Список материалов
ӘБДЕЛМӘНОВ Йәмил Әбделәхәт улы
ӘБДЕЛМӘНОВ Йәмил Әбделәхәт улы (29.4.1965, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы районы Һарт‑Шишмә а.), йырсы (баритон). БР‑ҙың халыҡ (2021), РФ‑тың (2006) һәм БР‑ҙың (1999) атҡаҙанған артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (2002). ӨДСИ‑не тамамлағандан һуң (1993; С.Ә.Асҡаров класы) Башҡ. дәүләт опера һәм балет театры...
ӘБДЕЛМӘНОВ Рим Сәлимйән улы
ӘБДЕЛМӘНОВ Рим Сәлимйән улы (7.9.1956, БАССР‑ҙың Ғафури р‑ны Оло Ибраһим а., хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Ибраһим а.), бейеүсе. РФ‑тың атҡ. артисы (1998), БАССР‑ҙың халыҡ (1989) һәм атҡ. (1983) артисы. Рәсәй театр сәнғәте акад. тамамлаған (1996; педагогтары Е.П.Валукин, Л.М.Таланкина). 1973 й. алып Ғәскәров...
ӘБДЕЛМИНЕВ Ким Ғимаҙи улы
ӘБДЕЛМИНЕВ Ким Ғимаҙи улы (5.1.1947, БАССР‑ҙың Ейәнсура р‑ны Күгәрсен а.), химиктехнолог. Техник ф. д‑ры (1998), проф. (2003). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1974) Өфө НЭЗ‑ында эшләй. 1978 й. алып ӨДНТУ‑ла: 1982 й. башлап лаб. мөдире, 1996 й. — төп ғилми хеҙм‑р, 1999 й. — уҡытыусы. Фәнни тикшеренеүҙәре...
ӘБДЕЛМӨЬМИН, ауыл, 1938 й. алып Баймаҡ ҡ. эсендә урынлашҡан
ӘБДЕЛМӨЬМИН, ауыл, 1938 й. алып Баймаҡ ҡ. эсендә урынлашҡан. Ауылға 19 б. башында Верхнеурал өйәҙе Бөрйән улусы башҡорттары үҙ ерҙәрендә нигеҙ һала. 1866 й. Ә. (Илсебайҙа) 26 йортта 162 кеше йәшәгән. Малс‑ҡ, игенселек м‑н шөғөлләнгәндәр. Мәсет булған. 1920 й. Ғәбделмөьмин (Иҙелбай) исеме м‑н теркәлгән....
ӘБДЕЛНАСИР, Хәйбулла р‑нындағы ауыл
ӘБДЕЛНАСИР, Хәйбулла р‑нындағы ауыл, Сиҙәм а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 58 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 72 км алыҫлыҡта Мунса й. (Оло Урғаҙа й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 421 кеше; 1920 — 519; 1939 — 194; 1959 — 199; 1989 — 150; 2002—184; 2010—150 кеше.Башҡорттар...
ӘБДЕРӘШИТОВ Шамил Рәхим улы
ӘБДЕРӘШИТОВ Шамил Рәхим улы (10.9.1933, Ҡазан), хужалыҡ эшмәкәре. Техник ф. канд. (1976). БАССР‑ҙың атҡ. энергетигы (1983), СССР‑ҙың почётлы энергетигы (1983), РСФСР‑ҙың почётлы уйлап табыусыһы (1979). Ташкент политехник ин‑тын тамамлаған (1956). 1960 й. алып “Башкирэнерго” район энергетика идаралығында...
ӘБДЕСӘЛӘМ МӘМӘДЕЛИН
ӘБДЕСӘЛӘМ МӘМӘДЕЛИН, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Нуғай даруғаһының Дыуан‑Табын улусы Сәфәр а. мишәре. Шул уҡ улустың старшинаһы. 1773 й. нояб. — 1774 й. мартында Ә.М. отряды Өфөнө ҡамауҙа ҡатнаша. 1774 й. сент. Ә.М. ғәйебен танып килә. Окт. әсир алынған Пугачёвты...
ӘБДЕСӘЛӘМ РАМЗИН
ӘБДЕСӘЛӘМ РАМЗИН (1737—?), Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв атаманы. Уҫы даруғаһының Ғәйнә улусы Ишмән а. башҡорто. Һуғыш башында Себер губ. Омск ҡәлғәһендә сик хеҙмәтендә була. 1773 й. дек. алып Әбдей Абдуллов отряды составында Уҫы һәм Көңгөр янындағы алыштарҙа, 1774 й. майынан...
ӘБДИЕВ Әхмәтйән Әбделғәлләм улы
ӘБДИЕВ Әхмәтйән Әбделғәлләм улы, табип. Мед. д‑ры (1862). Ҡазан ун‑тының табип ф‑тын тамамлағандан һуң (1856) Башҡорт ғәскәрендәштаттан тыш табип булып эшләй. 1858 й. квалификацияһын күтәреү өсөн Император мед.‑хирургия акад. (С.‑Петербург) ебәрелә. Диссертация яҡлағандан һуң Ырымбурға саҡыртыла һәм...
ӘБДИЕВ Әхмәтйән Әбделғәлләм улы
ӘБДИЕВ Әхмәтйән Әбделғәлләм улы, табип. Медицина докторы (1862). Ҡазан университетының табип факультетын тамамлағандан һуң (1856) Башҡорт ғәскәрендә штаттан тыш табип булып эшләй. 1858 й. квалификацияһын күтәреү өсөн Император медицина‑хирургия академияһына (Санкт‑Петербург ҡ.) ебәрелә. Диссертация...
