.-команда И., ғәҙәти И., ҡатнаш И. бүләләр; 2) илдең, төбәктең иҡт. эшмәкәрлеге һәм халыҡ хужалығы тармаҡтары төрҙәре; 3) етештереү мөнәсәбәттәрен, ижт. ойошма һәм хеҙмәт законлыҡтарын,...

ИҠТИСАД БЕЛЕМЕ БИРЕҮ

ИҠТИСАД БЕЛЕМЕ БИРЕҮ, иҡтисад өлкәһендә урта һәм юғары квалификациялы белгестәр әҙерләү системаһы; һөнәри һәм өҫтәмә белем биреүҙе үҙ эсенә ала. И.б.б. махсус (анализ һәм аудит, бухгалтерия иҫәбе, маркетинг, ойошма менеджменты, донъя иҡт., милли иҡтисад, статистика, финанс һәм кредит һ.б.) һәм дисциплина‑ара...

ИҠТИСАДИ ИНТЕГРАЦИЯ

ИҠТИСАДИ ИНТЕГРАЦИЯ, милли иҡтисадта төбәк эсендәге, төбәкара һәм халыҡ‑ара тотороҡло бәйләнештәрҙең эҙмә‑эҙлекле үҫеше процесы. И.и. макроиҡтисад кимәлендә түбәндәге формаларға бүләләр: өҫтөнлөклө (льготалы), ирекле сауҙа зоналары; дөйөм баҙар; иҡт., таможня, иҡт. һәм валюта союздары; микроиҡтисади —...

ИҠТИСАДИ РАЙОНДЫ КОМПЛЕКСЛЫ ҮҪТЕРЕҮ

ИҠТИСАДИ РАЙОНДЫ КОМПЛЕКСЛЫ ҮҪТЕРЕҮ, урындағы етештереү факторҙарын һәм инфраструктураны оптималь файҙаланыу нигеҙендә төбәк иҡтисадының үҙ-ара бәйләнешле һәм пропорциональ үҫеше; район‑ара һәм халыҡ‑ара хеҙмәт бүленешендә иҡт. райондың урынын билдәләй. Иҡт. район структураһы: район иҡтисады структураһының...

ИҠТИСАДИ РЕФОРМАЛАР

ИҠТИСАДИ РЕФОРМАЛАР, иҡтисад Башҡортостанда тәүге И.р. 1950 й. Х.Я.Тахаев тарафынан терр‑яларҙа халыҡтың тығыҙлығы һәм урынлашыу кимәле, транспорт шарттары һәм производство бәйләнештәре б‑са үткәрелә, иҡт.‑геогр. райондар бүленә: Үҙәк Ағиҙел буйы Башҡортостаны (төбәктәр: Өфө һәм Стәрлетамаҡ), Көнбайыш...

ИҠТИСАДИ СӘЙӘСӘТ

ИҠТИСАДИ СӘЙӘСӘТ, иҡтисад менән идара итеү өлкәһендә дәүләт учреждениелары һәм ижтимағи ойошмалар тарафынан тормошҡа ашырылған закондар сығарыу, башҡарма һәм контролдә тотоу саралары системаһы. Дәүләт ҡабул иткән иҡт. стратегия сиктәрендә бойомға ашырыла, донъя баҙарында милли иҡтисадтың конкурентлы...

ИЛЬИН Александр Алексеевич

ИЛЬИН Александр Алексеевич (14.12.1948, БАССР‑ҙың Өфө р‑ны Нижегородка а. — 22.10.1997, Өфө), радиоинженер. В.И.Ульянов ис. Ленинград электротехника ин‑тын тамамлағандан һуң (1974) Башҡ‑н “Прогресс” ПБ‑нда эшләй: инженер-конструктор, 1977 й. алып төп инженер, 1979 й. — сектор нач., 1985 й. — “Рассвет”...

ИМАНҒОЛОВ Динислам Ислам улы

ИМАНҒОЛОВ Динислам Ислам улы [10.9.1924, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Урман‑Бишҡаҙаҡ а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны) — 22.9.2014, Стәрлетамаҡ ҡ.], Соц. Хеҙмәт Геройы (1974). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1951—94 йй. “Сода” ААЙ‑нда (Стәрлетамаҡ ҡ.) контроль‑үлсәү приборҙары һәм автоматика слесары. БАССР ЮС‑ының...