Список материалов
БОНДАРЕНКО Илья Евграфович
БОНДАРЕНКО Илья Евграфович (6.8.1870, Өфө — 21.7.1947, Мәскәү), архитектор, архитектура тарихсыһы. Мәскәү һынлы сәнғәт, һәйкәл ҡойоу һәм төҙөү сәнғәте уч‑щеһында (1887—91), Цюрих политехник ин‑тында (Швейцария, 1894) уҡыған. 1895— 96 йй. Мәскәүҙә Ф.О.Шехтель оҫтаханаһында эшләй. Архитектурала “неорус”...
БОРАЙ ИХТИЛАЛЫ
БОРАЙ ИХТИЛАЛЫ, 1918 й. Бөрө өйәҙе Борай улусы халҡының советтарға ҡаршы ҡораллы күтәрелеше. 1917 й. 21 дек. Өфө губерна аҙыҡ-түлек ком‑тының “Артыҡ игенде мәжбүри тапшырыу тураһында” ҡарарын үтәүсе аҙыҡ‑түлек отрядтары эшмәкәрлеге һөҙөмтәһендә тыуа. Ихтилалға С.Д.Мәҡсүтов һәм сауҙагәр Ш.Хәмитов етәкселек...
БОРАЙ МУЗЕЙЫ
БОРАЙ МУЗЕЙЫ. Борай р‑ны Борай а. урынлашҡан. 1972 й. йәмәғәт башланғысында Борай тарих‑тыуған яҡты өйрәнеү музейы булараҡ ойошторола, 1991—2005 йй. Милли музей филиалы, 2009 й. ябыла (фонды Борай р‑н мәҙәниәт йортоноң экспозиция-күргәҙмә залына тапшырыла). Музей фондында яҡынса 1,5 мең һаҡлау берәмеге,...
БОРАЙ НЕФТЬ ЯТҠЫЛЫҒЫ
БОРАЙ НЕФТЬ ЯТҠЫЛЫҒЫ, респ. төньяҡ-көнбайышында Яңауыл, Ҡалтасы һәм Борай р‑ндарында урынлашҡан. Башҡорт көмбәҙенең төньяҡ-көнбайыш өлөшөндәге көмбәҙ рәүешле 12 ҡалҡыулыҡҡа (Таң, Көнсығыш Боҫтай һ.б.) тура килә. Оҙонлоғо — яҡынса 12 км. Ятыштары көмбәҙле, ҡатламлы, литологик. Аҫҡы карбондың тула һәм...
БОРАЙ РАЙОНЫ
БОРАЙ РАЙОНЫ, БР‑ҙың төньяҡ‑көнбайышында урынлашҡан. Төньяҡта — Яңауыл һәм Тәтешле, көнсығышта — Балтас һәм Мишкә, көньяҡ һәм көньяҡ‑көнбайышта — Бөрө һәм Дүртөйлө, көнбайышта Ҡалтасы р‑ндары м‑н сиктәш. 1930 й. 20 авг. ойошторола, район составына Бөрө кантоны улустары индерелә (ҡара: Административ...
БОРАЙ ТАТАР ХАЛЫҠ ТЕАТРЫ
БОРАЙ ТАТАР ХАЛЫҠ ТЕАТРЫ, Р.Ғәлиева исемендәге Борай район мәҙәниәт йортоноң татар халыҡ театры. 1924 й. драма түңәрәге булараҡ ойошторола, 1942 й. алып колхоз‑совхоз театры, 1956 й. хәҙ. статусын ала, 1967 й. алып “халыҡ” исемен йөрөтә. Тәүге сәхнәләштергән әҫәре — Ғ.Камалдың “Беренсе театр” спектакле....
БОРАЙ УРТА МӘКТӘБЕ №1
БОРАЙ УРТА МӘКТӘБЕ №1, Борай р‑ны. 1910 й. башҡа милләттәр өсөн мәктәп (урыҫ‑башҡ.) булараҡ нигеҙ һалына, 1920 й. алып 1‑се баҫҡыс мәктәп, 1923 й. — крәҫтиән йәштәре мәктәбе, 1934 й. хәҙ. статусын ала, 1966 й. алып хәҙ. исемен йөрөтә. Тарих‑тыуған яҡты өйрәнеү музейы, уҡыу оҫтаханалары, атыу тиры, йәшелсә...
БОРАЙ, ауыл
БОРАЙ, ауыл, Борай р‑ны (1930 й. алып) һәм Борай а/ с үҙәге. Өфөнән Т. 152 км һәм Яңауыл т. юл ст. К.Көнс. табан 68 км алыҫлыҡта Һары й. (Тере Танып й. ҡушылдығы) буйында, Өфө—Бөрө—Яңауыл, Дүртөйлө—Борай, Борай—Иҫке Балтас—Көйәҙе (Пермь крайы) автомобиль юлдарында урынлашҡан. Халҡы (мең кеше): 1906 й. —...
БОРҒАНДАҠ
БОРҒАНДАҠ (Jynx torquilla), тумыртҡа һымаҡтар отрядының тумыртҡалар ғаиләһенә ҡараған ҡош. Европала, Азияла һәм Төньяҡ‑Көнбайыш Африкала таралған. Күсәр ҡош. Кәүҙә оҙонлоғо 17—20 см, ауырлығы 32—48 г. Арҡаһындағы ҡауырһыны көрәнһоро төҫтә, һоро, көрән, ҡара тимгелле һәм тулҡын һымаҡ һыҙатлы, ҡорһағы...
