Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

БЛАГОВЕЩЕН СӘНӘҒӘТ‑ГУМАНИТАР ТЕХНИКУМЫ

БЛАГОВЕЩЕН СӘНӘҒӘТ‑ГУМАНИТАР ТЕХНИКУМЫ, 1989 й. Туймазы индустриаль техникумының киске бүлеге булараҡ нигеҙ һалына, 1999 й. алып Б.с.‑г.т. Уҡытыу көндөҙгө һәм киске бүлектәрҙә мәғлүмәтте эшкәртеүҙең һәм идара итеүҙең автоматлаштырылған системалары, машина эшләү технологияһы, органик матдәләрҙең химик...

БЛАГОВЕЩЕН УЙПАТЛЫҒЫ, тектоник структура

БЛАГОВЕЩЕН УЙПАТЛЫҒЫ, Волга‑Кама антеклизаһы эсендәге беренсе дәрәжәле ҙур кире тектоник структура. Протерозой һәм палеозой ултырмаларында айырыла. Б.у. кристаллы нигеҙ өҫтөнән башлап һәм рифей‑венд ҡатламында Благовещен уйһыулығы һәм Благовещен депрессияһы тура килә, был Б.у. ҡатламдарҙы үтәнән‑үтә...

БЛАГОВЕЩЕН УҠЫТЫУСЫЛАР СЕМИНАРИЯҺЫ

БЛАГОВЕЩЕН УҠЫТЫУСЫЛАР СЕМИНАРИЯҺЫ, 1876 й. Өфө өйәҙе Благовещен Заводы ҡасабаһында (хәҙ. Благовещен ҡ.) нигеҙ һалына. Халыҡ мәғарифы министрлығы ҡарамағында була. Тәрбиәләнеүселәр ҡаҙна, земство иҫәбенә стипендия ала, үҙ иҫәбенә уҡый (своекоштныйҙар). 1893—98 йй. б.у.с. йәмәғәт аҡсаһына уҡыған башҡорттар...

БЛАГОВЕЩЕН ЭЛЕКТРОМОНТАЖ ИДАРАЛЫҒЫ

БЛАГОВЕЩЕН ЭЛЕКТРОМОНТАЖ ИДАРАЛЫҒЫ, ЯСЙ. Электромонтаж эштәрен, электр ҡорамалдарының ғәҙәттәге һәм капиталь ремонтын башҡара. Составы: электр двигателдәрен һәм трансформаторҙарҙы ҡабаттан урау цехы (1980 й. нигеҙләнгән). 1999 й. “Благовещенскагропромэнерго” хужалыҡ‑ара производство пр‑тиеһы базаһында...

БЛАГОВЕЩЕН, ҡала

БЛАГОВЕЩЕН, БР‑ҙағы ҡала, Благовещен р‑нының адм. үҙәге (1930 й алып). Өфөнән төньяҡҡа 42 км һәм Загородная т. юл ст. төньяҡ‑көнбайышҡа табан 18 км алыҫлыҡта Потеха й. тамағында (уның Ағиҙел й. ҡушылған урынында) урынлашҡан. Майҙаны — 65 км2. Халҡы (мең кеше): 1920 й. — 6,4; 1939 — 11,1; 1959 — 12,6;...

БЛАГОВЕЩЕНИЕ ҠАТЫН-ҠЫҘҘАР МОНАСТЫРЫ

БЛАГОВЕЩЕНИЕ ҠАТЫН-ҠЫҘҘАР МОНАСТЫРЫ, 1838 й. Өфөлә (Усол урамы, хәҙ. Сочи урамы) Минзәлә өйәҙенең Бетьки а. келья йыйыштырыусылар-ҡара эшселәр общинаһын үҙгәртеп ҡороуҙан барлыҡҡа килә. Ойоштороусыһы — Филарета. Монастырь эргәһендә 3 сиркәү була. Благовещение сиркәүе (баш) яртылаш таштан, 5 көмбәҙле,...

БЛАГОВЕЩЕНКА, Липовка, Архангел р‑нындағы ауыл

БЛАГОВЕЩЕНКА, Липовка, Архангел р‑нындағы ауыл, Липовка а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 20 км һәм Приуралье т. юл ст. Т.-Көнб. табан 31 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 192 кеше; 1939 — 379; 1959 — 313; 1989 — 556; 2002 — 542; 2010 — 490 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002). Урта мәктәп,...

БЛАГОЧИННЫЙ

БЛАГОЧИННЫЙ, рухани дәрәжәһендәге адм.‑суд вазифаһы кешеһе, епархияның благочинный округтарының береһендә мәхәлләләр һәм православие руханиҙары эшмәкәрлеген күҙәтеү б‑са епископ ярҙамсыһы. Урыҫ православие сиркәүендә сиркәүҙәрҙең Б. вазифаһы 17 б. аҙ., монастырҙарҙыҡы 1779 й. булдырыла; ш. уҡ үҙ монастырындағы...

БЛАРАМБЕРГ Иван Фёдорович

БЛАРАМБЕРГ Иван Фёдорович (8.4.1800, Майндағы Франкфурт ҡ., Германия — 8.12.1878, Таврия губ. Чоргун а.), топограф. Ген.‑лейт. (1862). 1828—29 йй. — рус‑төрөк һуғышында, 1817—64 йй. — Кавказ һуғышында, 1852 й. — Коканд походында, 1844 й. ҡаҙаҡ ихтилалын баҫтырыуҙа ҡатнашыусы. Гессен ун‑тын (1823), Бәйләнеш...