ӘБДИЕВ Нәзир Закир улы
ӘБДИЕВ Нәзир Закир улы (10.7. 1934, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны Бүләкәй а. — 16.6.2009, Өфө, тыуған яғында ерләнгән), йырсы (лирик‑драматик тенор). БАССР‑ҙың халыҡ (1990), атҡ. (1974) артисы. БАХИ‑ны (1961), Урал консерваторияһын (Свердловск ҡ., 1965; И.П. Семёнов класы) тамамлаған. 1956—58 йй. Башҡ‑н...
ӘБДИЕВ Ринат Ғәзизйән улы
ӘБДИЕВ Ринат Ғәзизйән улы (28.8. 1956, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны Боҙаяҙ а.), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (1996), проф. (1997). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1982) шунда уҡ эшләй. 2006 й. алып Ырымбур ун‑тының Өфө филиалы дир. урынбаҫары. 2011 й. башлап БДУ‑ның технологик машиналар һәм ҡорамалдар каф....
ӘБДИЕВ Рифғәт Фәйез улы
ӘБДИЕВ Рифғәт Фәйез улы [22.12. 1926, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Боҙаяҙ а. (БР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы районы) — 6.4.2019, Мәскәү ҡ.], философ. Философия фәндәре докторы (1996). ӨАИ‑ны (1948), Ф.Э.Дзержинский исемендәге Артиллерия академияһын (Мәскәү ҡ., 1952) тамамлаған. 1948 й. алып “Уралмаш” заводында...
ӘБДИЕВА Мәхмүдә Ғаззали ҡыҙы
ӘБДИЕВА Мәхмүдә Ғаззали ҡыҙы [18.2.1942, БАССР‑ҙың Боҙаяҙ р‑ны Боҙаяҙ а. (БР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны)], селекционер. А.х. ф. канд. (1978). БР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре (2002). И.В.Мичурин ис. Йәшелсә‑емеш ин‑тын тамамлаған (Мичуринск ҡ., 1965). 1966—2016 йй. БНИИСХ‑ла эшләй (1995 й. — төп ғилми хеҙм‑р). Фәнни...
ӘБДРӘҠИПОВА Ғәйшә Йосоп ҡыҙы
ӘБДРӘҠИПОВА Ғәйшә Йосоп ҡыҙы (1.5.1921, Өфө — 14.3.2003, шунда уҡ), балет артисы. Башҡорт театр‑художество уч‑щеһын тамамлаған (1938; педагогы К.В.Матсон). 1939— 59 йй. БДОБТ‑ла эшләй. Тәүге спектаклдәрҙең бөтәһендә лә ҡатнашҡан: “Фауст” (Ш.Гуно), “Иван Сусанин” (М.И. Глинка), “Ҡарлуғас” (Н.К.Чемберджи),...
ӘБДРӘХИМ, З ә х и м, Мәсетле р‑нындағы ауыл
ӘБДРӘХИМ, З ә х и м, Мәсетле р‑нындағы ауыл, Йонос а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 15 км һәм Һилейә т. юл ст. (Силәбе өлк.) Т.‑Көнб. табан 155 км алыҫлыҡта Әй й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 492 кеше; 1920 — 567; 1939 — 421; 1959 — 460; 1989 — 261; 2002 — 326; 2010 — 324 кеше. Башҡорттар йәшәй...
ӘБДРӘХИМОВ Юнир Рәхим улы
ӘБДРӘХИМОВ Юнир Рәхим улы (1.3.1942, БАССР‑ҙың Күгәрсен р‑ны Тәүәкән а.), инженер‑технолог. Техник ф. д‑ры (1994), проф. (1996). БР‑ҙың атҡ. химигы (1998), РФ‑тың почётлы мәғариф тармағы хеҙм‑ре (2017). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1967) шунда уҡ эшләй: 1995 й. алып сәнәғәт хәүефһеҙлеге һәм хеҙмәтте һаҡлау...
ӘБДРӘШБАШ, Я ң ы Т у ҡ р а н, Борай р‑нындағы ауыл
ӘБДРӘШБАШ, Я ң ы Т у ҡ р а н, Борай р‑нындағы ауыл, Әжәк а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 15 км һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнс. табан 83 км алыҫлыҡта Әбдрәшбаш й. (Тере Танып й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 371 кеше; 1920 — 474; 1939 — 375; 1959 — 324; 1989 — 186; 2002 — 118; 2010 — 88...
ӘБДРӘШИТ АЙЫТОВ
ӘБДРӘШИТ АЙЫТОВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Бөгөлмә ведомствоһының Абдулла а. яһаҡлы татарҙарынан. Айыт Ураҙмәтовтыңулы. 1773 й. нояб. ихтилалға ҡушыла, Башҡортостандыңкөньяҡ‑көнбайышында баш күтәреүселәр хәрәкәте етәкселәренең береһе була. Ә.А. отряды Ҡазан...
ӘБДРӘШИТ, Дыуан р‑нындағы ауыл
ӘБДРӘШИТ, Дыуан р‑нындағы ауыл, Мәсәғүт а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 10 км һәм Һилейә т. юл ст. (Силәбе өлк.) Т.‑Көнб. табан 85 км алыҫлыҡта Әй й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 496 кеше; 1920 — 555; 1939 — 397; 1959 — 351; 1989 — 328; 2002 — 376; 2010 — 402 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс...