БОРҒАТЪЯ, Мәсетле р‑нындағы ауыл
БОРҒАТЪЯ, Мәсетле р‑нындағы ауыл, Әләгәҙ а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 25 км һәм Красноуфимск т. юл ст. (Свердловск өлк.) К. табан 131 км алыҫлыҡта Мәләкәҫ й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 619 кеше; 1920 — 644; 1939 — 422; 1959 — 530; 1989 — 244; 2002 — 260; 2010 — 249 кеше. Башҡорттар йәшәй...
БОРҒОНБАШ, Тәтешле р‑нындағы ауыл
БОРҒОНБАШ, Тәтешле р‑нындағы ауыл, Күрҙем а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 28 км һәм Рабак т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 10 км алыҫлыҡта Борғондо й. (Беүә й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 158 кеше; 1920 — 425; 1939 — 338; 1959 — 342; 1989 — 166; 2002 — 147; 2010 — 137 кеше. Башҡорттар...
БОРЗУНОВА Александра Степановна
БОРЗУНОВА Александра Степановна (20.4.1896, Һамар губ. — 1980, Ленинград), психиатр. Мед. ф. д‑ры (1952), проф. (1953). СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1949). Һарытау ун‑тын тамамлағандан һуң (1924) Һарытау, Томск, Ленинград ҡҡ. дауалау учреждениеларында эшләй. 1937 й. алып БДМИ‑ла (1946—53 йй. психиатрия...
БОРИС
БОРИС (донъяуи исеме Шипулин Владимир Павлович; 27.12.1874, Вологда губ. Вельск ҡ. — 23.2.1938, Үзбәк ССР‑ы), дин әһеле, Өфө һәм Минзәлә епискобы (1921—27). Дини тәғлимәт канд. (1900). Архиепископ (1927), архимандрит (1904). Монахлыҡ ҡабул иткән (1900). Мәскәү дини акад. тамамлаған (1900). 1902 й. алып...
БОРИСКИН, Шишмә р‑нындағы ауыл
БОРИСКИН, Шишмә р‑нындағы ауыл, Енғалыш а/ с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 41 км һәм Йоматау т. юл ст. К.‑Көнс. табан 18 км алыҫлыҡта Өршәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 362 кеше; 1920 — 452; 1939 — 441; 1959 — 288; 1989 — 132; 2002 — 114; 2010 — 101 кеше. Татарҙар йәшәй (2002).
Ауылға Нуғай...
БОРИСОВ Алексей Никифорович
БОРИСОВ Алексей Никифорович, дәүләт эшмәкәре. Надворный советник (1768). Дворяндарҙан. 1734 й. алып рус армияһында, премьер-майор (1759). 1762 й. башлап — Белгород губ. Салтов ҡ., 1770—78 йй. Өфө провинцияһында воевода. 1773 й. окт. — 1774 й. мартында баш күтәреүселәр ғәскәрҙәренән Өфөнө обороналауға...
БОРИСОВ Денис Иванович
БОРИСОВ Денис Иванович (18.7.1978, Өфө), математик. Физика-матем. ф. д‑ры (2009). И.М.Борисовтың улы. БДУ‑ны тамамлағандан һуң (2000) БДПУ‑ла эшләй, бер үк ваҡытта 2005 й. алып — Чехия Респ. ФА Ядро физикаһы ин‑тының (Ржеж ҡ.), 2007 й. башлап Кемниц техник ун‑тының (Германия) өлкән ғилми хеҙм‑ре, 2011 й....
БОРИСОВ Иван Михайлович
БОРИСОВ Иван Михайлович (30.7.1953, Ҡаҙаҡ ССР‑ы Һары ағас а.), физик‑химик. Химия ф. д‑ры (2000), проф. (2009). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1975) шунда уҡ эшләй (2003 й. алып химия ф‑ты деканы), 2008 й. башлап БДПУ‑ның химия каф. мөдире. Фәнни хеҙмәттәре органик берләшмәләрҙең молекуляр кислород м‑н шыйыҡса...
БОРИСОВ Михаил Вячеславович
БОРИСОВ Михаил Вячеславович (2.10.1893, Сембер — 14.2.1951, Өфө), хирург. Мед. ф. д‑ры (1950). РСФСРҙың атҡ. табибы (1944), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1941). Граждандар һәм Б.В. һуғыштарында ҡатнашыусы. Ҡазан ун‑тын тамамлағандан һуң (1916) Сембер губ. участка табибы булып эшләй. 1920 й. алып...
БОРИСОВА Валентина Васильевна
БОРИСОВА Валентина Васильевна (16.4.1953, БАССР‑ҙың Бишбүләк р‑ны Бишбүләк а.), әҙәбиәт белгесе. Филол. ф. д‑ры (1997), проф. (1997). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2001), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2009). БДУ‑ны тамамлаған (1976), 1982 й. алып шунда уҡ уҡыта, 1984 й. — Павлодар пед....
БОРИСОВА Нинель Андреевна
БОРИСОВА Нинель Андреевна (7.11.1924, Бөрө ҡ. — 10.8.2019, Өфө), невролог. БР ФА‑ның почётлы акад. (1995), мед. ф. д‑ры (1972), проф. (1973). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1979). БДМУ‑ны тамамлағандан һуң (1947) шунда уҡ эшләй (1966—89 йй. нервы ауырыуҙары каф. мөдире), бер үк ваҡытта 1967—90 йй. БАССР...