БЛЕДНЫХ Василий Васильевич

БЛЕДНЫХ Василий Васильевич (21.7.1938, Өфө ҡ. — 20.5.2017, Силәбе ҡ.), инженер‑механик. Рәсәй ауыл хужалығы фәндәре академияһы (2007), РФА (2013) академигы, техник фәндәр докторы (1990), профессор (1991). РФ‑тың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1993), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү...

БЛИЗНЕЦОВ Альберт Васильевич

БЛИЗНЕЦОВ Альберт Васильевич (29.9.1935, БАССР‑ҙың  Шишмә р‑ны Шишмә ҡсб), зоотехник. А.х. ф. д‑ры (2002), проф. (1994). БАССР‑ҙың атҡ. зоотехнигы (1980). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1960) БНИИСХ‑ла эшләй (1967—72 йй. лаб. мөдире). 1973 й. һәм 2010 й. алып БДАУ‑ҙа уҡыта, 1978—97 йй. айырым зоотехния...

БЛИНКОВА (Петрова) Галина Васильевна

БЛИНКОВА (Петрова) Галина Васильевна (2.10.1956, БАССР‑ҙың Благовещен р‑ны Богородский а.), спортсы. Конькиҙа шыуыу спорты б‑са СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1976). ВЦСПС‑тың Профсоюздар хәрәкәте юғары мәктәбен тамамлаған (Мәскәү, 1985). Өфөнөң 1‑се СДЮШОР‑ы һәм “Зенит” ДСО-һы тәрбиәләнеүсеһе...

БЛИНОВ Леонид Павлович

БЛИНОВ Леонид Павлович [20.6.1928, БАССР‑ҙың Бөрө кантоны Байҡы а. (БР‑ҙың Ҡариҙел р‑ны) — 10.10.1998, Ҡазан], иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1973), проф. (1977). РФ‑тың атҡ. иҡтисадсыһы (1982), ТАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1991), Рәсәйҙең почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (1998). Ҡазан финанс‑иҡт....

БЛОХИН Алексей Александрович

БЛОХИН Алексей Александрович (30.5.1897, Ярославль губернаһы Головин а. — 6.10.1942, Ишембай ҡ.), инженер‑геолог. Геология‑минералогия фәндәре кандидаты (1937), профессор (1937). Мәскәү тау академияһын тамамлағандан һуң (1929) “Уралнефть” тресы Стәрлетамаҡ разведка быраулауы контораһының баш геологы,...

БЛОХИНДАР

БЛОХИНДАР, сауҙагәрҙәр. Кондратий Игнатьевич Б. (1815—?), 1‑се гильдия сауҙагәре. Өфөлә араҡы з‑ды, шарап магазины, иҫерткес эсемлектәр һатыу йорто һәм кафе‑ресторанлы склад тота; галантерея магазины, Каруанһарайҙың 9 кибете һәм 16 иҫерткес эсемлектәр һатыу йорто хужаһы була. 1863 й. һыра ҡайнатыу з‑ды...

БЛЮМЕНТАЛЬ Юлий Юлиевич

БЛЮМЕНТАЛЬ Юлий Юлиевич (11.8.1870, Ҡазан — 1944, Ҡаҙаҡ ССР‑ының Кишелга а.), рәссам, йәмәғәт эшмәкәре. Өфө губернаһынан 3‑сө Дәүләт думаһы (1907—12) депутаты. Дворяндарҙан. Халыҡ азатлығы партияһы ағзаһы (1905—20). Император художество акад. тамамлаған (С.‑Петербург, 1894). 1905—06 йй. Бәләбәй өйәҙе...

БЛЮХЕР Василий Константинович

БЛЮХЕР Василий Константинович (19.11.1890, Ярославль губернаһы Барщинка а. — 9.11.1938, Мәскәү ҡ.), хәрби эшмәкәр. Советтар Союзы Маршалы (1935). 1916 й. алып РСДРП ағзаһы. Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында ҡатнашыусы. 1914—16 йй. һәм 1917 й. рус армияһында; 1918 й. алып РККА‑ла. 1917 й. декабренән...

БОБКОВА Евгения Владимировна

БОБКОВА Евгения Владимировна (3.10.1934, Өфө — ғин. аҙағы, 2012, С-Петербург), микробиолог. Мед. ф. д‑ры (1992), проф. (1994). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1995). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1958) — Куйбышев ҡ., 1965 й. алып — БДМИ‑ла, 1967—2007 йй. “Иммунопрепарат” пр‑тиеһында (1978 й. башлап лаб. мөдире)...

БОБОРЫКИН Константин Николаевич

БОБОРЫКИН Константин Николаевич (1829, Ярославль губ. — 1904), дәүләт эшмәкәре. Ген.‑лейт. (1875). Дворяндарҙан. 1849 й. — Венгрия походында, 1853—56 йй. Ҡырым һуғышында ҡатнашыусы. Артиллерия уч‑щеһын тамамлаған (1844, С.‑Петербург). 1844 й. алып рус армияһында. 1861—64 йй. Урга ҡ. (Ҡытай) Рәсәй империяһы...

БОБРИК Борис Фёдорович

БОБРИК Борис Фёдорович [11.7.1933, БАССР‑ҙың Миәкә р‑ны Аксёнов а. (БР‑ҙың Әлшәй р‑ны) — 21.7.2013, Өфө], хужалыҡ эшмәкәре. РФ Яғыулыҡ һәм энергетика министрлығының атҡ. хеҙм‑ре (1996), БАССР‑ҙың атҡ. төҙөүсеһе (1987). БАХИ‑ны тамамлаған (1983). 1956—2003 йй. “Востокнефтепроводстрой” ААЙ‑нда (Өфө) эшләй:...