Список материалов
ЯЗЫКОВ УРТА МӘКТӘБЕ
ЯЗЫКОВ УРТА МӘКТӘБЕ, Благовар р‑нында урынлашҡан. 1874 й. халыҡ училищеһы булараҡ асыла, 1897 й. башлап земствомәктәбе, 1918 й. — 1‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе, 1931 й. — башланғыс мәктәп, 1934 й. — тулы булмаған урта мәктәп, 1936 й. хәҙ. статусын ала. Компьютер класы, китапханаһы, тамаша, 2 спорт...
ЯЗЫКОВ, ауыл, Благовар р‑нының үҙәге
ЯЗЫКОВ, ауыл, Благовар р‑нының (1935—63 йй. һәм 1966 й. алып) һәм Языков а/с үҙәге. Өфөнән Көнб. 70 км һәм Благовар т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 14 км алыҫлыҡта Ҡармасан й. буйында, Шишмә—Языков—Саҡмағош автомобиль юлында урынлашҡан. Халҡы (мең кеше): 1906 й. — 0,7 (Языков утары м‑н бергә иҫәпкә алынған);...
ЯЗЫКОВ, Благовещен р‑нындағы ауыл
ЯЗЫКОВ, Благовещен р‑нындағы ауыл, Яңы Надеждин а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 24 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 47 км алыҫлыҡта Мамонда й. (Иҙәк й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 644 кеше; 1920 — 741; 1939 — 502; 1959 — 251; 1989 — 246; 2002 — 245; 2010 — 195 кеше. Урыҫтар,...
ЯЙҘАҠТАР
ЯЙҘАҠТАР, ысын яйҙаҡтар (Ichneumonidae), яры ҡанатлылар отрядына ҡараған бөжәктәр ғаиләһе. Яҡынса 60 мең төрө билдәле, бөтә Ер шары буйлап таралған. БР‑ҙа амблител, крипт, офион, пимпла һ.б. заттарға ҡараған бер нисә тиҫтә төрө осрай. Кәүҙә оҙонлоғо 0,4—5 см, ҡара йәки һары‑ерән төҫтә, башында һәм күкрәгендә...
ЯЙҠАР, Әбйәлил р‑нындағы ауыл
ЯЙҠАР, Әбйәлил р‑нындағы ауыл, Байым а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 75 км һәм Ташбулат т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 18 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 237 кеше; 1920 — 266; 1939 — 183; 1959 — 150; 1989 — 156; 2002 — 187; 2010 — 157 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты,...
ЯЙЛА
ЯЙЛА (фр. plateau), бер аҙ бүлгеләнгән тигеҙ йәки убалы‑түбәле йөҙҙән торған тәпәш яҫытаулыҡ. БашҡортостандыңУралалдыныңтөньяҡ‑көнсығышында Өфө яйлаһы, Башҡортостан( Көньяҡ) Уралының көньяғында Йылайыр яйлаһы урынлашҡан, уларға ныҡ йырғыланған денудация‑эрозиялы рельеф,тәрәнборолмалы үҙәндәр...
ЯЙЫҠ ЙӘШЕРЕН КОМИССИЯҺЫ
ЯЙЫҠ ЙӘШЕРЕН КОМИССИЯҺЫ, 1772 й. Яйыҡ казактары ихтилалы һәм Крәҫтиәндәр һуғышы (1773—75) осоронда Рәсәйҙәге тәфтиш һәм суд учреждениеһы. Генерал‑майор П.С.Потёмкин ҡарары б‑са 1774 й. 8 авг. Ырымбур йәшерен комиссияһы ҡарамағындағы күсмә тәфтиш орган булараҡ ойошторола. 1772 й. һәм 1774 й. әсиргә...
ЯЙЫҠ КАЗАК ҒӘСКӘРЕ, ҡара: Урал казак ғәскәре.
ЯЙЫҠ КАЗАК ҒӘСКӘРЕ, ҡара: Урал казак ғәскәре.
ЯЙЫҠ, “Урал батыр” эпосы персонажы
ЯЙЫҠ, “Урал батыр” эпосы персонажы, Урал батырҙың өлкән улы. Я. теге донъя м‑н бәйле, уның әсәһе – Ҡатилдың ҡыҙы. Эпоста Я. 8 йәшендә килеп сыға, был календарь символикаһына бәйле, тип фараз ителә. Әсәһе, улын Урал батырға ебәргәндә, үҙе тере һыу ярҙамында терелткән 4 батырҙы уға ярҙамға бирә. Атаһы...
ЯЙЫҠ”, ижт.‑сәйәси гәзит.
“ЯЙЫҠ”, ижт.‑сәйәси гәзит. Ойоштороусылары – БР‑ҙың Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, БР‑ҙың «“Яйыҡ” гәзите редакцияһы» ҡаҙна пр‑тиеһы. 1991 й. ғин. алып Учалы ҡ. аҙнаһына 3 тапҡыр башҡорт телендә сыға. Учалы ҡ. һәм Учалы р‑нының ижт.‑сәйәси, соц.‑иҡт. һәм мәҙәни тормошон яҡтырта.
Тәрж....
ЯКИМ БЕКБОВОВ
ЯКИМ БЕКБОВОВ, Б е к б о к о в, Өфө провинцияһы типтәрҙәре һәм дәүләт крәҫтиәндәренән (мариҙарҙан һәм удмурттарҙан) Уложенный комиссия депутаты. Уҫы даруғаһы Бәҙрәшбаш а. типтәре. Комиссияға керҙәштәрҙе индергән өсөн башҡорттарғаоброк түләүҙе бөтөрөү, һалым һәм йөкләмәләрҙе кәметеү, туй мәһәрен...
ЯКОБИ Иван Варфоломеевич
ЯКОБИ Иван Варфоломеевич, Я к о б и й И.В. (1726—1803, С.‑Петербург), дәүләт һәм хәрби эшмәкәр. Инфантериянан генерал (1797). 1768—74 йй. рус‑төрөк һуғышында ҡатнашыусы. Ҡоро ер шляхта кадет корпусын тамамлаған (С.‑Петербург, 1747). 1747—76 йй. рус армияһында. 1776 й. алып Әстерхан губернаторы, 1781...
ЯКОВЛЕВ Алексей Александрович
ЯКОВЛЕВ Алексей Александрович (29.3.1923, Өфө — 5.4.1990, шунда уҡ), лётчик, капитан (1946). Советтар Союзы Геройы (1946). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Энгельс хәрби авиация пилоттар мәктәбен тамамлаған (1942). Өфө паровоздар ремонтлау з‑дында эшләй. 1940 й. алып Совет Армияһында. 1943 й. ғин. башлап...
ЯКОВЛЕВ Анатолий Георгиевич
ЯКОВЛЕВ Анатолий Георгиевич (2.10.1958, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Листовка а.), спортсы. Самбо б‑са СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1985). М.Е.Яковлевтың ҡустыһы. БАХИ‑ны (1984), Урал физик культура акад. (1998) тамамлаған. “Урожай” ДСО‑һы һәм 6‑сы “Геркулес” СДЮСШОР‑ы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры Ю.Е.Филиппов)....
ЯКОВЛЕВ Валериан Иванович
ЯКОВЛЕВ Валериан Иванович (2.5. 1932, БАССР‑ҙың Бәләбәй р‑ны Аделькин а.), инженер‑механик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1984), проф. (1992). Харьков авиация ин‑тын тамамлағандан һуң (1956) 39‑сы з‑дта (Иркутск ҡ.), 1959 й. алып РФА Себер бүлексәһенең С.А.Христианович ис. Теоретик һәм ғәмәли механика ин‑тында...
ЯКОВЛЕВ Виктор Николаевич
ЯКОВЛЕВ Виктор Николаевич (25.7 1951, Өфө), актёр. РФ‑тың атҡ. артисы (2006).1969—71йй.ӨДСИ‑лә уҡыған (П.Б.Харлип курсы). ГИТИС‑ты тамамлаған (1975; В.А.Вронская курсы). 1977 й. алып “Юбилейный” мәҙәниәт һарайының (Өфө) “Товарищ” халыҡ театры реж. — етәксеһе, 1979 й. — А.С.Пушкин ис. Псков драма театры...
ЯКОВЛЕВ Владимир Валентинович
ЯКОВЛЕВ Владимир Валентинович (15.4.1946, Свердловск ҡ.), инженер‑электромеханик. Техник ф. д‑ры (2000), проф. (2002). ӨАИ‑ны тамамлаған (1971). 1969 й. алып БР Төҙөлөш комплексы ғилми‑тикшеренеү, проект‑конструкторлыҡ һәм етештереү ин‑тында эшләй: 1976 й. башлап өлкән ғилми хеҙм‑р, 1988 й. — бүлек...
ЯКОВЛЕВ Иван Яковлевич
ЯКОВЛЕВ Иван Яковлевич (13.4. 1848, Сембер губ. Кошки‑Яңы Тимбай а. — 23.10.1930, Мәскәү), педагог‑мәғрифәтсе, яҙыусы. Действительный статский советник (1904). Ҡазан ун‑тын тамамлаған (1875). 1868 й. алып үҙе асҡан Сембер сыуаш уҡытыусылар мәктәбендә уҡыта (1903—19 йй. мөдир), бер үк ваҡытта 1875—1903...
ЯКОВЛЕВ Михаил Егорович
ЯКОВЛЕВ Михаил Егорович (25.3. 1952, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Листовка а.), спортсы. Дзюдо б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1992), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2003). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2001). А.Г.Яковлевтың ағаһы. “Буревестник” ДСО‑һы тәрбиәләнеүсеһе (грек‑рим көрәше б‑са тренерҙары...
ЯКОВЛЕВА Евгения Андреевна
ЯКОВЛЕВА Евгения Андреевна (13.11.1946, Белорус ССР‑ы Селец а.), тел белгесе. Филол. ф. д‑ры (1998), проф. (2000). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2009), БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2006), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2007). БДУ‑ны тамамлаған (1970). 1971 й. алып БДПУ‑ла эшләй: 2002—07 йй....
